Natuurfotografie, dé therapie?

Pas op, hier lig ik!

We gaan terug naar de dag van het gesprek, later genoemd ‘gisteren’.
Gisteren was ik aan het fotograferen, blauwe kiekendieven, kepen, groenlingen en nog meer mooi spul. Languit lag ik verstopt tussen de hoge verdorde kruidenstengels. Ik heb in mijn fotografie ‘carrière’ al zoveel mensen de stuipen op het lijf gejaagd dat ik er ondertussen zelf ongemakkelijk van word. Tijdens deze ongemakkelijke situaties probeer ik voorbijgangers op tien meter afstand al voorzichtig alert te maken op mijn aanwezigheid. Bijvoorbeeld door een flinke snuif, een flauw kuchje of door een been de lucht in te gooien. Helaas schrikt men alsnog, maar voor mijn gevoel toch iets minder.

Van oud-militair naar natuurfotograaf

Het vreemde was dat een andere natuurgenieter mij van ver al zag liggen. Met een intense blik zonder te worden afgeleid, liep hij regelrecht op mij af. Het voelde vreemd, dus ik stond toch maar op waardoor er een gesprek volgde. Het eerste wat hij zei, kijkend naar mijn camera, was: ‘Dat is goed voor je mind hè?’ Het bleek dat zijn passie natuurfotografie is en dat hij een veteraan is met PTSS, bekend als posttraumatische stressstoornis. Je zag direct aan zijn ogen dat hij veel in het leven had meegemaakt. Ondanks dat we uit totaal verschillende werelden kwamen hadden we raakvlakken op het gebied van fotografie, maar ook op onze (mentale) gezondheid. We sluiten ons gesprek af met de woorden: wat is natuurfotografie toch belangrijk voor ons.

Direct na het gesprek liep ik weer terug naar de auto, het gesprek emotioneerde mij. Het zette mij aan het denken, zijn woorden waren voor mij de aanleiding voor deze column.

Bewonderenswaardige levensverhalen

Deze ontmoetingen met gelijkgestemden zijn mij in deze huidige tijd niet vreemd. Wat is dat toch? Dat schijnbaar de natuur en de fotografie ervan momenteel zoveel mensen met uiteenlopende problemen aantrekt? Moet je eerst iets meemaken voordat je natuurfotografie beoefent, kleine insecten waardeert, of lijkt dat maar zo? Zij wij uit het drukke leven gerukt door omstandigheden en begeven we onszelf daarom zoveel in de natuur?

Het lijkt wel of velen natuurfotograaf worden om wat waar ze in het leven tegenaan lopen even te kunnen loslaten. Wekelijks kom ik bewonderenswaardige natuurfotografen tegen met de meest uiteenlopende levensverhalen, maar ook in het verleden ben ik vaak geraakt door verhalen van anderen. Bijvoorbeeld fotografen die ziek waren of nog steeds zijn. Sommigen zelfs bedlegerig en zonder toekomstperspectieven, bijvoorbeeld door de nare ziekte Lyme, hersenletsel of een ongeluk. Fotografen, jong en oud die midden in een burn-out zitten of er net uitkomen. Depressies en angsten hoor ik ook om de haverklap. Men is en was opgesloten in eigen lichaam en/of geest. Dat alles is natuurlijk verschrikkelijk om te horen.

Het positieve aan deze levenservaringen is dat deze personen die ik ken de natuur en de natuurfotografie hebben (her)ontdekt. Na moeilijke jaren ‘huppelen’ ze weer achter een vlinder aan, genieten ze weer van het kleine, zien ze het levenslicht weer!

H.H. (Helende hobby)

Waarom is natuurfotografie in deze tijd toch zo immens populair? Niet omdat Nederland nou uit de voegen barst qua natuur, niet omdat de camera’s van tegenwoordig zo uitmuntend zijn. Nee, er zit meer achter, veel meer! Een goed voorbeeld is toch wel de corona periode. Daardoor zijn velen rust en schoonheid gaan zoeken en een doel waarmee ze vrijheid ervaren, waar ze gelukkig van worden en waarmee ze zichzelf zo even kunnen afsluiten van alle hectiek in hun leven of in de wereld.

Direct springen mijn gedachten naar de mensen die natuurfotografie niet ontdekt hebben en ver van de natuur af staan, omdat ze dit simpelweg niet hebben meegekregen in hun opvoeding, scholing of omgeving. Sommige van deze mensen zullen met hun handen in het haar zitten en geen uitweg meer zien. De één bezit de gave al om te genieten van het kleine, de ander moet het leren door levenslessen. Als ervaringsdeskundige met een verhaal op het gebied van gezondheid en natuurfotografie, behoor ik tot de laatste categorie. Daardoor kan ik met 100 procent zekerheid zeggen, zonder er wetenschappelijk onderzoek naar te hoeven doen, dat de natuur helend is en de fotografie ervan ook! Wellicht zijn er daarom zoveel natuurfotografen in Nederland?

De noodzaak van de natuur

Net als bij het maken van een mooie foto gaat vooruitgang niet vanzelf. Het kost veel discipline, doorzettingsvermogen en zowel fysieke als mentale kracht. Natuurlijk, de natuur geneest niet alles, struggles zullen komen en gaan. Het mooie van natuurfotografie is dat het overal kan zodat je binnen je eigen grenzen kan blijven. Dit zal voldoening en positiviteit geven en daarmee mogelijk ook vooruitgang. Wat mij betreft zouden ze natuurfotografie mogen aanbieden als een optie voor revalidatie voor fysieke en/of psychische klachten. Mijn ervaring is dat de maatschappij tegen kan werken in je herstel, maar dat natuurfotografie mij (weer) een plek in de maatschappij heeft gegeven. Gelukkig zijn er al veel mensen die deze ‘methode’ hebben ontdekt en dat nog veel meer mensen het mogen ontdekken!

Natuurfotografie als verbinding

Wat ik mooi vind om te zien is dat in zowel goede als lastige tijden natuurfotografen elkaar geregeld opzoeken in het veld. Einzelgängers worden sociale roofdieren die hun hart willen luchten en willen ventileren. Ze kunnen hun zegje even doen over hun levenservaringen, maar ook over het klimaat, de weinige insecten, de droogte en wat ze verder bezighoudt. Natuurfotografie verbindt ons met elkaar. We hebben elkaar heel hard nodig, het zorgt ervoor dat we onszelf op het juiste pad houden (nou ja, oké soms een meter van het paadje dan voor dat ene vlindertje). Zonder gekheid, we zijn maar rijk en gezegend met deze passie.

Ik hoop recht uit mijn hart dat het merendeel van jullie fotografen de natuur zijn gaan fotograferen en nog steeds fotograferen uit passie en bewondering voor de natuur en niet uit noodzaak. Maar soms moeten we als mens eerst het één en ander hebben meegemaakt om teruggezet te worden naar de basis – de natuur.

Disclaimer

Het genoemde opnieuw uitgewerkte ‘kladje’ is niet bedoeld om fotografen over één kam te scheren, het is ook geen wetenschappelijk onderbouwd artikel met uiteenlopende onderzoeken. Nee, dit is puur mijn persoonlijke gewaarwording. Dit keer geen Obsidentify waarneming, maar een bezorgde waarneming voor al mijn natuurvrienden achter de camera.