De zeehondenpupfotografie schaamte voorbij

Schaamte is een gevoel dat ook onder natuurfotografen veel voorkomt. Medefotografen hebben namelijk nogal eens de neiging negatief en uitgesproken hun mening te spuien over het fotograferen van bepaalde onderwerpen waardoor jij je aangesproken voelt ondanks dat je nog niets gedaan hebt. Ook Jody Zweserijn schaamde zich op voorhand voor haar zin zeehondenpups te gaan fotograferen. Lees hieronder hoe zij met haar emotie omging en uiteindelijk toch vrij van negatieve gevoelens haar puppieplaten schoot.
Pup van grijze zeehond
De grote donkere ogen van een zeehondenpup doet veel mensen smelten. Fotograaf: Jody Zweserijn

Je moet je kapot schamen

Waar je je tegenwoordig al niet voor moet schamen: vleesschaamte als je met smaak vlees eet terwijl je kennis hebt van de ellende in de vleesindustrie. Vliegschaamte als je gebruik maakt van het vliegtuig terwijl er minder milieubelastende alternatieven zijn om je te verplaatsen. Aircoschaamte omdat jij het hiervan lekker koel krijgt maar de rest van het milieu om je heen opwarmt. Houtvuurschaamte omdat de rook hiervan naar de keel van de buren vliegt. En dan heb je nog meer-dan-twee-kinderenschaamte, bezorgschaamte, barbecueschaamte, sproeischaamte, gasschaamte, autorijschaamte, niet-energielabel-A-huisschaamte. Of in mijn geval zeehondenpupfotografie schaamte. Omdat het fotograferen in een zeehondenkolonie slecht is voor het grootbrengen van zeehondenpups.

Zeehonden
Lekker lurken bij mams. Zolang je afstand houdt, gaat het leventje van de zeehond onverstoord door. Fotograaf: Jody Zweserijn

Als iemand anders in de sloot springt…

Zodra ergens mooie foto’s geschoten worden en gedeeld op sociale media, willen andere fotografen graag ook proberen daar beelden te maken. En hoe meer gedeelde schone platen, hoe meer fotografen komen. En aldus geschiedt ook op Düne, de zandplaat bij Helgoland waar een grote grijze zeehondenkolonie leeft. In de periode november-januari worden daar zeehondenpups geboren. Je weet wel, die lieve, aandoenlijke, schattige witte bontjes met enorme grote ogen die rechtstreeks je ziel en zaligheid raken. Vooral in de maand december trekken natuurfotografen en andere belangstellenden massaal naar Helgoland voor deze pups.

Zeehondenpup
Ontspanning ten top. Fotograaf: Jody Zweserijn

Hoezo zeehondenpupfotografie schaamte?

De afgelopen jaren lees ik regelmatig berichten geschreven door ooggetuigen (vaak zelf natuurfotograaf), die klagen dat fotografen en toeristen onvoldoende afstand houden van de zeehonden bij het maken van hun foto’s. De zeehondenpups raken verstoord en de moeders willen niet meer naar ze toe om te zogen, zolang ze omringd worden door een schare fotografen. Vaak zijn deze ooggetuigen zó aangedaan van de taferelen waarin ze verzeild raken dat ze zich schamen voor hun eigen aandoenlijke foto’s. Die vervolgens hun bericht ondersteunen, dat dan weer wel.

Grijze zeehonden
Niet alleen de mens kan het onderonsje tussen moeder en kind verstoren. Een hitsige stier probeert zich aan moeder te vergrijpen. Onderwijl hobbelt het kind zich in veiligheid. Fotograaf: Jody Zweserijn

Wat is dat nu eigenlijk: schaamtegevoel?

In de eerste plaats: schaamtegevoel is altijd aangepraat. Het geeft aan dat je angst hebt dat je gedrag door anderen afgekeurd wordt. Je beoordeelt jezelf als het ware door de ogen van een ander.
Nu kun je je ook nog op verschillende manieren schamen: voor je eigen gedrag, voor andermans gedrag of voor het gedrag van een groep.

Schaamtegevoel maakt je gevoelig voor sociale regels en grenzen, wat in een sociale groep nuttig kan zijn. Maar het kan ook zorgen dat je ongegrond jezelf afsluit en niets meer onderneemt.

Zeehondenpup
Ogen sluiten en niets doen? Een zeehondenpuppie wordt er groot en sterk van. Een natuurfotograaf wordt lethargisch. Fotograaf: Jody Zweserijn

En van schaamtegevoel had ik last. Want geïnspireerd door de mooie beelden van anderen wilde ik óók dolgraag zeehondenpups fotograferen en hiervoor naar Helgoland reizen. Maar ik heb jaren getwijfeld. De foto’s maken is één. Maar zou ik door alle negatieve opmerkingen van de ‘ervaringsdeskundigen’ met de beelden naar buiten durven treden en ze delen op internet, via mijn website of zelfs in een artikel? Of zou ik bang zijn voor negatieve opmerkingen uit de natuurfotografencommunity en me vervolgens schamen voor mijn initiatief en foto’s? Dat ik ook in de ontelbare voetsporen van medefotografen getreden was en precies hetzelfde deed als zij. Dat ik door mijn aanwezigheid de indruk zou wekken te dicht bij de pups geweest te zijn. En dat zelfs de dood van zeehondenpups mij aangerekend zou worden omdat ik me op Düne gewaagd had. Misschien sterft de hele kolonie door mijn aanwezigheid uit?!

Grijze zeehond
Wie schaamt zich voor wie? Fotograaf: Jody Zweserijn

De schaamte voorbij

Uiteindelijk had ik dóór dat ik mijn gevoel voor schaamte liet aanpraten door anderen die zich onbehaaglijk voelden door hun eigen gedrag of dat van anderen. Maar schaamte is vooral een gevoel dat opkomt terwijl je nog niets verkeerd gedaan hebt. Pas als je werkelijk iets slechts doet, moet je je rot voelen. En met dat gevoel kun je iets: je kunt je fout opbiechten, je verontschuldigen en voorkomen dat je een volgende keer over de schreef gaat.

Ik besloot mijn plan naar Helgoland te gaan toch te verwezenlijken. Wel koos ik de veel minder drukke periode januari uit. Bij aankomst op Düne ervoer ik het onwaarschijnlijke: ik kwam nauwelijks mensen tegen, laat staan fotografen. De stranden lagen niet meer stampend vol met zeehondenpups en hitsige stieren. Maar er waren een paar pups en er was tijd en ruimte genoeg om ze in alle rust te kunnen fotograferen zonder de 30 meter afstand regel te overtreden. En alle stranden waren toegankelijk.

Grijze zeehond
Of toch de schaamte voorbij? Fotograaf: Jody Zweserijn

Feiten en daarom geen schaamtegevoel

Een gesprek met de ranger van Düne heeft mijn laatste restje schaamte weggenomen. Hij vertelde dat de laatste paar jaar onwaarschijnlijk veel zeehondenpups op Düne worden geboren. Dit jaar zelfs meer dan 500. Daarom wordt de zeehondenpopulatie zo groot en liggen de stranden overvol. In de periode november/december is er geen doorkomen aan voor bezoekers zonder de 30 meter afstand regel te overtreden. De moeders willen bij hun jongen, de stieren willen paren. En de toezichthouders willen eigenlijk niet dat de zeehonden aan mensen wennen.

Dit laatste geeft dan in de zomer weer problemen als zeehonden onbevreesd het gezelschap van mensen opzoeken. Het gebeurt dat een zwemmer met flinke krassen op zijn lijf uit zee komt na een ontmoeting met een zeehond die alleen maar wilde spelen.

Grijze zeehondenpup
Een zeehondenpup behoudt zijn witte vacht maar drie weken. Deze pup heeft nog een paar plekken babyvacht. Fotograaf: Jody Zweserijn

Geen schaamte, geen schuld

Blijkbaar heeft de aanwezigheid van mensen niet zo veel invloed op de geboorte- en overlevingsaantallen van zeehonden op Düne. Toch lijkt het erop dat de bestuurders van Helgoland in de toekomst in ieder geval in de maanden november en december de stranden op Düne gaan afsluiten omdat de minimale afstand niet aangehouden kan worden.

Mocht je dus een keer naar Helgoland toe willen om aan zeehondenpupfotografie te doen, dan is het verstandig eerst te informeren welke toegangsmogelijkheden je hebt. En als je gaat hou je aan de regels. Zodat je achteraf geen schuldgevoel krijgt bij het zien van je foto’s.

Zeehondenpup
Lekker spelen met een zeehondenpup….. foto. Fotograaf: Jody Zweserijn

Geef een reactie

16 reacties

  1. Dat de ranger het laatste restje schaamte wegnam met zijn mededeling, dat de laatste paar jaar onwaarschijnlijk veel zeehondenpups op Düne worden geboren en dat daardoor de stranden zo overvol liggen dat de kraamvisite op twee benen er in november/december met geen goed fatsoen langs en/of tussendoor kan lopen… Ik weet niet beter dan dat grijze zeehonden elk jaar naar dezelfde voortplantingsgebieden trekken. Gaat er dan geen belletje rinkelen, wanneer er op Düne steeds meer zeehonden te vinden zijn in het voortplantingsgebied? Zou het elders niet te druk kunnen zijn, de verstoring te groot, zodat de grijze zeehonden massaal naar éénzelfde gebied gaan in de hoop/veronderstelling/verwachting daar wel aan te treffen waar ze naar op zoek zijn? Waarom wordt die vraag niet gesteld?
    De ranger vertelde – maar dat mocht ik pas lezen in de reactie op 21 februari – dat in het geboorteseizoen 2019/2020 het sterftecijfer procentueel iets lager was dan in het seizoen 2018/2019. Toen de mortaliteit procentueel iets lager was, was het strand niet toegankelijk voor publiek. Dat kan erop wijzen, dat de mens wel invloed heeft op de overleving van de pups.
    Dat schaamte vooral een (door anderen aangepraat) gevoel is dat opkomt, terwijl je nog niets verkeerd hebt gedaan… Vooral dat woordje ‘nog’ is een veeg teken, want het besef toch iets te gaan doen wat niet door de beugel kan en niet oké voelt, is ergens als een jengelend stemmetje aanwezig. Noem het geweten. En dat is een probaat middel om op de rem te trappen.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

16 reacties

  1. Dat de ranger het laatste restje schaamte wegnam met zijn mededeling, dat de laatste paar jaar onwaarschijnlijk veel zeehondenpups op Düne worden geboren en dat daardoor de stranden zo overvol liggen dat de kraamvisite op twee benen er in november/december met geen goed fatsoen langs en/of tussendoor kan lopen… Ik weet niet beter dan dat grijze zeehonden elk jaar naar dezelfde voortplantingsgebieden trekken. Gaat er dan geen belletje rinkelen, wanneer er op Düne steeds meer zeehonden te vinden zijn in het voortplantingsgebied? Zou het elders niet te druk kunnen zijn, de verstoring te groot, zodat de grijze zeehonden massaal naar éénzelfde gebied gaan in de hoop/veronderstelling/verwachting daar wel aan te treffen waar ze naar op zoek zijn? Waarom wordt die vraag niet gesteld?
    De ranger vertelde – maar dat mocht ik pas lezen in de reactie op 21 februari – dat in het geboorteseizoen 2019/2020 het sterftecijfer procentueel iets lager was dan in het seizoen 2018/2019. Toen de mortaliteit procentueel iets lager was, was het strand niet toegankelijk voor publiek. Dat kan erop wijzen, dat de mens wel invloed heeft op de overleving van de pups.
    Dat schaamte vooral een (door anderen aangepraat) gevoel is dat opkomt, terwijl je nog niets verkeerd hebt gedaan… Vooral dat woordje ‘nog’ is een veeg teken, want het besef toch iets te gaan doen wat niet door de beugel kan en niet oké voelt, is ergens als een jengelend stemmetje aanwezig. Noem het geweten. En dat is een probaat middel om op de rem te trappen.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Foto van Jody Zweserijn

Jody Zweserijn

Jody Zweserijn is een enthousiast natuurfotograaf met voorkeur voor landschapsfotografie. Haar vrije tijd besteedt ze vooral aan natuurfotografie, wandelen en reizen, waarbij ze haar beelden en ervaringen graag met je deelt via artikelen en blogs.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: