Voor het ontstaan van het gebied moeten we terug naar de laatste ijstijd. Het ijs bedekte de regio niet, wel was het zeer koud en vooral erg droog. Vanuit de drooggevallen rivierbedding van de Maas begon het zand te stuiven en dwarrelde ten oosten van de Maas neer: de Maasduinen. De toppen bereikten een hoogte van 25 meter. Tussen de duinen stagneerde het regen- en grondwater in uitgestoven laagtes, waardoor vennen ontstonden. Na de ijstijd raakten de duinen langzaam begroeid met bos.
Het gebied kreeg zijn huidige karakter door de mens. Te intensief agrarisch gebruik degradeerde het bos en de oppervlakte aan heide nam steeds verder toe. Op sommige plekken wist zelfs de heide geen stand te houden en begon het zand opnieuw te stuiven. Toen de arme gronden hun waarde voor de landbouw verloren, nam de houtproductie (vooral voor de Zuid-Limburgse mijnen) het over en werden op grote schaal naaldbossen aangeplant.
Ideaal voor
De grote afwisseling in bodem en landschappen (open-besloten, nat-droog, zon-schaduw, arm-rijk) zorgt niet alleen voor een hoge natuurwaarde, maar biedt ook eindeloze fotografische mogelijkheden.
Beste plekken
1. Het Quin
Ingeklemd tussen hoge rivierduinen pronken enkele prachtige vennen in de laagte. Vanaf de heuveltoppen heb je mooi zicht over het gebied, ideaal voor frisse zonsopkomsten (grote kans op mist). Schotse Hooglanders en Nederlandse landgeiten begrazen de heide. Wie een stukje ‘naar achteren’ doorloopt, belandt bij een uitkijktoren die op de hoogste top van de Afferdense Duinen is neergezet. Startpunt: Nieuw Erfse Kerkweg, Afferden.
2. Gemeenteheide
De Maasduinen pur sang. Hier is nog behoorlijk wat open zand aanwezig. Vanaf de randen proberen mossen het zand te overmeesteren. Het reliëf en het zand bieden allerlei motieven voor de natuurfotograaf. De macrofotograaf kan zich hier uitleven op de details van de mossen en de vele typische insecten zoals zandloopkevers en zandbijtjes.
Startpunt: Ontginningsweg, Bergen.
3. Het Reindersmeer
Het Reindersmeer is een grote waterplas, ontstaan door grind- en zandwinning. Tegenwoordig is het een oase van rust. De flauwe oevers en ondiepe baaitjes zorgen voor een gevarieerde natuur, van kleurrijke mossen tot kwetterende watervogels. Een wandeling rond de gehele plas is maar liefst 7 kilometer. De route valt in te korten met behulp van een attractief trekpontje.
Startpunt: Bezoekerscentrum De Sluis, Bosserheide 3A, Well.
4. Landgoed De Hamert
De randen van het gebied bestaan uit grillige zomereiken. Het hart van De Hamert, de met heide begroeide rivierduinen en de daartussen gelegen grote vennen, vormt de grote trekker van dit deel van de Maasduinen. Met 12 amfibieën-, tientallen libellen- en even zoveel vogelsoorten is het direct duidelijk waarom het nationaal park juist hier ontstaan is.
Startpunt: Jachthut Op den Hamer, Twistedenerweg 2, Wellerlooi.
5. Gelderns-Nierskanaal
Het Gelderns-Nierskanaal is een 250 jaar oud afwateringskanaal. Dat klinkt weinig spannend, maar niets is minder waar. Het water heeft het karakter van een bergbeek en heeft een heuse canyon uitgesleten. De weelderige vegetatie zorgt voor een oerwoudbeleving.
Startpunt: Jachthut Op den Hamer, Twistedenerweg 2, Wellerlooi.
Interessante soorten binnen het gebied
- Struikheide
- Zandhagedis
- Gladde slang
- Mossen
- Veel vlinders (50% van de Nederlandse vlindersoorten)
- Steltlopers, zoals groenpootruiter
- Kraanvogel (alleen kans tijdens de trek)
Hallo. Super Leuk en interessant artikel. Ik kom regelmatjg in het gebied. Met de kinderen in de speeltuin bij de eendencolonie. Af en toe ga ik er alleen op uit samen met mijn fotokamera. Ik probeer dan de vele Vogels vast te leggen. Leuk maar niet zo heel makkelijk. Oja daarover heb ik een vraag. Weet je het antwoord stuur even een reactie. Mijn vraag is : is het in dit gebied toegestaan om vanuit een schuiltent te fotografieren? Ik zou het super leuk vinden om jullie reacties te legen. Groet
Bedankt voor je reactie. Voor een schuiltent neem je het best even contact op met de terreineigenaar (let op: delen zijn Staatsbosbeheer, andere delen zijn juist weer van Stichting het Limburgs Landschap).
En zo is het maar net. Ein sjoen sjtukske Limburg. Wat mij betreft passen de Ravenvennen ook nog in het rijtje “Beste Plekken” en dan met name voor de Libellen.
Groet, Sjors
PS: Denk dat Harm Arcen bedoelt i.p.v. Archen. (We zijn tenslotte geen Duitsers :-))
Inderdaad bedoel ik Arcen. Foutje .
Het is daar zeker geweldig mooi! Heb daar in het voorjaar ook gewandeld vanaf de jachthut!
Een heel mooi stuk Limburg. Veel fiets tochtjes gemaakt van uit Archen.
Op mijn facebookpagina is een album aangemaakt onder de naam Archen. Een aanrader is het bezoekerscentrum De Maasduinen..
Groet Harm Buld.
prachtgebied. mooie foto’s.
Ook ten westen van de Maas zijn stuifduinen aanwezig, zoals bij de Boschhuizerbergen en de Schatberg.