Artificial Intelligence gaat het niet winnen van natuurfotografie

Het is een doordeweekse avond, ik schenk een kop koffie in en ik zet mijn computer aan. Ik heb nog wel een paar foto’s te ‘bewerken’, heerlijk. Voor ik er erg in heb zit ik iets heel anders te doen. Online lees ik over een aanstaande update in Adobe Photoshop die gaat helpen om mijn foto’s met AI te verrijken. Ik besef me opeens: “Wauw, steeds vaker en steeds meer komt AI voorbij!”.  Wat is het en moet ik me er als zelfbenoemd landschapsfotograaf mee bezig houden? Opeens zit ik deze column te schrijven, de foto’s in mijn Lightroom programma dat inmiddels ook uitgerust is met AI techniek, moeten nog maar even wachten voor ik ze bewerk.

AI, wat is het?

Kunstmatige intelligentie, hoe leg je dat kort uit? Wat is het nou precies? Ik moet eerlijk bekennen, tot aan het schrijven van dit artikel had ik me er nog niet echt in verdiept. De laatste maanden komt het als eb en vloed op me af. Dus ga ik maar eens wat Googelen. In mijn eigen woorden is het een zelflerende computer technologie die analyseert, interpreteert en op basis hiervan meedenkt en zo teksten en beelden kan genereren. En door het steeds vaker in te zetten en steeds meer te laten leren wordt het steeds beter. Des te meer input het krijgt, des te beter de eindresultaten kunnen worden.

AI is al in zoveel toepassingen aanwezig besef ik me als ik verder lees.  ik sta er niet eens meer bij stil dat ik mijn telefoon ontgrendel door gezichtsherkenning, laat staan dat het al enkele jaren aanwezig is in de fotobewerkingssoftware die ik gebruik.

Leuk hoor dat AI, maar ik heb nog steeds onscherpe foto’s

Terug naar het artikel met de aankondiging van de beta van Adobe en het ontwakende AI-besef bij me: “Is AI nu echt al overal aanwezig?”. “Of is het slimme marketing en gebruiken we het als naam te pas en te onpas?”.

Bij de introductie van de Sony A7RV systeemcamera eind 2022 en recentelijk nog de Nikon Z8 wordt er vol trots gemeld dat het autofocussysteem van de Sony A7R V gebruik maakt van AI, kunstmatige intelligentie, om mensen, dieren, vogels en nu ook auto’s, vliegtuigen, treinen en zelfs insecten te detecteren. Bij de Nikon Z8 hebben ze het over Deeplearning Artificial Intelligence.

Alleen als ik aan AI denk dan meende ik te hebben geleerd dat het ‘systeem’ dus de camera zou moeten leren van mijn gepruts (input) en slimmer zou moeten worden keer op keer. Immers heb ik recent wat foto’s gemaakt, in dit geval met mijn Sony A7RV, met die AI autofocus. Maar nog steeds zijn ze onscherp en bewogen. Ik bleef input leveren, maar toch zag ik geen vooruitgang! Nee, dat is gekheid. Wat hier volgens mij bedoeld wordt, is dat de camera’s voorgeprogrammeerde algoritmes hebben waarmee ze de contouren van mensen, dieren en voertuigen makkelijker kunnen herkennen. Zodat wij zonder al te veel moeite sneller scherp kunnen stellen op het oog, want dat schijnt zo te horen.

Een andere blik op kunstmatige intelligentie

Één van mijn inspirerende voorbeelden op fotografiegebied, Martin Podt, schreef er al enkele blogs over. Daarin maakt hij mij bewust dat in feite de bedrijven achter AI, onze foto’s gebruiken of liever gezegd misbruiken om hun kunstmatige intelligentie voor te trainen, zodat deze ‘apps’ meer kunnen en steeds betere resultaten leveren. AI kan niet zonder input.

Het is best wel bizar om ineens te beseffen dat mijn eigen foto’s onbedoeld dienen als input voor anderen. Maar daar doe ik het in essentie eigenlijk niet voor. Hierbij vraag ik mezelf af of dit geen inbreuk maakt op het copyright van mijn eigen foto. Enerzijds vind ik het vervelend als ongevraagd mijn foto’s voor andere doeleinden worden geëxploiteerd. Anderzijds denk ik: hoe vaak maken we van elkaars foto’s geen betere versie door zelf ook die locatie, of dat perspectief te fotograferen? Lastig hoor.

Authenticiteit

In mijn favoriete vrijdagmiddag radioprogramma, Humberto (zelf ook natuurfotograaf) was ik blij verrast dat hij ook aandacht besteedde aan AI. Daartoe had hij landschapsfotograaf Albert Dros laten aanschuiven in zijn radioprogramma. De insteek om met Albert Dros in gesprek te gaan was: “Is AI gegenereerde content nog wel te onderscheiden van echte foto’s?”. Het trof mij dat Albert in het interview vertelde dat hij steeds vaker achter de schermen video’s deelt bij zijn foto’s omdat zijn foto’s in twijfel worden getrokken.

Dat laatste kan ik me nog wel enigszins voorstellen, immers ze zijn buitenaards mooi in zijn eigen herkenbare stijl. Maar ik vind het toch wel teleurstellend dat je als fotograaf om 5 uur ’s ochtends buiten staat om je foto te maken, je reacties krijgt waarin er getwijfeld wordt aan de authenticiteit van je foto’s, omdat het er nep uit ziet. Dat vind ik wel zorgwekkend.

Laten we niet blijven hangen in mineur. Het kan geen kwaad om tot op zekere hoogte sceptisch te zijn over deze nieuwe vinding. Maar ondertussen is het denk ik ook goed om te beseffen dat we ongemerkt AI al steeds meer gebruiken in ons dagelijkse leven.

Positieve vibes over kunstmatige intelligentie

Opeens denk ik weer aan de foto’s die ik wilde gaan bewerken. Ik besef me opeens dat ik uit de april update van Lightroom,  alleen nog maar de door AI aangedreven ruisreductie tool gebruik in plaats van Topaz DeNoise. Dat scheelt weer tijd, schijfruimte maar vooral maakt het me gemakkelijker. Ook mijn camera, met AI aangedreven autofocus, stelt me in staat als ‘luie landschapsfotograaf’ voorbij vliegende vogels vast te leggen. Kortom, op dat vlak is het een win-win-situatie.