Menu

Onderdeel van Pixfactory

Brandgans in de kijker

De winter is het jaargetijde om op zoek te gaan naar ganzen. Als de feestdagen naderen begint het bij mij te kriebelen. Een winterjeuk die hardnekkig rond eind november opkomt en alleen te lijf kan worden gegaan op zonnige maar ijskoude dagen. Ik moet op pad. Ik wil speuren. Ik wil zoeken in de kruidenrijke graslanden van Zuid-Holland. Want daar zitten ze, de natuurlijke remedie tegen mijn winterjeuk: ganzen.
Brandgans
De omgeving wordt door één van de ganzen scherp in het oog gehouden. Fotograaf: Mark Kras

Nederland ganzenland

De laatste decennia is Nederland een ganzenland bij uitstek geworden. Geen plek in Europa waar zoveel voedsel voorhanden is. Waar je, als je beducht bent voor gevaar, altijd het water van een sloot of nabijgelegen plas op kunt vluchten. Dus komen ganzen, al dan niet in V-formatie, onze kant op en strijken neer in het wintergroene Nederland. Met als gevolg discussies over schade in de landbouw, concurrentie met weidevogels en de ethiek van bestrijding. Maar bij mij toch vooral winterjeuk, want wat een weelde aan ganzen daalt er in de winter in ons landje neer. Grauwe ganzen, kolganzen, toendrarietganzen, taigarietganzen, kleine rietganzen, roodhalsganzen, Ross’ ganzen, sneeuwganzen, dwergganzen en bovenal brandganzen.

Brandgans daalt neer in kruidenrijk weiland. Fotograaf: Mark Kras

Haastige spoed levert zelden goed resultaat

Zoveel animo om op pad te gaan is mooi. Maar er kleeft een nadeel aan. Ik heb de neiging om haastig te werk te gaan. Eerst zoek ik met het blote oog naar ganzen die binnen bereik van mijn telelens vallen. Afhankelijk van de soort nader ik dan tot op een afstand waarop ik ze niet verstoor. Immers: verstoring kost energie, al is het alleen de toename van stress, laat staan opvliegen. Die energie kunnen ze in deze tijd van schaarste beter aan andere zaken besteden.

Brandganzen voegen zich bij hun soortgenoten. Fotograaf: Mark Kras

Als ik op de juiste, veilige afstand aangekomen ben, pak ik langzaam mijn camera en breng de zoeker voor mijn oog. Snel schiet ik de eerste beelden. Dan kijk ik over mijn camera heen en schat in wat een interessant beeld is qua compositie of qua gedrag. Opnieuw gaat mijn camera omhoog. Ik schiet de betere foto. De camera zakt. Ik pak mijn kijker. Door de kijker bekijk ik dieren wat beter op zoek naar een volgend, sprekender beeld. Deze winter heb ik me echter voorgenomen om wat rustiger aan te handelen en de volgorde van werken eens om te draaien.

Groepje brandganzen vult de energievoorraden bij. Fotograaf: Mak Kras

Maar beter en rustiger kijken voordat je dé foto maakt vraagt ook een goede kijker. Voor mijn werk als boswachter bij Staatsbosbeheer heb ik een kwaliteitskijker. Privé kijk ik al twintig jaar door mijn vertrouwde goedkopere dakkantkijker. Mijn geld heb ik vooral aan mijn fotoapparatuur besteed. De kijker was mijn werkpaardje en daar ziet -ie ook naar uit. Met ducttape worden onderdelen bij elkaar gehouden en ik kan poetsen wat ik wil maar de waas van jaren gaat niet van het glas af. Dan heb ik het nog niet eens over het zand dat bij het scherpstellen in de schroefdraad hoorbaar schuurt.

Het was tijd voor een vervanger, Maar welke? Heel wat kijkers passeerden al googelend de revue. Een 8×32 is lekker licht maar geeft een smaller beeld. Mijn vertrouwde 10×42 is wel wat zwaarder en vraagt een vaste hand. Voordeel is wel dat het bredere beeld het makkelijke maakt om het onderwerp te vinden. De vraag werd uiteindelijk opgelost door een vogelmaat toen hij zijn nieuwe kijker aan me uitleende. Twee weken later keek ik door eenzelfde splinternieuwe 10×42 kijker. Wat een genot om zoveel detail te zien. Zo besloot ik om dit jaar mijn volgorde van handelen om te draaien. Het werd wel eens tijd dat ik eens echt goed ging kijken naar mijn hoofdonderwerp.

Betoverende oogopslag

Dan breekt de ideale dag aan om op zoek te gaan naar de brandganzen. Ik zoek met mijn blote oog op een zonnige winterdag de weilanden af. Naast mij loopt een vogelmaat, want vogelen met zijn tweeën is dubbel genieten. Onze aandacht wordt getrokken door een klein groepje brandganzen. Op gepaste afstand pakt ik mijn kijker.
Eerste scan ik de groep van links naar rechts. Dan valt mijn oog op een prachtige gans die zich onderscheidt van de andere brandganzen. Het is waarachtig alsof ze voor deze dag haar eyeliner heeft gepakt en á la schaatsster Jutta Leerdam een ‘wing’ boven haar oog heeft getekend. Dankzij de kijker zie ik dit prachtige detail. De gans naast haar staat fier over de groep uit te kijken. Haar doel is duidelijk, niemand gaat dit groepje brandganzen een strobreed in de weg leggen tijdens dit winterse maal.

Terugkijkend naar de oogopslag van het etende gansje kon ik me dat goed voorstellen. Langzaam verwisselde ik de kijker voor de camera en voorzichtig drukte ik af. Genietend en de ganzen geen strobreed in de weg leggend.

Kijk eerst door de kijker

Goede verrekijkers zijn een onmisbaar instrument in de rugzak van een natuurfotograaf. Zoals je hierboven kunt lezen geeft een verrekijker de ruimte om rustig een topfoto voor te bereiden. En dat zonder dat je direct verleid wordt om aan de slag te gaan met diafragma, sluitertijd en al te haastig drukken op de ontspanknop. Met een verrekijker kun je uitkijken naar een betere compositie. Maar belangrijker nog door je onderwerp goed te observeren kun je zonder verstoring inschatten waar een beter beeld te vinden is of een spannende actie aanstaande. Soms zoek ik zelfs naar een betere plek zonder dat ik direct op pad ga en ontdekt dat er geen pad loopt of het gebied niet toegankelijk is. De belangrijkste verantwoordelijkheid van een natuurfotograaf is het maken van mooie beelden zonder dat de natuur verstoord wordt. Een verrekijker is daarbij wat mij betreft onmisbaar.

Een brandgans met een bijzondere oogopslag. Fotograaf: Mark Kras

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Mark Kras

Mark Kras

Mark Kras is boswachter voor Staatsbosbeheer in het Nationaal Park Hollandse Duinen. Mark gebruikt natuurfotografie om betrokkenheid tussen mens en natuur te vergroten.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: