Waar gaat het naar toe in 2021?

Appje aan Ellen

Het is eerste week december als ik de bovenstaande alinea schrijf. Vanuit de heidekoorts zijn we in de herfst beland en inmiddels is de weerkundige winter begonnen. Naast het fotograferen zelf, buiten met de camera bezig zijn is er altijd wel iets wat me bezighoudt rondom het thema fotografie. Zo had ik recentelijk via Whatsapp een gesprek met Ellen over van alles en nog wat, het begon als volgt met de vraag van Ellen:

“Ik ben ook wel benieuwd waar we in dat opzicht staan over 10 jaar ofzo. Hoe gaat het er dan aan toe?”

Ik: “Ik denk iets in besloten communities, virtuele expositieruimtes, slimme fotocamera’s met lidar functies, zodat je achteraf digitaal scherptediepte kunt simuleren en camera’s waarin al een besturingssysteem zit verwerkt waarin al Lightroom zit verwerkt. Ook denk ik dat workshops steeds meer over de kunst van het kijken gaan in plaats van over techniek. Wat denk jij Ellen?”

Gespannen verwachtingen

Ellen: “Hoi Dave, hmmm interessante gedachte! Ik hou van nieuwe technieken en gadgets dus ik hoop met je mee. Vooral achteraf spelen met scherpte zou een aanwinst zijn voor iedere camera. Waar ik vooral nieuwsgierig naar ben, wat gaan deze verbeteringen in technieken ons brengen als fotograaf? Hoe gaat het ons niveau van fotograferen beïnvloeden? Sinds kort heb ik een nieuwe camera. Wat wil je dan? Zo snel mogelijk ermee aan de slag. De verwachtingen zijn hooggespannen. Eindelijk wordt het weer eens een mooie zonsondergang en dus sta ik aan het water. Dat wordt knallen! Achteraf zit ik toch wat teleurgesteld achter de computer. Zo spectaculair zijn de foto’s niet geworden vind ik. Had ik de lat te hoog gelegd? Dit geeft wel mooi weer dat welke camera je ook hebt en welke techniek je ook gebruikt, je moet zelf als fotograaf het beeld zien, maken en voelen. Dus ik denk dat je gelijk hebt Dave, de workshops gaan dan misschien inderdaad wel meer over het kijken in plaats van de techniek.“

Surfen over het web

Dave: “Grappig ik surfte in mijn pauze even rond op Facebook en kwam daar een tegeltje tegen met de welbekende uitspraak ‘het zijn niet de spullen maar de fotograaf die de foto maakt’. En in feite is dat ook wel zo. Maar als je niet de kennis van je materiaal hebt en of niet het geschikte materieel hebt, kun je nog steeds niet de foto maken die zich onderscheidt. En dat onderscheidend vermogen gaat met kennis en techniek hand in hand. Alleen de laatste tijd vraag ik me steeds vaker binnen het genre landschapsfotografie af of ik niet een element mis. Namelijk nabewerking. Als ik al een overeenkomst zie tussen ons beiden is het dat we erg van kleur houden. Ik ben er de laatste tijd weer een stapje verder in gegaan, merkte ik toen ik door mijn beelden van 2020 bladerde. Wat me dit jaar opviel is dat bij veel beelden online op Facebook en Instagram, vooral bij de heidefoto’s en herfstbeelden die ik voorbij zag komen, een erg heftige nabewerking toegepast was in de zin van kleur, paars-blauwe heide en wijnrode bladeren. In essentie manipuleer je dan ook je foto, waarbij je een vertekend beeld van het landschap geeft. Nu Luminar zijn nieuwste versie AI heeft aangekondigd en Photoshop ook zijn versie van luchtvervanging heeft geïmplementeerd, vrees ik dat we het straks nog maar amper het gaan hebben over licht. Of maak ik me nu teveel zorgen als landschapsfotograaf die houdt van licht, lijnen en daarna kleur? Wat denk jij dat we in 2021 gaan meemaken op dit vlak?”

Eerlijkheid over nabewerking

Ellen: “Dat vind ik een lastig punt. Ik hou net als jij inderdaad van kleurtjes in mijn hoofd. Ik probeer er wel voor te zorgen dat ik deze niet overdrijf en dat het nog grenst aan natuurgetrouw. Maar dat is hoe ik erin sta. Ik ben niet tegen manipuleren op zich, maar ik vind het wel prettig als hier meer duidelijkheid in zou zijn. Als beginner of als niet-fotograaf kun je niet zo goed beoordelen wat echt is en wat niet echt. Zo kwam er pas een foto voorbij van Amsterdam met de Melkweg erboven. Wij weten als ervaren fotograaf dat dit niet mogelijk is door de hoeveelheid aan luchtvervuiling. Maar een leek zal geloven dat dit een echt beeld is. Dat vind ik een beetje mensen voor de gek houden. Alleen een nieuwe lucht erin zetten is duidelijk, dat kun je erbij vermelden als compositie. Maar vanaf welk moment verwacht je dan van mensen dat ze ook kleinere manipulaties gaan vermelden? Bijvoorbeeld toevoegen van zonnestralen, of inderdaad zoiets als bladeren aan de bomen rood maken om het meer herfst te laten lijken? Die grens is lastiger. Door de huidige technieken in de nabewerking, tutorials over nabewerking en mensen die alles liken zonder nadenken denk ik inderdaad dat mensen steeds minder moeite gaan doen voor de echt in het veld “vangen” van het mooie licht en de mooie momenten, maar deze achteraf zelf maken.”

Als je zo onze overpeinzingen leest, wat denk jij als lezer als je over 2021 en fotografie nadenkt? Gaan we dit jaar baanbrekende cameratechnieken ontdekken? Zet de kleurrijke trend zich verder door of keren we terug naar onze roots en publiceren we beelden op groter formaat en gaat het weer meer draaien om licht en eerlijke fotografie?