Zo gebruik je mist het beste in je bosfoto’s

Het bos opruimen

Het bos staat vol met bomen en al die bomen hebben weer takken en blaadjes. Eigenlijk zou je willen dat er wat minder van die bomen, takken en blaadjes zichtbaar zijn, maar ja, een bos blijft een bos. Wat je wel kan doen is bomen achter andere bomen ‘verstoppen’. Je kunt ook aan de rand van een bos een foto maken en daarmee de bomen op de voorgrond te scheiden van de drukke achtergrond. De meest gebruikte manier om rust in het bos te vinden is door te wachten tot een mistige dag. Door de mist ‘verdwijnen’ de bomen en alles wat daar aan vast hangt in de achtergrond, wat rust oplevert.

Hoe dikker de mist, hoe dunner de lens

Maar de ene mist is de andere mist niet. Soms heb je te maken met wat grondmist, vooral rond vochtige open plekken. En soms is de mist zo dik, dat je je fiets er tegenaan kan parkeren. Elke soort mist heeft weer zijn eigen fotografische kwaliteiten. Over het algemeen kan je stellen: hoe dikker de mist, hoe meer groothoek je (kunt) gebruiken. En hoe dunner de mist, hoe sneller je zal grijpen naar een langere telelens.

Dat komt als volgt. Een telelens drukt het beeld samen. Dus is er tussen jou en de boom 100 meter verderop en de achtergrond 300 meter verder op een beetje mist, dan wordt dat beetje mist door de lens  ‘samengedrukt’ en lijkt het – door de grote onderlinge afstanden – alsof de mist dichterbij is.

Andersom kan je je wel voorstellen dat als er dichte mist is, het geen nut heeft om iets van 100 meter te fotograferen. Je ziet gewoonweg niets. Je kunt kan dan beter bomen van dichterbij fotograferen.

Een beetje mist

Op het moment dat het een beetje mistig is, pak ik mijn zoomlens er dus bij. Ik ga dan ook naar een open gebied zoals de heide. Dit heeft 2 redenen. Ten eerste wil ik graag veel ruimte tussen mijn onderwerp en de achtergrond. Door de compressie van de zoomlens krijg ik zo veel mogelijk mist tussen mijn onderwerp en de achtergrond

Ten tweede is er op een open plek meer mist dan in het bos, soms is die lichte mist in het bos zelfs helemaal niet zichtbaar. Mist ontstaat doordat vochtige lucht ’s nachts zo ver af koelt, dat de lucht verzadigt is van vocht. Hierdoor kan de lucht niet meer vocht opnemen en ontstaat er eigenlijk een hele lage wolk. In het bos blijft de warmte langer hangen waardoor het minder afkoelt. Minder afkoeling is minder verzadiging, dus ook minder mist.

De open ruimte geeft ook veel mogelijkheden om te spelen met een compositie. Hoe komt je boom, of bomen het mooist uit? Waar je in een bos vaak aan het puzzelen bent met een stapje naar links of naar rechts om de boom uit te lijnen met de achtergrond, kan je in een open gebied vaak volledig rond een boom een goede compositie vinden. Neem ook echt de tijd om alle hoeken te bekijken, want vaak is er een beter beeld mogelijk dan de compositie die je ziet als je aan komt lopen.

Meer mist, meer bos, meer groothoek

Als de mist dikker wordt heb je niet zo veel aan een telelens. Je hebt dan meer aan een lens van extreme groothoek bij echt dichte mist (denk aan 15mm full frame) tot medium tele (denk aan 100 mm full frame). Hoe dichter de mist, hoe dichter de bomen moeten staan die je in je compositie een rol wilt laten spelen en hoe beter je een ‘druk’ bos ‘rustig’ krijgt. Door meer groothoek te gebruiken kan je ook meer met een voorgrond gaan spelen en krijg je totaal andere foto’s dan dat je met een zoomlens (bij weinig mist) zou krijgen.

Waar je normaal gesproken bij bosfotografie voorzichtig moet zijn met het in beeld brengen van lucht – lichte plekken in je foto leiden af van je onderwerp – kan dat bij dichte mist juist wel weer. Doordat je in een dichte grijze wolk loopt, is het licht-donker contrast tussen het bos enerzijds en de lucht anderzijds een stuk kleiner dan normaal. De lucht ‘brandt’ dan niet uitgebeten je foto in, je krijgt alle details nog mooi te pakken. De dikke mist maakt zo hele andere composities mogelijk dan dat je normaal hebt, je kan bijvoorbeeld recht naar boven fotograferen.

Conclusie

De ene mistige dag is de andere niet. Kijk goed wat voor mist je hebt en welke locatie daarbij het meest in zijn kracht komt te staan. Zeker als het lange tijd niet mistig is geweest, snel ik me van enthousiasme bij de eerste mist weer het bos in. Dan valt het soms toch wat tegen hoeveel mist daar hangt. Dan is het goed om te weten welke locaties er op dat moment tot zijn recht komen. Veel kennis en kunde van de omgeving geven je ruimte voor een plan B zodat je de mist optimaal kan benutten.