Kijk! Een vallende ster! Of toch niet?

Vallende sterren

Laten we bij de basis beginnen, wat zijn vallende sterren en waarom noemen we ze zo? Vallende sterren, ook wel bekend als meteoren, zijn heldere lichtflitsen die aan de nachtelijke hemel verschijnen wanneer kleine deeltjes de atmosfeer van de aarde binnendringen en op hoge snelheid verbranden door wrijving met luchtmoleculen. Deze meteoroïden zijn overblijfselen van kometen of asteroïden die door het zonnestelsel reizen.

Wanneer een meteoroïde de atmosfeer binnendringt, wordt het verhit door de wrijving met luchtmoleculen. Dit veroorzaakt een snelle opwarming van het deeltje, waardoor het gaat gloeien en een heldere lichtflits produceert die we vanaf de aarde kunnen zien. Dit fenomeen wordt vaak aangeduid als een “vallende ster” omdat het lijkt alsof er een ster uit de hemel valt, hoewel het eigenlijk een relatief klein deeltje is dat verbrandt.

De meeste meteoren zijn erg klein, variërend van de grootte van een zandkorrel tot een erwt. Vanwege hun hoge snelheid en de luchtweerstand verbranden ze snel in de atmosfeer en laten ze meestal geen materiële resten achter op het aardoppervlak.

Soms vinden er meteorenregens plaats, waarbij meerdere meteoren kort na elkaar verschijnen. Deze regens treden op wanneer de aarde door de baan van een komeet reist en door de achtergebleven deeltjes in de ruimte reist die de komeet heeft achtergelaten. De jaarlijkse Perseïden-meteorenregen in augustus is een van de meest bekende en waargenomen meteorenregens.

Kleur

Vallende sterren, of meteoren, worden meestal waargenomen als heldere lichtflitsen aan de nachtelijke hemel. De kleur van een meteoor kan variëren, afhankelijk van verschillende factoren, zoals de samenstelling van de meteoroïde, de snelheid waarmee het de atmosfeer binnenkomt en de hoogte waarop het begint te gloeien.

De meeste meteoren vertonen een witte of lichtblauwe kleur wanneer ze door de atmosfeer bewegen. Dit komt doordat de meeste meteoroïden voornamelijk bestaan uit stoffen die bij verhitting deze kleur produceren. De hoge snelheid en intense wrijving zorgen ervoor dat de meteoroïde en de lucht rondom het verhitte deeltje gloeien, wat resulteert in een heldere flits.

Soms kunnen meteoren ook andere kleuren vertonen, zoals groen, rood, geel of zelfs paars. Deze kleurvariaties worden meestal veroorzaakt door chemische elementen die aanwezig zijn in de meteoroïde en reageren met de atmosfeer. Bijvoorbeeld, groene kleur kan worden veroorzaakt door het element magnesium, terwijl rood vaak wordt geassocieerd met ionisatie van stikstof- en zuurstofatomen in de atmosfeer.

Maar wat heb ik dan vast gelegd? Zoals ik al zei in het begin, vertonen de meeste vallende sterren foto’s van de afgelopen tijd geen vallende sterren. Maar wat dan wel?

Vliegtuig

Misschien voor sommigen erg logisch, maar ik heb foto’s gezien waarbij een vliegtuig werd aangewezen als vallende ster. Een vliegtuig patroon in je nachtfoto is erg herkenbaar door het patroon van de (knipperende) verlichting van het vliegtuig. Soms zelfs (zeker in de buurt van Schiphol) met fel brandende landingslamp voorop. Zie de foto hieronder om te zien hoe zo’n vliegtuigpatroon eruit ziet.

Satelliet

Nu komen we eigenlijk bij het hoogtepunt van dit artikel, het zijn namelijk voor het merendeel satellieten wat men heeft vastgelegd en wat wordt gezien als vallende ster. En om eerlijk te zijn is dat heel begrijpelijk! Sommige satellieten kunnen namelijk enorm erg lijken op een vallende ster, maar toch blijft het een satelliet!

Je kunt hier op verschillende manieren achter komen:
1: De ‘streep’ in je foto heeft een abrupt begin en einde, dit is niet kenmerkend voor een vallende ster, aangezien deze meestal in intensiteit toenemen, ontbranden en dan weer afzwakken.

2: Maak continu foto’s! Dit is misschien wel het belangrijkste uit deze hele tutorial, ten eerste omdat je zo zoveel mogelijk vallende sterren kunt vangen, maar ten tweede omdat je dan thuis op de computer goed kunt zien of je een satelliet of een vallende ster hebt gefotografeerd! Een vallende ster zie je namelijk (bijna) nooit op meerdere foto’s achter elkaar want deze is vaak maar een fractie van een seconde te zien. Heb je dus 2 (of meer) foto’s waarin in dezelfde baan een streepje te zien is, dan heb je een satelliet te pakken. (dit kan zowel de vorige foto of de foto erna zijn) Heb je op 1 foto een streep, en in de foto ervoor en erna niet? Dan heb je een grote kans dat je een vallende ster te pakken hebt! De foto’s die je dan controleert moeten dan ook wel echt direct achter elkaar geschoten zijn en niet bijvoorbeeld een paar minuten na elkaar.

Ik zie een helder wordende streep!
Dit zou een vallende ster kunnen zijn! Controleer het doormiddel van hierboven genoemde methode! Heb je maar 1 foto, dan blijft het gissen. Als je de vallende ster precies op dat moment door je frame hebt zien gaan is dat natuurlijk duidelijk, heb je dat niet gezien? Dan zul je er niet achter komen of het een vallende ster was of toch een satelliet…

Want…

Satellieten kunnen er exact hetzelfde uitzien als een vallende ster zo nu en dan. Dit komt omdat satellieten voor ons zichtbaar zijn doordat ze zonlicht reflecteren, daardoor zie je soms een wit stipje zich langzaam door de lucht verplaatsen (bijvoorbeeld het ISS). Of zie je een streepje op je foto.

Maar soms zie je een streepje dat vaag begint, heel fel wordt, en weer uitdooft. Een vallende ster?! Nee, dat hoeft niet. Satellieten roteren door de ruimte, hierdoor reflecteren ze op bepaalde momenten meer zonlicht dan op andere momenten, dit noemen we een ‘flarende satelliet’. Dit maakt het erg lastig, want zo’n flarende satelliet lijkt enorm veel op een vallende ster.

Enkele voorbeelden

Conclusie

Maak vooral continu foto’s zodat je kan zien door je frames heen of de streep die je hebt gefotografeerd er misschien ook in het shot voor of na je shot al in zat. Zie je duidelijk een kleur rondom je streep, dan is de kans wel erg groot dat het een échte vallende ster is/was. Satellieten geven namelijk geen kleur af. Blijf vooral lekker foto’s maken van de nachthemel en geniet van wat je ziet!

Tip

Rond 22 Oktober is er weer een meteorenzwerm, de Orioniden!  14 en 15 december heb je de meteorenzwerm de Geminiden, beide zwermen zijn goed te zien omdat er weinig storend maanlicht is! Hopelijk werkt de bewolking ook mee.