Natuurfotograaf ziet ze vliegen: hoe word je gek van de (nieuwe) droneregels

RPAS operator moet zijn UAS in VLOS hebben!

Lustig begon Johan met vliegen. Alles mocht en alles kon. Althans, zo leek het. Regels waren er nog maar nauwelijks en iedereen deed maar. De overheid probeerde enige grip te krijgen maar de ontwikkelingen op drone gebied gingen 10x sneller dan de overheid kon anticiperen. Wat je dan merkt is dat er ineens krampachtig wordt ingegrepen. De overheid wilde paal en perken stellen maar deed dat op een bijzonder merkwaardige wijze: zware regelgeving voor commercieel gebruik. Mensen die in opdracht wilden gaan vliegen of de foto’s of filmmateriaal gemaakt de drone wilde verkopen moesten ineens in het bezit zijn van een licentie.

Als je je daarin gaat verdiepen blijk je om de horen geslagen te worden met zoveel afko’s als je nooit had kunnen bedenken. Zo leer je vliegen onder STS, PDRA en SORA. Je moet in het bezit zijn van een ROC-light licentie, ingeschreven zijn bij het ILT, alles weten over NOTAM’s, CTR’s, en je moet als RPAS operator altijd je UAS in VLOS hebben.

Duizelt het je al? Nou mij wel…

Met 180km/uur door de bebouwde kom

Maar wat mij vooral verbaasde wat het verschil tussen commercieel en hobbymatig vliegen: hobbymatig mag alles en als pro mag je niets. Hobbymatig mocht je 150m hoogte, commercieel 120m, hobbymatig mocht je zo ver als je wilde mits je je drone maar kon zien, commercieel mocht je maar 100m ver, hobbymatig hoef je geen enkele opleiding of registratie of licentie te hebben, commercieel moest je verplicht een opleiding en examen volgen van totaal ca. 1500 euro. Vergelijk het maar met een rijbewijs: met rijbewijs mag je maximaal 50km/uur alleen overdag, ben je hobbyist zonder rijopleiding mag je ’s nachts met 180km/uur door de bebouwde kom.

Je snapt dat Johan op drone gebied jarenlang gewoon amateur is geweest. Hoewel ik graag commercieel wilde vliegen was ik niet van plan om heen veel geld te gaan betalen, tijd te investeren en examens te moeten doen om vervolgens niets meer te mogen.

De wijsheid der overheid

Het kon natuurlijk niet uitblijven dat de overheid snugger zou gaan worden. Eind 2019 waren de signalen duidelijk en begin 2020 kwam het verlossende woord: de hele regelgeving zou op de schop gaan. Zo zou per 2021 het onderscheid tussen hobbymatig en commercieel vliegen komen te vervallen. Eindelijk, waarom moet een beroepschauffeur wel een rijbewijs en een hobbyist niet terwijl ze dezelfde auto besturen op dezelfde openbare weg? Daartegenover stond dat iedereen die wil gaan vliegen met een drone die zwaarder is dan 250 gr. òf een drone met een camera in het bezit moet zijn van een dronebewijs, of je er nou je geld mee verdient of niet. Ook zouden alle willekeurige regels per Europees land worden gelijkgetrokken. Ook prettig want in Finland mocht je op 150m hoogte gewoon ’s nachts vliegen, in Noorwegen ook maar moet je je registreren en in Nederland – het braafste jongetje van de klas – mocht je alleen maar overdag op max 120m hoogte vliegen.

Als ik straks mijn bewijzen heb mag ik legaal commercieel vliegen en alle hobbyisten die geen flauw idee hebben van regels worden ontmoedigd. Vanaf 2021 geen achterbuurjongens meer die onder grote hilariteit hun 1,3kg zware drone met een noodgang tussen de huizen door laten gieren. Klinkt goed toch? Mij wel…

Makkelijker kunnen we het niet maken, leuker ook niet

En zo ben ik in 2020 begonnen met alle informatie bij te houden. Belangrijkste website is Dronewatch van Wiebe de Jager die mij wekelijks op de hoogte hield van nieuwtjes, continue veranderingen en ontwikkelingen. Voor dronebewijzen kwamen er drie categorieën: twee speciale en een zogenaamde open categorie. Blijkbaar bedoeld voor iedereen. Binnen die open categorie, jaja, is weer een onderverdeling gemaakt van A1 t/m A3, Ok, kan ik ook nog inkomen. Voor de drones zelf kwamen er 5 categorieën die – logisch? – gaan van 0 t/m 4. Betekent dat dus dat je afhankelijk van de categorie drone een bepaalde bewijs nog hebt? Ja en … uiteraard nee. Want het is ook afhankelijk van wat je ermee wil. Met een drone van 25kg ver weg van mensen vliegen wordt als minder risicovol gezien dan met een drone van 900gr op 30 meter van mensen. De verdeling is dus gemaakt op basis risico. Ok, kan ik op zich in komen. Logisch dus ook dat A3 strengere eisen stelt dan A1 en dat je voor A3 meer moet weten dan voor A1. Nee, uiteraard niet. A1 en A3 vormen samen één dronebewijs met één opleiding en één examen. A2 is strenger en vergt een apart bewijs.

Zo lang over na kunnen denken en dan nog… makkelijker kunnen we het niet maken, leuker ook niet.

In één keer klaar

Wat ging ik doen was de vraag. Met het dronebewijs A1/A3 mag je met drones vliegen in de omgeving van gebouwen en mensen met drones <900gr. Tja, toen deze regels er eenmaal waren begonnen drone bouwers met hele lichte drones te produceren om hun klanten zonder veel problemen te kunnen bedienen. Immers, als jouw drone alleen maar gevlogen mag worden met 15 vliegbewijzen kun je er donder op zeggen dat je weinig gaan verkopen. Mijn drone stamt nog net van vóór die kennis en weegt… ongelogen… 904gr. Dan kan je gaan smokkelen, de vijl gebruiken en 4 gram van je drone afvijlen, of meteen maar ook A2 examen doen. Dan mag je wel alles. Klinkt ook niet gek. Stel dat ik ooit nog een hele grote drone wil gaan kopen omdat iedereen die op de markt gooit ben ik in één keer klaar. En dus heb ik als early bird al in november 2020 alle online cursussen gekocht met examen.

Betuttelend en pamperig

Begint natuurlijk al dat je vanaf 01-01-2021 00:01 niet meer mag vliegen zonder dronebewijs maar dat de cursussen en examens pas vanaf diezelfde 01-01-2021 00:01. Dus meteen begin januari aan de slag gegaan. Zat toch met corona in quarantaine en mocht toch niets anders doen. Oh wee wat een gepamper en Nederlands getuttel.

Paar voorbeeld vraagjes:

Vraag 1: Welke belangrijke menselijke factoren kunnen van invloed zijn op de veiligheid en efficiency bij het uitvoeren van vluchten?

1. Druk, vermoeidheid en gebrek aan kennis.
2. Gebrek aan vertrouwen, rustig en slapeloosheid.
3. Gebrek aan geld, stress en luiheid.
4. Gebrek aan vrienden, assertief en zuinigheid.

Touché, er zit wel humor in. Maar bij dit soort vragen vroeg ik mij wel af waarom ik zoveel cursusgeld had betaald.

Vraag 2: Een vluchtoperatie vergt fysieke fitheid en uiterst concentratie vermogen van de Pilot in Command. Daarom is stress niet goed voor een operatie. Welke stappen moet men nemen om een stress situatie, die kan voorkomen tijdens de vlucht, te verminderen?

1. Anti stress medicijnen vlak voor de vlucht innemen helpt tegen stress.
2. De vlucht zo snel mogelijk uitvoeren en afhandelen.
3. Van tevoren scenario’s bedenken wat mogelijk fout kan gaan bij een operatie (anticiperen) en stappen bedenken en voorbereiden voor die situatie.
4. Een slokje alcoholhoudende drank helpt zeker tegen stress.

Ik pak spontaan een fikse neut om hierdoorheen te komen.

Fout!

Vraag 3: Tijdens een first-person view (FPV) vlucht bevindt de waarnemer zich:

1. Altijd hoger dan de piloot.
2. Op geruime afstand van de piloot zodat de waarnemer een goed overzicht heeft van het werkgebied.
3. Het is niet van belang waar de waarnemer zich bevindt zolang die maar een goed overzicht heeft en kan communiceren met de piloot.
4. Direct naast de piloot.

Sh#t, had ik gewoon fout. Ik weet nog uit mijn studie: in geval van twijfel is het langste antwoord vaak het juist. Maar ja, had niet gerekend op de zeer strikte regelgeving in Nederland waarbij de regel belangrijker is dan de reden van de regel… hij moet er direct naast staan.

Gelukkig waren er ook nog vragen waarbij ik het gevoel had niet voor niets geleerd te hebben.

Vraag 4: Wat verstaan we bij een fixed wing onder stall?

1. Wanneer de drone blijft haken aan de grond wanneer het te veel zijwind vangt.
2. Wanneer de luchtstroom over een vleugel loslaat, dit resulteert in verlies van lift.
3. Dit gebeurt wanneer de tipwervels de vleugels naar beneden duwen waardoor de drone snel zal dalen.
4. Dat is een luchtstroom die ontstaat wanneer de drone te dicht bij de grond vliegt.

Vele euro’s armer

Gelukkig kwam ik er allemaal prima doorheen met resp. 1 en 2 foutjes waar ik er 10 had mogen hebben. 140 euro armer voor de cursussen en examens hoopte ik dat ik er was. Nou na, moet ook nog 23 euro aan de RDW betalen voor een ‘exploitantennummer’, dan nog 15 euro voor een set met checklists en ‘Practical Self-Training Guidelines‘. Ben je dan klaar? Welnee, want je hebt je examen dan wel gehaald maar dat geeft je nog geen dronebewijs, die moet je dan nog voor 10 euro per stuk kopen. Uiteindelijk 200 euro armer ben ik eindelijk in het bezit van alles wat ik nog heb om met mijn drone te mogen blijven vliegen…

Eindelijk ziet deze natuurfotograaf ze vliegen… Laten we hopen dat we ook in de lucht 1,5km(!) afstand van elkaar blijven houden.

Zelf aan de slag?

Wil je nou zelf ook aan de slag met je dronebewijzen om te mogen blijven vliegen? Je zal wel moeten want ook als amateur moet je volledig gecertificeerd. Dan zijn de volgende website een goed startpunt:

• https://dronewatch.dronewijzer.nl met de interactieve tool waarmee je kan bepalen welke dronebewijs of bewijzen jij nodig hebt.
• https://www.dronewatch.nl/europese-droneregelgeving waar je alle nieuwe regels na kunt lezen.
• Dan kun je bij één van de opleiders een digitale cursus boeken met examen of zelfs workshop opleiding doen.