De mysterieuze das

Dassenwens

Al lang had ik de wens om de dassen op het Lankheet te fotograferen in het kader van het “Project Lankheet”. Een project waarin ik in samenwerking met de beheerders probeer om het landgoed in al zijn aspecten vast te leggen. Na vorig jaar afspraken te hebben gemaakt met de dassen coördinator over het te volgen protocol en instructies te hebben gekregen over hoe om te gaan met de dassen en hun burcht kon ik een poging gaan wagen. Afgelopen jaar heb ik meerdere keren gepost bij een burcht, maar zonder succes. De burcht was waarschijnlijk verstoord of niet bewoond. Dassen hebben namelijk binnen hun territorium naast de hoofdburcht meerdere kleinere burchten. Hier verblijven ze soms langere tijd om ergens te foerageren, maar ook bij verstoring.

Nieuwe kansen

Dit jaar heb ik met toestemming van de beheerder van de dassen een nieuwe poging gewaagd, waarbij ik ook bijdraag aan het inventariseren van het aantal dassen. Dit vraagt echter veel geduld en doorzettingsvermogen. Bij de eerste burcht was de eerste drie avonden geen das te zien.

Muggen-terror

Het aanzitten was een bezoeking. Honderden muggen dansten en zoemden de hele avond om me heen, met als gevolg meer dan 60 zichtbare muggenbeten bij thuiskomst. De hoeveelheid muggen is dit jaar niet normaal. Na aanschaf van anti-muggenkleding (dicht geweven stof), een muggenhoedje en handschoenen aan ging het beter. Het gezoem blijft erg irritant maar ik kwam in ieder geval met minder muggensteken thuis.

Eindelijk succes

Op de vierde avond vlak voor het donker werd was het raak. Er kwam een das uit de hoofdpijp van de burcht. Eerst alleen de kop, met de neus in de lucht om te bepalen of er vreemde geuren hingen. Dassen ruiken extreem goed (700-800x beter dan wij), dit in tegenstelling tot hun gezichtsvermogen, dat heel erg slecht is. Een das doet vrijwel alles op zijn neus en gehoor. Hij volgt geursporen over de grond die ze op wissels (looppaden) hebben aangebracht en vindt zo de weg door zijn territorium.

De neus

Het is dan ook van belang dat ik bovenwinds zit en muisstil ben. Een beetje mensengeur of geluid en de das is direct weer verdwenen. Dassen kunnen zelfs na 2 dagen nog ruiken of er iemand op de burcht heeft gelopen. Het betreden van de burcht is dan ook uit den boze.

Nadat de das geen gevaar had bespeurd kwam ze geheel uit de burcht, vrijwel direct gevolgd door nog 2 volwassen dassen. Er volgt een uitgebreide poetsbeurt op de burcht, waarna ze na tien minuten in het bos verdwijnen om te gaan foerageren. Het moment om zelf te vertrekken, en wel in tegenovergestelde richting dan de dassen. Nog na stuiterend van opwinding ga ik richting huis.

Nieuwe poging

Vervolgens ben ik gaan posten bij de burcht van afgelopen jaar. Tegen acht uur zoek ik een plek bovenwinds op geruime afstand van de burcht. Aan het verse zand voor de hoofdpijp van de burcht te zien zouden er dassen kunnen zitten. En dan begint weer het wachten en het gevecht met de muggen. Stil zitten en stil zijn, dat is de truc.

Jongen!

En dan tegen kwart over negen komt er een zwart-witte snuit boven de burcht uit. Ook nu weer eerst voorzichtig de omgeving in zich opnemend. De neus maakt overuren en heel even denk ik dat ze me heeft geroken en verdwijnt ze weer in de pijp. Maar het duurt niet lang of er komen twee volwassen dassen uit de burcht. Deze zijn nog geen vijf meter bij de ingang vandaan als er twee jonge dassen al rollebollend achteraankomen. Volop aan het ravotten terwijl ze piepende geluiden maken.

Magnifiek

De hele familie gaat onder de omgevallen boom zitten die over de burcht heen ligt.

Pa en ma beginnen elkaar een goede wasbeurt te geven terwijl de jongen kattenkwaad uithalen op en rond de boomstam. Een genot om naar te kijken en ik vergeet dan ook bijna om foto’s te maken. Dit soort unieke momenten staan in mijn geheugen gegrift.

Op jacht

Ruim een half uur blijft de hele familie op de burcht, waarna pa das op jacht besluit te gaan. De das is een luie jager, gaat niet fanatiek achter zijn prooi aan. Hij eet voornamelijk makkelijk te vangen slakken, regenwormen en kevers, maar ook een muis of reptiel staan op het menu. Het menu wordt aangevuld met bessen, bramen, noten, paddenstoelen, koren en maïs. Een echte omnivoor dus.

Wonderlijke natuur

Wat wonderbaarlijk is bij dassen is dat de dekking in het voorjaar plaats vindt. De bevruchte eicellen delen enige malen maar nestelen zich nog niet in de baarmoederwand in. Ze zweven als het ware in de baarmoeder. Dit noem je vertraagde innesteling. Eind van de winter worden de vetvoorraden bij de das verbruikt en in dit vet zitten hormonen die het innestelen van de eicellen in de baarmoederwand in gang zetten. De werkelijke draagtijd is daarna maar 8 weken, voordat de jongen geboren worden. Een klein wonder van moeder natuur.

Ondertussen weten de jongen op de burcht niet van ophouden. Ze blijven ravotten en stoeien. Jonge dassen worden eind februari/ begin maart geboren en blijven de eerste 6-8 weken onder de grond. Daarna komen ze naar buiten om de omgeving te verkennen. De beide jonge dassen op deze burcht zijn al wat ouder en fors gegroeid.

Dat het dankzij de medewerking van de dassen coördinator van het Lankheet is gelukt om deze dassen in onze wonderlijke natuur te zien en te fotograferen is één van mijn mooiste ervaringen als natuurfotograaf.

Fotogroet Jan