Ze hangen luidruchtig rond in de buurt. En elke keer als ik ze hoor, word ik vrolijk van ze. In de vroege ochtend als ik op de fiets stap voor mijn ritje naar mijn werkplek in het Haagse Bos, roetsjt er vaak zomaar een bendelid uit de haagbeukenhaag voor ons huis. Eenmaal onderweg zijn er vaste plekken waar weer andere bendes hun territorium hebben. Fietsend langs het Rijn-Schiekanaal van Delft naar Den Haag hoor ik ze eerder dan dat ik ze zie. Niet alleen omdat ik vlot doorrij, maar ook omdat ze zich in dichte hagen ophouden.
Van veel naar half
Er is een 8mm-filmpje uit mijn jeugd, waar ik in de kinderwagen met een pontje naar de overzijde van het Rijn-Schiekanaal wordt gevaren. In die tijd waren er meer dan een miljoen broedende huismussen in ons land. Een aantal dat in de jaren daarna zo kelderde dat de huismus zelfs een rode lijst soort werd. Gelukkig is de soort zich sinds 2004 weer aan het herstellen. Hoewel grote zwermen mussen op graanvelden tot het verleden horen, is de stand na een halvering nu tot zo’n 750.000 gegroeid en verdubbelt hun aantal in de winter. Blijkbaar zijn buitenlandse mussen minder honkvast dan de Nederlandse broedvogels.
Van overal naar zo nu en dan een groepje
Opvallend is wel dat het vogeltje dat ooit overal in de stad te zien was, nu alleen nog in kleine, verspreide groepjes te vinden is. Vooral op plekken waar voldoende insecten zitten, in groene tuinen die niet, zoals ik ergens las, in geplaveide BBQ-patio’s zijn veranderd. Maar ondanks dat ik ze overal tegenkom zijn het niet de vogels waar ik mijn camera voor uit de tas haal. Dat is jammer. De straatbende is namelijk de aandacht zeker waard.
Meest opvallend zijn de mannen met hun zwarte bef. In de broedtijd verliezen de veren hun lichte randjes en komt de bef nog sterker naar voren. De jonge dames zien zo’n patser met grote zwart bef wel zitten. Het straalt onweerstaanbaar vitaliteit uit. Maar bij de huismus geldt: eenmaal een paartje, voor altijd een paartje. Hoewel, helemaal met z’n tweeën voor het eigen nageslacht zorgen doen ze niet altijd. Het sierlijke mussenvrouwtje kan toch zomaar even een eitje bij de buurvrouw in het nest leggen. De mannen zal het niet opvallen, die houden zich niet bezig met broeden. Zij zijn meer van het voeden.
Gewoon beroemd
Het beroemdste huismussenvrouwtje van Nederland heeft het wereldrecord dominosteentjes omgooien op haar naam staan. Op 14 november 2005 gooide ze 23.000 stuks om. Helaas moest ze de recordpoging met de dood bekopen. Wij mensen hebben er nogal eens moeite mee als onze strak georganiseerde wereld verstoord wordt door de grillen van natuur. In dit geval leidde de roep om het geweer tot het daadwerkelijk om zeep helpen van het musje. Ze is nu te bewonderen in het Rotterdams Natuurhistorisch museum.
Voedsel steevast de crux voor succes
Maar ik zie de prachtig getekende dames liever in het wild. En omdat ze al sinds de opkomst van de landbouw zo’n 12.000 jaar geleden hun lot aan het onze hebben verbonden, zijn ze niet moeilijk te vinden. Een stukje stad, waar in de broedtijd voor de jongen flink wat insecten te vinden zijn in rommelige overhoekjes, is genoeg. Een plek waar voldoende zaadjes van straatkruiden te vinden zijn voor de volwassenen en zo’n bende huismussen zal spontaan bijdragen aan een gezellige buurt.
Focus op Het jaar van de Huismus
2024 is door SOVON en de Vogelbescherming uitgeroepen tot het jaar van de huismus. Onze natuur begint immers al bij de voordeur. Van de soorten die zich sterk aangepast hebben aan menselijke activiteit, kun je de groene aders in de stad volgen tot zeldzame en kwetsbare soorten in onze natuurgebieden. Het versterken van deze aders is een van de missies van Nationaal Park Hollandse Duinen. Het helpt namelijk niet alleen in het behoud en versterken van onze biodiversiteit, maar biedt ook kansen voor gezonde groene routes in onze versteende omgeving. Vaak focussen we als fotografen juist op natuurgebieden of de iconische soorten die daar voorkomen. Maar langs die groene aders en zelfs vlak voor de voordeur is net zoveel moois in de zoeker te krijgen.
Tijd om dit jaar deze bende buurtbewoners eens wat extra aandacht te geven. Maar pas op, voor je het weet sta je spreeuwen, kauwen of houtduiven te fotograferen. Of nog opmerkelijker: sta je op een ladder om een huismussennestkast op te hangen.
Tips
2024 is het jaar van de Huismus. Bekijk dus dit jaar je huis eens en wie weet is er plek voor deze bijzonder fotogenieke huisgenoot
De Nationale Vogeltelling in het laatste weekend van januari staat dan ook in het teken van de huismus. En daarmee dus de extra oproep. Tel mee!
Bronnen
Vogels in onze Tuin – Paul Böhre en Erik van Ommen 2021
De vogels van Delft en omgeving – Vogelwacht Delft en omgeving 2022
6 reacties
Zo begint u uw column dan toch ook bij deze (!?): fotografen-wappies, malloten, hangfotografen, kortom een allegaartje van “nietsontziende, natuur verstorende fanaten”. Gaat lekker zo, vooral wanneer de bewering op zijn minst dubieus is; zo kan, naar mijn idee, een muizende jonge wolf zich geen betere bewaking tegen een minstens 75% ronduit vijandige plattelandsbevolking aanschaffen dan een kudde liefhebbers. Daarbij is een muizende wolf of vos juist géén verstoorde wolf of vos, lijkt mij toch… verdient vanwege aangetoond gebrek aan schuwheid eerder verdubbelde bewaking. Maar ik weet nog wel een paar dwarsstraten hoor: zo bestaat er een wappiesoort die 1000-en kms reist naar “wenssoorten” alsook eigenaardige eikels (geinige alliteratie!) die zo nodig zeehonden bij de bushalte moet kieken en ga zo maar door…. 😉
Beste Egon,
Natuurlijk is het begin van de column gechargeerd. Hoewel ik het wel een trieste conclusie vind als we met een soort van burgerwacht dieren die in het wild leven zouden moeten bewaken. Mijn punt is vooral dat we vele duizenden kilometers rijden om met een hele meute iets bijzonders te zien terwijl we de prachtige integrerende natuur in de buurt missen.
Ook ik ben zo gelukkig met een lawaaige “bende” in mijn tuin. Maar ze moeten wel delen met vele anderen o.a. kauwtjes en duiven want in mijn achtertuin staat een grote kerk, dus heb ik voor de kleintjes een grote kooi gemaakt waar zij gemakkelijk in- en uit kunnen vliegen want anders is alles opgeslokt voordat zij een kans hebben.
Ze genieten van een vijver en een zandbak voor hun gebadder en ik geniet volop van hun aanwezigheid. Natuurlijk ga ik tellen maar het totaal aantal moet een gok zijn want er zijn er zo veel.
Wat een fijne plek om te wonen.
Mooi beschreven! Ook ik geniet dagelijks van ‘mijn bende’ in onze tuin die me elke ochtend vrolijk tjilpend begroeten (of zeggen ze: schiet eens op met het vullen van de voerkokers..?) 😉
Ook 100% eens met je eerste alinea. Er valt meer dan genoeg te genieten en te fotograferen rondom huis en gewoon wandelend door welk natuurgebied dan ook. Daarvoor hoef je niet met hele volksstammen naar een bepaalde plek te reizen. Laat de dieren en natuur met rust!
Dank je wel Anneke. Mooi om te lezen dat ook jij zo geniet van natuur in de buurt.