Fotograferen in de mist

Mist is feest!

Ben ik dan in het veld, dan sta ik soms met verwondering te kijken hoe snel alles kan gaan. De mist kan snel ‘dichter’ worden of gewoon verdwijnen in slechts enkele minuten. Mist is voor mij een feest! Mist is het weglaten van onderwerpen in de achtergrond van een foto. Maar het is ook een sport voor mij om op jacht te gaan naar de diverse optische verschijnselen in mist.

Aardschaduw

Wil je de aardschaduw in combinatie met mist fotograferen, dan moet je met je rug naar de zonsopkomst staan. De aardschaduw is het mooist omstreeks zonsopkomst. Als de mist te ‘hoog’ is, dan kun je de aardschaduw niet boven de mist zien.

Optische verschijnselen

Het liefst ga ik op zoek naar de diverse andere optische verschijnselen die kunnen ontstaan door het ‘lichtspel’ van zon en mist. Een mistboog, irisatie, zonneharpen of bijvoorbeeld een glorie. Irisatie in de mist bestaat uit zonneharpen waarin je duidelijk de kleuren van de regenboog ziet. Collegafotografen vragen mij wel eens, zie je de irisatie in de mist met het blote oog? Ja, dat zie je gewoon met het blote oog. Toen ik het voor het eerst zag, viel me de mond wagenwijd open. Sindsdien ben ik iedere keer dat het mist op zoek naar irisatie. Irisatie kan ook ontstaan door het maanlicht, maar de irisatie is dan wel zwakker. Irisatie treedt niet alleen op in mist. Je kunt irisatie ook in wolken zien en ook die kan zowel door zon als maan ontstaan.

Het ontstaan van mist

Mist vormt zich door afkoeling van vochtige lucht (tot onder het dauwpunt) of door menging van koude met warme vochtige lucht. De vorming van mist hangt af van veel factoren, zoals de beschikbaarheid van vocht in de buurt van open water, de mate van luchtvervuiling en ook het type begroeiing evenals het reliëf.

Na een heldere nacht is de temperatuur boven het aardoppervlak tegen zonsopkomst het laagst en vormt zich het eerst mist boven open gebieden, zoals een weiland. De dauwpunt-temperatuur is dan bereikt: de lucht is zover afgekoeld dat de waterdamp in de lucht is gaan condenseren (onder gelijke luchtdruk en zonder dat vocht wordt toegevoerd of afgevoerd). Deze lucht is verzadigd met waterdamp en de relatieve luchtvochtigheid bedraagt dan 100%. Dan vormen zich kleine waterdruppeltjes, ook wel stralingsmist genoemd.

Als warme, vochtige lucht over een kouder oppervlak stroomt, kan advectieve mist ontstaan. De warme lucht mengt zich met de koude lucht en koelt af. Daalt de temperatuur tot het dauwpunt, dan ontstaan dauwdruppeltjes in de met water verzadigde lucht. Deze condensatie veroorzaakt mist (met als voorbeeld slootmist, kanaalmist en zeemist). In de winter komt deze mistsoort het vaakst voor, wanneer er door een westenwind vochtige warme lucht van zee wordt aangevoerd die over het koude land trekt.

Informatie door Roland van der Zwaag noorderweer.nl

Mistboog, glorie en heiligenschijn

Deze optische verschijnselen in de mist komen niet veel voor, je moet ze dus kennen en weten welke kant je moet opkijken. Bij een mistboog, de glorie en heiligenschijn heb je de zon in je rug, bij irisatie in de mist kijk je juist richting de zon. De glorie kennen sommigen wellicht van de schaduw van een vliegtuig of ballon op de wolken. Een mistboog kan zo groot/hoog zijn dat je echt de groothoek moet gebruiken. Bij de glorie, heiligenschijn en irisatie gebruik ik meestal een 70-200 zoomlens. In principe kun je dit soort verschijnselen met nagenoeg iedere camera fotograferen.

Opnametechniek

Over- of onderbelichten doe ik niet bij het fotograferen van deze optische verschijnselen. Je kunt ook je camera gewoon op de automatische witbalans zetten. Uiteraard fotografeer ik wel altijd in RAW zodat ik altijd achteraf mijn witbalans kan aanpassen indien nodig. Fotograferen doe ik altijd vanaf statief, maar dit is niet beslist nodig. Er is meestal wel voldoende licht aanwezig dat je het ook zonder statief kan vastleggen. Als je in de nacht de irisatie door de maan fotografeert gebruik je uiteraard wel een statief. Filters gebruik ik voor dit soort verschijnselen zelden.

Ook interessant: hoe stel je scherp in de mist? Je leest het in deze tip.