Als heidekoorts overgaat in herfstkriebels

Wat zijn herfst kriebels 

Na heidekoorts ontstaat eigenlijk vanzelf herfstkoorts als je het mij vraagt. Omdat de term herfstkoorts te veel op heidekoorts zou lijken en minder leuk aanvoelde riep Saskia van Kuijen (@saskiaqua) ergens tegen me: “herfst kriebels?”. Die kreet heb ik niet meer losgelaten en dus noem ik naast heidekoorts hierbij herfst kriebels. Een perfecte uitdrukking voor een seizoen dat door veel natuur- en landschapsfotografen bestempeld wordt als een van de mooiste seizoenen om in te fotograferen. Ik ken zelf geen andere natuur- en landschapsfotografen die niets met de herfst hebben. Jij? 

Kriebels

Kriebels kun je uitleggen als ergens zin in hebben, denk maar aan de uitdrukking: “het begint te kriebelen.” Maar ook kun je kriebels vertalen als prikkels krijgen, iets dat stimuleert oftewel drijfveren hebben. En volgens mij gaat dat volledig op voor fotografie en zeker voor het verheugen op de herfst. Want vaak in de herfst tref je mist, dikke wolkenluchten en een breed pallet aan kleuren waarop de natuur ons trakteert. 

Herfst verdiepingen 

Daarnaast hebben we eigenlijk binnen die herfstkriebels ook nog eens te maken met 3 niveaus van kriebels.
1) De vroege herfst, de langzame transitie en het wachten op de eerste verkleuringen, de eerste prikkels ontstaan en het begint te kriebelen. 
2) De herfst en de kleuren van de natuur zijn zichtbaar. Bonte kleuren van blauwgroen, groen, rood, oranje en geel tonen zich steeds nadrukkelijker, de drijfveren om er op uit te gaan nemen toe.
3) De late herfst, die er soms heel snel kan zijn als de eerste najaarsstormen of koude nachten ervoor zorgen dat de bomen hun bladeren loslaten. Alles is stemmingsvoller, door de langere nachten en omdat de zon minder kracht heeft kan het overdag lang somber en grijs blijven en de uitbundige kleuren zijn zo goed als verdwenen. Vaak is dat ook het begin van het afnemen van kriebels ende drijfveren voor fotografie. Net als de natuur verlangen we naar winter rust. 

Het verheugen op  

Het is net september, de meteorologische herfst is begonnen. Een mooie heidekoorts periode met fraaie ochtenden, avonden en foto’s met veel paars goud liggen achter ons. Zo snel als het begint, zo snel dooft het. De eerste herfstbeelden uit de archieven verschijnen online met passievolle berichtgeving erbij. Je kunt eruit opmaken dat de meesten zin hebben in de herfst. Soms denk ik dan bij mezelf, doe eens effe normaal joh, rustig aan. Maar ja ik zit nog in de heidekoorts. Begin september zijn er vaak her en der nog fraaie paarse kleuren te vinden. Maar als je buiten bent in die tijd in de mist dan ruik je, proef je en voel je de herfst al een beetje. De heide en grassen zijn de eersten die hun herfsttooi aannemen. Ja, ook bij mij begint dan de herfst te kriebelen.  Zo neem ik afscheid van de heidekoorts.  

Hoogte punt of diepte punt

Het mooiste aan de herfst waar iedere fotograaf wel op zit te wachten is als de herfstkleuren op hun piek zijn. Maar de herfst heeft zoveel moois te bieden, als je het maar wilt zien. Want hoewel de herfstkriebels, of moet ik zeggen het verlangen naar de herfst er maximaal waren, moest ik de afgelopen periode echt omgaan me de omstandigheden. Al vroeg in het seizoen waren veel bladeren van hun stokje geblazen. 

Het was wachten op de stemmingsvolle ochtenden met mist om dat gebrek aan uitbundige kleuren te compenseren. En als je op de weekenden bent aangewezen is dat soms best frustrerend als het anders loopt. Oftewel dat, precies als het op zijn mooist is, je er dan niet op uit kunt. De herfstkriebels werden toen even herfst-frustratie! 

Het geluk aan mijn zijde 

In fotografie is er altijd één zekerheid. Er komt altijd weer een nieuwe kans op een mooi moment om vast te leggen in fotografie, geduld hebben hoort erbij. En zo wil het toeval dat ik een thuiswerkdag had gepland op de dag dat de condities in de weersvoorspelling er goed uitzagen.  

Dus in plaats van een keer niet de weekendfotograaf zijn kon ik door de week gaan. Je voelt het al aankomen, het liep eerst totaal anders. Thuis waren de condities perfect, maar hoe dichter ik bij de beoogde foto locatie kwam des te minder het werd. Toch probeerde ik er het beste van te maken. En toen de zon bijna opkwam gebeurde het alsnog! Alles kwam samen, de kleuren, de sfeer en op iedere plek een nieuw fotomoment. 

Verzadiging 

Fotografie is soms net als uit eten gaan. Na het voorgerecht verlang je naar het hoofdgerecht. En dat kwam op een doordeweekse ochtend zoals je hierboven kon lezen. Maar herfst 2023 bleef kriebelen. Er was plek voor het nagerecht. Alleen wat is een gepast toetje als de kleuren van de herfst uitdoven? Er kwamen twee smaken. Het eerste nagerecht kwam uit het Noorden.

De meeste landschapsfotografen, sommigen zijn er extreem goed in, weten inmiddels wel dat als er een noordelijke luchtstroming is en er buien zijn, er ook ruimte is voor de zon. En als je fotoplek dan gunstig ligt, zoals in bovenstaand beeld, dan weet je dat je erop uit moet. Het laatste herfstweekend had ik er graag een nat pak voor over om me nog even te laten kriebelen door de herfst, net als een heerlijk nagerecht.

Maar het echte nagerecht deze herfst kwam op de laatste meteorologische herfstdag van het jaar. Een nacht met vorst en winterse neerslag transformeerde het landschap. Waar het overging van heidekoorts naar herfstkriebels, verdwenen deze laatste prikkels en werd opeens het verlangen naar de winter bibbers aangezet. En zo begint een nieuw avontuur en blijft natuurfotografie me de kriebels geven.