Groeien in je fotografie zonder weerstand, kan dat?

Frans

“Dat mag Frans, maar ik ga je vragen eens te proberen om het oude los te laten en iets nieuws te proberen. Als het niet voor je werkt mag je het later gewoon weer op de oude manier gaan doen, maar ik denk dat het je gaat bevallen”, antwoorde ik.

Frans probeerde steun te krijgen van medecursisten en ze te overtuigen dat de AV-stand altijd prima voor hem gewerkt had, hij al vele jaren fotografeerde en zette zijn argument kracht bij met de opmerking dat hij de fotoacademie gedaan had.

Na mijn uitleg liepen we een zandpad af naar het strand en vroeg ik de cursisten om eens te proberen wat overvliegende vogels te fotograferen tegen de lichte lucht. Niet zo zeer voor toplaten, maar om vertrouwen te krijgen in het gemak van het werken met de M-stand. Even daarvoor had ik ze allemaal een lichtmeting laten doen op een licht vlak, vergelijkbaar met een grijskaart. “Wow, perfect belicht! Allemaal raak, ik wou dat ik dit eerder geweten had!” riep Johan na het fotograferen van wat overvliegende brandganzen.

Ik heb ze gemist!

Ik liep naar Frans toe om te kijken of het lukte toen er juist op dat moment een groep wintertalingen overkwam. “Door die M stand heb ik ze gemist, ik was nog niet klaar!”, zei Frans, “in AV had ik ze gewoon gefotografeerd, nu niet!”. Waarom schoot je niet dan? vroeg ik. “Omdat hij nog op dezelfde belichting stond (lichte vlak)”. “Dat is juist de bedoeling. Je hoeft niets aan te passen!” vertelde ik hem. Toen er wat steltlopers overvlogen moedigde ik Frans aan een foto te maken. Met enige twijfel deed hij dat. “Laat eens kijken”, vroeg ik? “Huh, die is goed”, zei hij. “Hoe kan dat nou? De meter stond helemaal in de plus?” “Het vlak waar we op gemeten hebben is representatief voor het licht op de vogels, de camera meet de hele lucht mee en die is veel lichter. In AV had je donkere vogels gehad, of je had heel snel moeten compenseren, maar dan was je te laat geweest en zat je er misschien qua compensatie ook nog naast”, legde ik uit.

We eindigden de sessie aan een hoogwatervluchtplaats waar honderden goudplevieren zich verzameld hadden. “Wel ver weg hoor!”, zei Frans. “Wacht maar tot ze de lucht in gaan als het tij hoger komt, dan krijg je de groep nauwelijks binnen je beeld”, vertrouwde ik hem toe.

Weerstand

De volgende dag zaten we weer aan de koffie in een kringetje in het zand om aan de gang te gaan met fotografisch kijken, compositie en sfeer en gevoel in je foto’s te krijgen. Frida was jarig en had taart meegenomen.

En dat deden ze. En hoe? De een na de ander schoot prachtige beelden en waren zelf nog het meeste verrast van wat het schermpje achterop de camera liet zien.

“Wanneer gaan we vogels fotograferen”, vroeg Frans, hij wilde verder.

Dit had ik niet durven dromen!

Tussendoor gaf ik nog wat aanwijzingen en tips aan de groep en stonden we letterlijk stil bij hoe je met licht spelend de meest gewone onderwerpen kunt verheffen tot pure kunst!
En zo openden langzamerhand alle ogen voor de onmetelijke schoonheid die in alles verborgen ligt en zo voor het oprapen ligt, niet dáár, maar juist híér, waar je bent; we genoten! Frans was intussen aan de wandel gegaan.

Inmiddels was het lunchtijd en om Frans er meteen weer bij te betrekken stelde ik voor met de groep even pauze te nemen aan een richel op het wad. Gewoon even niks. Rust. En terwijl we in alle rust zaten te kletsen en wat aten en dronken landden er vlak achter ons een paar goudplevieren! Ik instrueerde de groep om langzaam om te draaien, op de buik te gaan liggen en de goudplevieren te fotograferen. Zo ook een verbouwereerde en blije Frans: “dat had ik na gister niet durven dromen!” zei hij blij.

De blijdschap, verwondering en ontspanning van de groep leek over te slaan op Frans, geholpen door de verrassing van de goudplevieren.
Frans zei achteraf: “je had gelijk, gewoon rust nemen en het laten gebeuren!”

Van zoeker naar vinder

Vaak zie ik dat fotografen vasthouden aan wat ze zich reeds eigen gemaakt hebben aan bestaande kennis en moeite hebben met het loslaten van oude gewoontes. Kennis en controle, wat je weet en kent, lijkt vaak de beste resultaten en zekerheid te geven.

In de praktijk heb ik geleerd dat een doorbraak of verschuiving naar groei altijd gepaard gaat met wat weerstand bij het loslaten van oude gewoontes.
Creativiteit komt niet vanuit wat je weet. Het onbekende is ook niet wat je weet.

Maar in het onbekende blijkt juist je grootste inspiratie te liggen.

Frans wilde in eerste instantie op de oude manier verder. Dat kende en verdedigde hij.
Bij het aanbieden van iets nieuws door middel van de theorie en oefeningen werd er getornd aan wat hij wist en aan vast hield. Bij het langzaam loslaten van de controle kwam onrust en onzekerheid en ging hij steun zoeken bij de groep.

Toen er nog weerstand was kon er nog niets gehoord worden. Er is dan geen ruimte voor het nieuwe. Als “hoe het hoort” of “hoe je het gewend bent” losgelaten wordt, je stopt, kan iets nieuws zich aandienen. Maar het kan een confrontatie zijn om van zoeker vinder te worden.

Na drie dagen had Frans een enorme sprong gemaakt in zijn fotografie en hij bedankte me voor mijn geduld en inzicht om hem door zijn weerstand heen te helpen. Hij was enorm dankbaar.
Je komt als fotograaf niet zozeer je “zelf” tegen, zoals wel eens wordt gezegd, je komt je vaste patronen, de controle, je overtuigingen en de hang naar zekerheid tegen, die juist je “zelf” in de weg staan.

Herken jij waar je vasthoudt aan het bekende en waar je je groei en eigen potentie in de weg staat? Laat het weten in een reactie.

In editie 57 van Natuurfotografie Magazine staat een tutorial van Arie van den Hout met als onderwerp ‘Kom tot jezelf. Ook geeft Arie binnenkort een aantal workshops over mindful fotograferen. Wil je meer informatie over deze workshops? Klik dan hier.