Het karakter
Bij een portret gaat het echt om je model. Alle andere elementen, zoals compositie, belichting en omgeving, dienen slechts één doel: dit model zo goed mogelijk uit de verf laten komen. De achtergrond en omgeving, zaken die doorgaans belangrijk zijn in de fotografie, moeten bij een portret daarom zo min mogelijk aanwezig zijn. Ook het lichaam hoeft niet in beeld, al is dit bij een portret niet verboden. Zolang de focus maar ligt op het karakter.
Ogen en neus
Een portret zonder ogen is weliswaar mogelijk, maar zeker niet voor de hand liggend. In de meeste gevallen wil je de ogen duidelijk en vooral scherp in beeld hebben. Hiertoe zorg je ervoor dat de camera zoveel mogelijk parallel met de ogen loopt. Zeker met een wat groter diafragma valt al snel één oog buiten de scherptediepte en zo’n onscherp oog kan erg ontsierend zijn. Tip: steeds meer camera’s beschikken over oogdetectie, ook bij dieren!
Vergeet ook de neus niet. Zeker bij een dier met een wat langere neus zal deze al snel buiten het scherptegebied vallen. Dit is niet per se storend, maar wil je de neus toch wat meer een deel van het portret laten uitmaken, breng deze dan scherper in beeld door een kleiner diafragma te gebruiken.
‘En face’
Je kunt ervoor kiezen je dier recht in de lens te laten kijken, gesteld dat een dier hieraan meewerkt uiteraard. Iets wat niet vanzelfsprekend is, want direct oogcontact is voor veel dieren bedreigend en zelfs de spiegeling van een lens kan een dier al afschrikken.
Voor een frontaal beeld is dus een bepaald vertrouwen vanuit het dier nodig of op zijn minst een soort nieuwsgierigheid naar de fotograaf. Bij zo’n frontaal portret vindt een interactie tussen fotograaf en model plaats, of dit wordt op zijn minst gesuggereerd en ook de kijker zal deze connectie ervaren.
Hoewel bij zoogdieren en insecten een portret mooi en sprekend kan zijn, is succes bij frontale vogelportretten minder vanzelfsprekend. De lengte van de snavel is dan niet meer zichtbaar, waardoor een vogelportret al snel iets humoristisch krijgt. Een mooi, stijlvol vogelportret van voren is een uitdaging.
‘En profil’
Als je een portret vanaf de zijkant maakt, laat je de kijker als het ware jouw model begluren. De focus van het dier ligt elders. Dit kan een soort spanning geven: Waar kijkt het naar? Waar is zijn aandacht? Wat gebeurt er dat wij niet zien? De kijker is aanwezig als getuige, niet als deelnemer. Dit geldt ook voor een dier dat schuin langs je heen kijkt.
Van achteren
Hoewel het feitelijk niet meer om een portret gaat, kan het interessant zijn om een dier van achteren te fotograferen. Je ziet dan weliswaar niets van zijn karakter, maar je kijkt als het ware mee over zijn schouder, hetgeen het gevoel opwekt de wereld te zien vanuit het perspectief van het dier. Zo gun je je publiek een inkijkje in het dierenleven. Nog meer dan bij een zij-beeld ben je als stiekeme gluurder aanwezig. Het dier lijkt zich niet bewust van je aanwezigheid, wat spanning in beeld kan brengen. Een speels ogende variatie hierop is als je het dier van achteren fotografeert maar het over zijn schouder naar je kijkt.
Uitsnede
Als je elk veertje of elke snorhaar kunt tellen, krijg je het gevoel heel dicht bij het dier te zijn, wat een gevoel van intimiteit opwekt. Een vuistregel is dus: hoe closer, hoe persoonlijker. Toch is dichterbij niet altijd beter. De stand van het lichaam of de nek geeft ook informatie over de gemoedstoestand van het dier. Is het dier ontspannen? Of staat het op het punt weg te lopen? Door zulke dingen ook vast te leggen, geef je de kijker iets meer informatie over het model.
Een kwestie van vertrouwen
Om die persoonlijkheid optimaal in beeld te brengen is er een wezenlijk contact nodig. En dat is het makkelijkst als een dier op zijn gemak is. Gebruik bij voorkeur een lang objectief, waardoor je voldoende afstand kunt houden. Bijkomend voordeel is dat je met een teleobjectief storende elementen makkelijker buiten beeld houdt.
Dit artikel is een preview van het nieuwe boek: Het complete handboek natuurfotografie. Eén boek dat elk onderwerp binnen de natuurfotografie behandelt: alle disciplines, elke fotografietechniek, alle fotogenieke soortgroepen, alles over apparatuur en instellingen.
Het nieuwe standaardwerk over natuurfotografie, geschreven door gedreven professionals. 170 hoofdstukken, 416 pagina’s en 29×23 cm groot.
Méér dan een gedrukt boek
Het is onmogelijk alles in 416 pagina’s te vatten. In werkelijkheid is het boek vele malen dikker: elk hoofdstuk bevat een QR code met digitale content voor verdere verdieping. Extra artikelen, video’s, cheatsheets, beeldrecepten en webinars.
Wil je meer weten over dit boek, of wil je het meteen bestellen, klik dan hier.
