Het natuurschoon van Lapland

Poolnacht

Een poolnacht is een meteorologisch verschijnsel waarbij de zon gedurende de hele dag niet boven de horizon uitkomt. Dit verschijnsel komt voor boven de noordpoolcirkel, hoe dichter je bij de Noordpool komt, des te langer de periode van duisternis duurt. Lapland staat er bekend om de donkere dagen zonder enig zonlicht te zien. Rond tien uur in de ochtend begon het te schemeren en werd het geleidelijk aan ‘licht’. Om drie uur ’s middags was het weer donker, een rare gewaarwording. Is dit een triest beeld of toch een bijzonder fenomeen? Als je het aan mij vraagt is dat het laatste. Hoewel het voor de bewoners waarschijnlijk anders zal zijn, zeker omdat ze zich allemaal ‘volstoppen’ met vitamine D in de winterperiode. Desondanks genieten zij ook nog elke keer weer opnieuw van de bijzondere omgeving waarin zij leven.

Wij hadden het geluk dat we de laatste paar officiële poolnachten mee konden maken. De kleuren aan de horizon zijn spectaculair, betoverend en bovenal, mijn persoonlijke favoriet, een kleurenpalet van pasteltinten! Wanneer de sneeuw die de bergen bedekt en de volle maan je vrolijk toelacht lijkt het alsof je in een sprookje bent beland. Op die momenten besef je nogmaals hoe bijzonder de natuur is en dat wij daarvan deel uit mogen maken.

Noorderlicht

Uiteraard zijn wij ook gaan ‘jagen’ op het noorderlicht, een ander natuurverschijnsel dat bij vele fotografen en niet-fotografen op hun bucketlist staat. Tijdens onze reis ontmoetten wij een student uit Noorwegen, die natuurwetenschappen studeerde en gespecialiseerd was in het noorderlicht. Hij kon geweldige verhalen vertellen, was reuze enthousiast en kwam met een veel te ingewikkelde uitleg over de aurora borealis.

Daarom ga ik het proberen in simpele Jip-en-Janneketaal uit te leggen. Kort omschreven ontstaat het poollicht (aurora borealis) doordat er elektrisch geladen deeltjes van de zon het magnetische veld van de aarde binnendringen. Die deeltjes dringen vervolgens de atmosfeer binnen en ‘botsen’ met diverse moleculen. Vervolgens ontstaat het noorderlicht en de meeste voorkomende kleur is groen. Maar ook rood, paars en roze zijn vaker waar te nemen. De kleur van het poollicht wordt bepaald door de afstand tot het aardoppervlak waar de geladen deeltjes ‘botsen’ met bepaalde moleculen in die laag.

Dit is een erg natuurkundige uitleg allemaal, maar zeker de moeite waard om te begrijpen hoe dit fenomenale natuurverschijnsel ontstaat. Om een lang verhaal kort te maken, we hebben het noorderlicht gevonden, geobserveerd en uiteraard gefotografeerd. Het is bizar hoe de kleuren bewegen, feller worden, weer afnemen, ergens anders weer opduiken en plotseling weer kunnen verdwijnen.

De toekomst van Lapland

Tijdens onze reis hebben we veel gehoord en gezien. De lokale bevolking staat onder druk in Lapland, zo vertelde onze gids in Kiruna. Zo ook de inheemse bevolking van Lapland, de Sami. Zij beheren de kuddes rendieren in het gehele noordpoolgebied. De Sami is door de Zweedse overheid altijd gediscrimineerd en slecht behandeld. Sinds een aantal jaar probeert Zweden de contacten te herstellen. Ze hebben onderzoeken ingesteld en pleiten nu onder andere voor het behoud van de cultuur van de Sami. Het stadje Kiruna en de gehele omgeving is opgebouwd vanwege de daar aanwezige ijzerertsmijn. Recent is gebleken dat er nieuwe zeldzame aardmetalen zijn ontdekt. Hiervan kunnen ze accu’s voor elektrische auto’s, windmolens en zonnepanelen maken. Fijn voor Zweden en de Europese Unie, we willen immers onafhankelijk worden en zo min mogelijk importeren uit andere landen.

Maar wat voor invloed heeft dit op de natuur? En op de Sami en hun rendierkuddes? Is het zo, dat vanwege het ‘verbeteren’ van het klimaat, de natuur en cultuur zich moet schikken of verdwijnen, of kan het ook samengaan? Uiteindelijk is het doel van het verbeteren dat ook de flora en fauna zich weer kunnen herstellen, terugkomen of blijven bestaan. Ik hoop dat wij als natuurfotografen hier een rol in kunnen spelen door ons te verdiepen in de natuur, het vast te leggen en op te komen voor natuurbehoud. Mijn wens is dat we in gesprek blijven met elkaar en in oplossingen denken, zodat een ieder kan blijven genieten van al het moois wat de natuur te bieden heeft.