Menu

Onderdeel van Pixfactory

Hoe fotografeer je de knotwilg

De natuur staat onder hoogspanning. Veel natuurfotografen dragen als reden voor het fotograferen in de natuur, ‘voor het nageslacht’ of ‘het vastleggen nu het nog kan’, als drijfveer aan. Een uitspraak die ik onderschrijf. Het is tenslotte niets nieuws dat onze natuur onder druk staat. Of, ‘onder hoogspanning’ zoals men ook wel zegt. Steeds meer elementen in de natuur verdwijnen door onder andere verstedelijking, industrialisering en de aanleg van (snel)wegen. Eén van die elementen is de knotwilg.
Knotwilg
Sprookje. Fotograaf: Hans Brongers

De knotwilg, icoon in het Hollandse landschap

De knotwilg is een icoon in het Hollandse landschap. Eeuwenlang diende de knotwilg als erfafscheiding van het boerenbedrijf. Knotwilgen werden langs sloten geplant om afkalving van de oevers te voorkomen. Zij leverden een beschut plekje voor het vee in het weiland. De knotwilg werd ook gebruikt voor het vervaardigen allerlei praktische toepassingen, waaronder de klomp. In zogenaamde grienden, natte akkers langs een rivier, werd de knotwilg op grote schaal verbouwd. Van de wilgentakken werden onder meer zogenaamde zinkstukken vervaardigd en toegepast bij de aanleg van dijken waaronder de Deltawerken.

De knotwilg, icoon in het Hollandse landschap. Fotograaf: Hans Brongers

De knotwilg, een bedreigd icoon

Maar helaas verdwijnt óók de knotwilg steeds meer uit het Nederlands landschap. Natuurmonumenten spreekt zelfs van een bedreigde icoon! Boeren hebben de knotwilg niet meer ’nodig’. Het onderhoud aan de boom neemt steeds meer af door de stijging van de daarmee gepaarde kosten. Gelukkig zijn er wel veel organisaties die zich bekommeren om de knotwilg. Op knotdagen steken bijvoorbeeld vele vrijwilligers overal in Nederland de handen uit de mouwen.

Knotwilgen fotograferen, nu kan het nog

Eén ding is in ieder geval zeker, de wilg, of het nu de kraakwilg, de schietwilg of de knotwilg is, behoort tot een van mijn favoriete foto objecten. Met name de knotwilg vind ik een fascinerende boom. Fascinerend door de grillige vormen die door de jaren heen ontstaan. Maar ook omdat de knotwilg tot de verbeelding spreekt en daarom ook vaak in sprookjes wordt afgebeeld. Er zijn volgens mij maar weinig bomen die zulke grillige en tegelijkertijd ook mooie vormen aannemen. Sterker nog, volgens mij is er niet een die dezelfde vorm heeft. Mijn voorliefde voor de knotwilg maakt dat ik deze fotogenieke boom al heel wat keren heb gefotografeerd en hoop deze nog lang te mogen fotograferen. Fotograferen met als doel; vastleggen voor het nageslacht. De knotwilg fotograferen nu het nog kan! In het vervolg van dit artikel neem ik je mee naar enkele van mijn favoriete plekken waar je de knotwilg mooi in beeld kunt brengen.

Knotwilgen, monumenten langs de Waal

Als eerste neem ik je mee naar de Heesseltsche Uiterwaarden langs de Waal tussen de plaatsen Opijnen en Heesselt. Dit zogenaamde overloopgebied van de Waal is het resultaat van de herinrichting welke plaats vond tussen 2016 en 2019. Het resultaat is een mooi, divers, spannend en uitgebreid natuur- en struingebied. Bij de herinrichting van de uiterwaarden heeft men bewust de oude knotwilgen gespaard. Zij staan waarschijnlijk al vele jaren, keurig op een rij, op een geweldig mooie plek direct langs de oever van de nevengeul. De wilgen hebben allemaal de kenmerkende grillige vorm en dat maakt hen bijzonder fotogeniek. Eindeloos lang kun je hier op allerlei manieren de wilgen fotograferen. Op windstille dagen laten zij zich fraai weerspiegelen in het water van de nevengeul. Bovendien sta je dan iets lager dan de bomen. Hierdoor is de achtergrond nagenoeg vrij en komen de knotwilgen volledig en prachtig tot hun recht.

Krasse knarren langs de Armenboomgaard

Opnieuw neem ik je mee naar een uiterwaardengebied en wel naar de Goilberdingerwaard aan de Lek. Tussen Culemborg en Everdingen, direct naast Fort Everdingen, ligt een kleine oude boomgaard met hoogstamfruitbomen. Deze boomgaard, de Armenboomgaard, was ooit eigendom van de Rooms Katholieke kerk. De opbrengst van de gaard was bestemd voor de armen uit de omgeving. Vandaag de dag zet het Geldersch Landschap en Kasteelen deze traditie voort. Bovendien staat de Armenboomgaard sinds kort op de Wereld Erfgoedlijst. Aan de rand van de boomgaard staan op een dijkje een aantal oeroude knotwilgen. De hoogbejaarde leeftijd heeft overduidelijke haar sporen achtergelaten. Het is juist de extreme grilligheid die deze krasse knarren zo fotogeniek maakt. Je kunt deze knotwilgen niet echt vanaf een afstand fotograferen. Gelukkig bieden zij meer dan voldoende mogelijkheden om de details te fotograferen.

Krasse Knarren langs de rand van de Armenboomgaard – Goilberdingerwaard Culemborg. Fotograaf: Hans Brongers

Twee iconen in één beeld

Een andere bijzondere locatie is de Giessendamse Tiendweg bij Hardinxveld-Giessendam. Hier fotografeer je twee Hollandse iconen in één beeld, rijen knotwilgen en de Tiendwegse Molen. Deze molen is een zogenaamde polder wipmolen Om bij de molen te komen volg je een smal dijkje van ongeveer 1 kilometer. Geen straf, want je loopt door een haag van knotwilgen. Bij de molen heb je een aantal mogelijkheden om de molen en de wilgen te fotograferen. In het voorjaar en de late zomer komt de zon achter de molen op, gezien vanaf het dijkje. Een uitgelezen moment om dit oer-Hollandse beeld vast te leggen. Daarbij maakt een nevelige ochtend het, wat mij betreft, meer dan de moeite waard om vroeg op te staan.

Twee iconen in het Hollands landschap gevangen in één beeld – Giessendamse Tiendpad. Fotograaf: Hans Brongers

Langs de Lekdijk bij Amerongen

Rijdend vanuit het plaatsje Amerongen over de Lekdijk naar Wijk bij Duurstede, zie je onderaan de dijk rijen knotwilgen. Deze bomen zijn zowel vanaf de dijk als vanaf een plekje onderaan de dijk fraai te fotograferen. Vooral als hier de uiterwaarden gevuld zijn met het overtollige water uit de Lek, kun je de knotwilgen inclusief hun spiegelbeeld fotograferen.

 

Een rij knotwilgen tijdens hoogwater in de uiterwaarden van de Lek – Amerongse Bovenpolder. Fotograaf: Hans Brongers

De knotwilg in alle jaargetijden

Het mooie van de knotwilg, tot slot, is dat deze boom in alle jaargetijden zijn fotogenialiteit niet verliest. Of deze boom nu in de vroege zomer vol in blad staat of juist helemaal kaal in de wintermaanden; de knotwilg is en blijft voor mij een plaatje. Een icoon dat niet uit het Hollandse beeld mag verdwijnen!

7 reacties

  1. Prachtige foto’s, aangevuld met een inspirerend verhaal. Aan de Rijn zijn ook vele oude knotwilgen, soms met grillige vormen, te vinden.
    Elke vier a vijf jaar wordt er onderhoud gepleegd door knotgroepen in diverse regio’s. Deze groepen vrijwilligers houden de landschappen in de uiterwaarden in goede conditie. Het is dankbaar werk ?

    Groet van een knotter ( en ook natuurfotograaf )

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

7 reacties

  1. Prachtige foto’s, aangevuld met een inspirerend verhaal. Aan de Rijn zijn ook vele oude knotwilgen, soms met grillige vormen, te vinden.
    Elke vier a vijf jaar wordt er onderhoud gepleegd door knotgroepen in diverse regio’s. Deze groepen vrijwilligers houden de landschappen in de uiterwaarden in goede conditie. Het is dankbaar werk ?

    Groet van een knotter ( en ook natuurfotograaf )

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: