Menu

Onderdeel van Pixfactory

Het detailpaneel in Lightroom

Ik heb in mijn artikelen op de website en in Natuurfotografie Magazine al vaak aangegeven dat verscherping pas aan het eind van het proces moet plaatsvinden, als je een op maat gemaakt bestand voor jouw specifieke einddoel hebt klaar staan. Liefst doe je dat voor de volledige controle in Photoshop, maar als je enkel met Lightroom werkt is de Export module de plek om te verscherpen. Toch zit er ook in de Ontwikkelen module een optie om te verscherpen. Wanneer en hoe gebruik je die dan?
het detailpaneel in Lightroom
Hoe maak je optimaal gebruik van het detailpaneel in Lightroom? Fotograaf: Marijn Heuts

Het detailpaneel in Lightroom gebruiken

Het detailpaneel in Lightroom is bedoeld om onscherpte die ontstaat tijdens het maken van de foto te compenseren. Je creëert zo een beter startpunt. Die onscherpte is doorgaans het gevolg van het filter dat voor je sensor zit om moiré te voorkomen en is gemakkelijk te compenseren. Elke foto heeft er baat bij. Vandaar dat de schuiven in Lightroom standaard niet allemaal op nul zet. Een echt onscherpe foto als gevolg van een verkeerde scherpstelling, beweging van het onderwerp of trillen van je camera ga je er heus niet mee oplossen. In sommige gevallen verricht een plug-in als Topaz verricht wonderen, maar het blijft nog altijd zaak ‘gewoon’ een scherpe foto te maken in het veld.

In het detailpaneel kun je ook ruis verwijderen, maar daar hebben we het nu niet over. We concentreren ons op de vier schuiven onder het kopje ‘verscherpen’. Verscherpen vergroot de bestaande contrasten aan de detailranden van je foto. Daar waar een donker en een licht deel elkaar raken is een contrast aanwezig en dat contrast wordt aangezet door de lichte rand nog lichter te maken en de donkere rand nog donkerder. Het aangezette contrast geeft de illusie van scherpte.

Wat doen de schuifjes?

Om het detailpaneel in Lightroom goed te kunnen gebruiken moet je natuurlijk weten waar de verschillende schuifjes voor dienen.

Het menu kent maar vier schuiven, lekker overzichtelijk. Fotograaf: Marijn Heuts
Hoeveelheid

Het schuifje ‘hoeveelheid’ bepaalt hoeveel donkerder en lichter de randen worden gemaakt, waarbij het Preview venster je op 100% laat zien wat het effect is. Gebruik dat venster ook, en verplaats het eventueel naar het belangrijke deel van je onderwerp, zoals de ogen. Ik verhoog de hoeveelheid zelden boven de standaardinstelling van 40, maar soms kan een foto echt wel wat meer gebruiken, oordeel zelf. En nogmaals, dit is niet de eindverscherping voor print of scherm, we verbeteren alleen de uitgangspositie. Schiet dus vooral niet door.

Straal

De schuif ‘straal’ bepaalt hoe breed de aangezette contrastranden worden. Een foto met fijne details heeft baat bij fijne contrastrandjes, een foto met grove details kan wegkomen met dikkere contrastranden. Als je Alt indrukt tijdens het slepen zie je de foto egaal grijs worden met de verscherpingsranden zichtbaar. Vergelijkbaar met wat je in Photoshop ziet als je Highpass verscherping (Hoogdoorlaat) toepast.

Detail en maskeren

De ‘detail’ schuif besteedt extra aandacht aan de heel kleine contrastrandjes, ook hier zie je het effect beter als je Alt indrukt tijdens het verslepen. ‘Maskeren’ tenslotte is vergelijkbaar met een drempel. Deze schuif vertelt Lightroom hoe groot het bestaande contrast moet zijn, mag het verder aangezet worden. Een vage achtergrond wil je niet verscherpen, en door deze schuif naar rechts te slepen zet je alleen duidelijke contrastranden verder aan. Druk ook hier Alt in voor een duidelijke weergave van wat er wordt verscherpt en wat niet.

Deze schuif is feitelijk ook de eerste optie om ruis te verminderen. Bedenk dat de schuif standaard op nul staat en dus overal in de foto enige verscherping optreedt. Die verscherping maakt ruis zichtbaarder (ruis zijn allemaal kleine microcontrastjes). Als je de verscherping uitschakelt bij kleine contrasten, is de achtergrond vaak al zo ruisvrij dat je niet eens meer aan daadwerkelijke ruisreductie hoeft te doen. In details als veren en haren zie je ruis toch al een stuk minder.

De instellingen

Persoonlijk zet ik in bijna al mijn natuurfoto’s de ‘straal’ zo laag mogelijk en ‘detail’ zo hoog mogelijk. Zo worden alle kleine details maximaal uit de foto getrokken. Aan het einde heb ik dan minder verscherping nodig voor het einddoel zoals print of scherm. Bomen, abstracten, veren, vacht, allemaal hebben ze fijne details die er baat bij hebben. De ‘hoeveelheid’ schuif gebruik ik dan om te finetunen. De ‘maskeren’ schuif gebruik ik bij elke foto. Bij portretten of foto’s in sneeuw en mist wil ik de schuiven wel eens op de standaardinstellingen zetten, maar dat gebeurt zo weinig dat ik zelf een Import-preset heb gemaakt die voor alle foto’s de ‘radius’ op klein en de ‘details’ of maximaal zet. Probeer het eens!

Mijn standaardinstelling trekt net iets meer details uit de foto. Door te maskeren zorg ik dat de achtergrond nul verscherping krijgt. Fotograaf: Marijn Heuts
De standaardinstellingen van Adobe geven iets minder fijne details maar let vooral op de extra ruis in de vage achtergrond. Fotograaf: Marijn Heuts

6 reacties

  1. Bedankt voor wederom. Een heldere uitleg van iets dat uiteindelijk essentieel in he totale verscherping kan zijn

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

6 reacties

  1. Bedankt voor wederom. Een heldere uitleg van iets dat uiteindelijk essentieel in he totale verscherping kan zijn

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: