Beginnen met paddenstoelenfotografie

Alle begin is moeilijk

Als die bewondering zo ver gaat dat je er meer van wilt weten, dan is een bezoek aan een mycologische vereniging de juiste beslissing. Stel je voor, je hebt al zowat 10.000 foto’s gemaakt van paddenstoelen en je hoort van “kenners” dat er bitter weinig goede foto’s bij zitten. Maar dat is dan wel door de ogen van mycologen die op een foto een paddenstoel trachten op naam te brengen. Zo had je dat waarschijnlijk niet bekeken en de aandacht ging dan meer naar vorm, kleur en algemene indruk van de bewuste paddenstoel, zonder dat je in feite wist wat je op de foto had gezet.

Met een degelijke opleiding in de mycologie kan de reis in de paddenstoelenwereld beginnen. Als beginneling heb je de indruk dat al wat je tegenkomt wel bijzonder moet zijn. Je komt er dan wel snel achter dat het net het omgekeerde is en dat je de zoveelste paddenstoel van dezelfde al wel bekende soort hebt gevonden.

Van dan af was het noodzakelijk om zoveel mogelijk kenmerken op de foto te zetten om een determinatie van de paddenstoel op foto mogelijk te maken. Echt geen makkelijke klus hoor! Zo maak je dan duizenden foto’s met als gevolg dat je stilaan anders gaat kijken naar paddenstoelen. Je stapt dan af van de zogezegde “beschrijvende” foto en je kan je gaan toeleggen op een meer abstractere vorm gebaseerd op vormen, kleuren, licht e.a.

Gebruikte materiaal

Voor de fotografie van paddenstoelen maakt het eigenlijk niet uit welke lens je daarvoor gebruikt. Niet alle foto’s zijn gemaakt tijdens echte paddenstoelenwandelingen. Soms wandel je ergens met een minimum aan foto-uitrusting en dan moet het daar maar mee gebeuren. Dat kan dan een groothoek-, standaard-, tele- of macrolens zijn. Die beperkte keuze aan fotomateriaal kan bijvoorbeeld een kleine macrolens zijn, zoals de Olympus 60mm f/2.8 macrolens. Samen met de camerabody draag je dan een gewicht van ongeveer 750 gr, dat voel je niet en de mogelijkheden zijn enorm.

Lensbaby of macrolens

Nu en dan lukt het ook met Lensbaby lenzen voor foto’s met selectieve scherpte. Het merendeel van de paddenstoelenfoto’s in dit artikel is gemaakt met een macrolens, hoewel je vrijwel nooit een paddenstoel fotografeert op ware grootte want dan zie je er nog bitter weinig van. Daar zijn natuurlijk uitzondering op te vinden, zoals bijvoorbeeld slijmzwammen die meestal niet groter zijn dan enkele millimeters. Bij de zakjeszwammen gaat het van heel klein naar wat groter.

Voor het fotograferen van paddenstoelen gebruik je natuurlijk allerlei technieken waar bijvoorbeeld ook “lange sluitertijden” en “focus stacking” bij horen.

Apparatuur

Aangezien paddenstoelen houden van vochtige omstandigheden, is het raadzaam om op pad te gaan met fotomateriaal (zowel camera als lens) dat tegen een buitje kan. Je kan natuurlijk nog altijd beroep doen op een regenhoes, die zijn er in alle maten en kleuren. Toch werkt zo’n regenhoes niet altijd even gemakkelijk en met een Olympus camera in combinatie met de Olympus macrolens kan je al snel een helse bui aan.

Fotografen die graag paddenstoelen op de foto zetten, hebben al wel ondervonden dat je er moeilijk een periode kan op plakken. Het goede nieuws is dat er gans het jaar paddenstoelen staan. Zo hebben we bijvoorbeeld decembermaanden waar we met onze mycologische werkgroep nog gemakkelijk 65 soorten vinden. Moeilijke maanden zijn maart en april, die vaak te droog zijn.

Zomer of winter

Wintermaanden staan altijd garant voor houtzwammen, dit zijn paddenstoelen die voornamelijk op bomen groeien en dan is een telelens soms wel handig als je geen ladder bij de hand hebt. Wat de zomer ons brengt moeten we elk jaar afwachten. Soms hebben we een natte augustusmaand met veel paddenstoelen en dan weer een drogere september- en oktobermaand. Paddenstoelen komen normaal elk jaar terug, op ongeveer dezelfde plaats als het jaar ervoor. Dat maakt het al wat makkelijker. Maar of ze er zullen staan, dat is niet altijd zeker. Zowel het weer als een verschil in bodemgesteldheid of nog andere externe factoren kunnen met zich meebrengen dat een paddenstoel het enkele jaren voor bekeken houdt.

Het moet gezegd en de meesten onder ons weten wel dat september en oktober normaal gezien de topmaanden zijn. Later op het jaar kan ook, voor zover het niet gaat vriezen, want paddenstoelen bestaan voor 90 procent uit water en dan bevriezen ze. Ook hier zijn er wat uitzonderingen met paddenstoelen die, zo lijkt het wel, antivries in de aders hebben.

Ga vooral vroeg op stap, niet dat er dan meer paddenstoelen zijn, maar dan heb je ook nog de dauwdruppeltjes die toch nog net dat ietsje meer geven in de foto.

Paddenstoelennamen

Moet je nu per se al de namen van de paddenstoelen kennen, neen helemaal niet, geniet er gewoon van. Tracht je dan wel in te houden om er een naam op te plakken als je niet zeker bent wat het is. Het internet staat trouwens vol met plaatjes van paddenstoelen met een verkeerde naam omdat de fotograaf in kwestie vond dat hij geleek op…

Als je zo zou redeneren bij het eten van wilde paddenstoelen, dan kan je beter al gaan denken aan het schrijven van je testament.

Paddenstoelen hoeven trouwens niet altijd de vorm te hebben die je in de boekjes vindt, dat is enerzijds het mooie ervan en anderzijds het moeilijke van die hele materie.

Herkenning

Bloemen in een bloemengids, vind je snel terug aan de hand van de afgebeelde foto, paddenstoelen daarentegen zullen regelmatig afwijken van het ideale beeld voor een bepaalde soort, daarom is het voor leken vaak moeilijk om een soort te herkennen.

Maar het is onder andere ook die eigenschap die paddenstoelen zo mysterieus maakt. Hoe vaak staan we niet boven een paddenstoel gebogen die we niet onmiddellijk herkennen omdat hij sterk afwijkt van het beeld dat wij ervan hebben, maar dat maakt het allemaal juist spannend. Het feit dat de wetenschap nog altijd niet weet hoeveel paddenstoelen op deze aardbol te vinden zijn, draagt ook bij tot het wonderlijke aspect van dit toch wel heel speciale rijk.

Voor fotografen maakt de giftigheid van sommige paddenstoelen helemaal niet uit, maar het is toch een item dat je veel terugvindt in de media. Het is niet omdat je de paddenstoel hebt vastgepakt dat je daarom gevaar loopt, zolang je hem maar niet opeet.

Paddenstoelentocht

Je kan een zware fototas dragen op een paddenstoelentocht en toch nog niet alles meehebben voor de goede foto. Soms heb je al wel eens een ladder nodig voor een paddenstoel hoog in de boom of een bootje voor paddenstoelen op rietstengels in het water. Paddenstoelen kiezen altijd wel zelf waar ze willen staan en dat is niet altijd fotograaf vriendelijk. Vast staat dat de paddenstoel nooit rekening houdt met het feit dat jij zou langskomen om een foto te nemen.

Opwarming en de toekomst

Wat het met de opwarming van onze leefomgeving betreft, is het moeilijk te voorspellen welke verdere invloed dit gaat hebben op de paddenstoelen. Wanneer het 30 graden is of meer, hebben ze eerder de neiging van terug in de grond te kruipen dan er juist uit te komen.

Wat de toekomst dus zal brengen zullen we moeten afwachten, ondertussen kunnen we toch nog verder genieten van deze merkwaardige “herfstkinderen”.