Zelfkritiek
Bovenal illustreer ik met bovenstaande dat ik weinig zelfkritisch ben en een hoge eigendunk heb. Dat kan mij niet kwalijk worden genomen, want ik ben een vogelfotograaf en een vogelfotograaf heeft deze hoge eigendunk per definitie. Is jou dat ook al eens opgevallen? Deze column gaat over zelfkritiek. Ik heb een donkerbruin vermoeden dat de gemiddelde vogelfotograaf weinig zelfkritisch is en een behoorlijke hoge dunk heeft van zichzelf. Bij een vogelfotograaf komt dat specifiek tot uiting als je een mening hebt over zijn of haar foto’s. Deze bewering ga ik uiteraard illustreren met voorbeelden. Daarna maak ik nog een grapje om mijn partner weer wat positiever te stemmen en dan is mijn column af. Hoppa!
Consequent
Jarenlang was ik de beeldredacteur van de website van Dutch Birding. Dat was een leuke job en ik bouwde daardoor geinige contacten op. Vijanden wist ik ook al snel te maken door foto’s van fotografen niet te plaatsen op de DB-site. Meestal koppelde ik dat dan even terug aan de betreffende fotograaf, inclusief mijn motivatie. Dan zei ik bijvoorbeeld dat ik de foto ‘dertien in een dozijn’ vond, dat het plaatje niet onderscheidend was, niet iets toevoegde op wat er al stond of iets in die geest. Iets subtieler bracht ik dat, maar mijn boodschap kwam daar wel op neer. Nou, dan had je de poppen aan het dansen en was een eeuwige vijand geboren. Het vaakst genoemde tegenargument was dat ik niet consequent was. Dat voelde ik dan weer nooit als een aanval, omdat ik het daar zonder uitzondering mee eens was. Ik voel namelijk al een leven lang geen aandrang om consequent te zijn. Waarom zou ik?
Het tijdelijke album
Nog een voorbeeld waarbij vogelfotografen niet tegen kritiek kunnen en een hoge dunk van hun eigen creaties hebben. Kijk eens hoe een vogelfotograaf reageert als zijn op Birdpix geplaatste foto commentaar krijgt, of sterker, als zijn ‘kindje’ in het tijdelijk album belandt. Nou, een levenslang trauma is geboren en dat laat die gast dan weten ook!
Ik heb overigens nooit een foto in het tijdelijk Birdpix album gehad. On nee, toch één keertje, een krooneend in het landschap. Donders! Dat hebben ze geweten ook. Nee, geintje. Omdat ik ervaring heb met het afwijzen van foto’s (of omdat ik zo fijngevoelig ben) heb ik het zo maar gelaten. Nee, natuurlijk niet, ik heb bij Marcel hoogstpersoonlijk nagevraagd wat het probleem was met mijn creatie. Met zijn uitleg was ik het niet eens, maar ik heb me er bij neergelegd. Hiermee meen ik dan toch bescheidenheid te hebben geïllustreerd (het feit dat ik nu, jaren later, dit voorbeeld noem en bij deze column plaats geeft wel aan dat ik mijn afwijzing nog niet helemaal heb verwerkt).
Gemiste sprekende voorbeelden
Ik wil nog een paar goede en treffende voorbeelden noemen over de weinig zelfkritische vogelplaatjesmaker, maar ik heb van de redactie de kritiek gekregen dat mijn columns te lang zijn. Oké, daar doe ik dan gelijk iets mee en beperk ik mijn voorbeelden. Wel jammer van de sprekende voorbeelden die ik nog in gedachten had natuurlijk.
Klaar column. Oh nee, ik zou afsluiten met een geinig voorval. Ik meen visueel te zijn ingesteld en dat vind ik niet van mijn partner. Ze ziet nog al eens iets over het hoofd zal ik maar zeggen. Een afstandsbediening of zo. De eerlijkheid gebiedt te vermelden dat toen er een paartje bosuilen in mijn woonwijk broedde en wij elke avond even aan de wandel gingen het juist mijn vriendin was die negen van de tien keer de tawny owl als eerste wist waar te nemen. Au, heb ik weer…
De moraal van dit verhaal: vogelfotografen zouden wel eens wat kritischer mogen zijn op hun eigen werk, op hun eigen houding. Zelfkritiek: mag het een onsje meer zijn? Hoe staat het met jouw vermogen om kritiek te incasseren?
7 reacties
Het omgaan met (zelf) kritiek is minstens zo moeilijk als het geven van een welgemeend compliment. Zeggen: “goed geplaat” of iets van een dergelijke onzin, heeft een ander doel. Net als: “ik vind dit niks”. In beide gevallen zit ego in de weg. Ego is een bijzonderheid die in ieder mens huist. De één heeft er last van, dan ander koestert het en benut het met mate. Groot Ego en zelfkritiek gaan niet samen. Erg lastig voor de mensen die er mee worstelen. Van hen zal je geen reactie op je fraaie column krijgen. Hoe lang (of kort) ie ook is….
Kritiek van de redactie dat je schrijfsels te lang zijn ? Daar ben je het toch niet mee eens neem ik aan ? Waarom te lang ? Wat is dat voor onzin ? Voor sommige belangrijke zaken heb je nu eenmaal wat ruimte nodig. Weten ze dan niet dat een lange column per definitie een betere is ? Maar goed, waar hadden we het over … Oh ja, kritiek.. Tja, van goed kritiek kun je leren, van slecht kritiek gaan je tenen krommen. Wat het natuurlijk lastig maakt, is dat er een verschil is tussen – opbouwende – kritiek (“misschien wordt het beeld sterker als je het beeld van de Drieteenstrandloper zo bijsnijd dat dat halve been van die wandelaar er net niet op staat”) en een mening (“ik vind de foto te licht”). Wil je kritiek ontvangen waar je wat aan hebt, dan kun je overwegen je doel van de foto ook te delen. Als het blijkt je doel te zijn geweest om een tegenlichtfoto te maken waarbij alleen het silhouette te herkennen is, dan schiet je met opmerking als “het zwart is wat dichtgelopen” weinig op. Kritiek geven en ontvangen valt nog niet mee. Maar goed, dat is ook maar een mening natuurlijk 😉 …
Blijf alsjeblieft (te) lange columns schrijven, want ze zijn zo geestig! En je snijdt interessante kwesties aan.
Dan je slotvraag: kritiek is altijd een beetje (soms erg) pijnlijk, maar vaak wel leerzaam. Het ligt er natuurlijk wel aan wie de kritiek geeft en hoe hij geformuleerd wordt. En daarna werkt een van Cruijffs briljante wijsheden: “Je gaat het pas zien als je het door hebt”