Menu

Onderdeel van Pixfactory

Onbeweeglijke vlinders fotograferen?

Bij vlinderfotografie denken de meeste natuurfotografen toch vooral aan kleurrijke fladderende bloembezoekers. Natuurlijk zijn er ook de wat mindere populaire nachtvlinders die overdag vaak onbeweeglijk stil zitten. Dit artikel gaat echter niet over deze groep, maar over de ontwikkelingsstadia van zowel dag- als nachtvlinders die zich niet (of nauwelijks) kunnen bewegen, de eitjes en de poppen. Veel vlindersoorten leven maar kort als volwassen dier en veel langer als ei, rups of pop. Tijd dus om aan dit wat onderbelichte, maar uitdagende onbeweeglijke onderwerp wat extra aandacht te besteden.
onbeweeglijke
Mannetje oranjetipje op de waardplant waar een vrouwtje eerder al een oranje eitje heeft afgezet. Fotograaf: Jaap Schelvis

Levenscyclus

Wat alle vlinders gemeen hebben is dat ze gedurende hun leven een volledige gedaanteverwisseling ondergaan. Iedere vlinder begint als een eitje waaruit een rupsje kruipt. Dat verpopt zich na verloop van tijd, en uit deze pop verschijnt een vlinder, die weer eitjes legt zodat de cyclus zich herhaalt. Bij sommige soorten duurt een cyclus precies een jaar, andere hebben er meerdere jaren voor nodig, of kennen juist meerdere generaties in een jaar. Het fotograferen van volwassen vlinders hebben we al eerder behandeld en ook de rupsen zijn al eens aan bod geweest. Het eitje en de pop vormen een ware uitdaging voor de macrofotograaf. Fotografeerbare vlinderpoppen zijn bijzonder moeilijk om te vinden in het veld. Dat geldt ook voor de eitjes die dan bovendien door het zeer kleine formaat hoge eisen stellen aan je apparatuur en opnametechniek.

onbeweeglijk
Sleedoornpages overwinteren als eitje. Fotograaf: Jaap Schelvis

Vlindereitjes fotograferen

Vlindereieren zijn altijd erg klein, maar vaak wel fotogeniek. Ze variëren in kleur en vorm, en bij sommige soorten zijn er op de eitjes zelf weer patronen zichtbaar. De meeste vlinders zetten hun eitjes af op planten, vaak natuurlijk de voedselplant van de rups. Kennis over de voedselplant van vlindersoorten is dus cruciaal bij het vinden en fotograferen van vlindereitjes. Zo overwinteren sleedoornpages als eitje, dat je kunt vinden tot in het vroege voorjaar, uiteraard op sleedoorn. De eitjes hebben een prachtige raatstructuur en worden meestal afgezet op de grens van jong en oud hout in de oksel van een tak. In deze making of lees je hoe bovenstaande opname tot stand is gekomen.

onbeweeglijk
Sommige soorten zoals deze huismoeder zetten vele honderden eitjes bij elkaar af en dat biedt weer heel andere fotokansen. Doordat deze eitjes op een gebogen rietblad zijn gefotografeerd ontstaat een mooi verloop van de scherpte terwijl de structuur van de eitjes ook tot zijn recht komt. Fotograaf: Jaap Schelvis

Apparatuur en techniek

Met een macrolens die 1:1 vergroting oplevert kun je een enkel vlindereitje vrijwel niet in beeld brengen. Vlindereitjes zijn meestal maar één of hooguit enkele millimeters groot. Om voldoende vergroting te bereiken zijn er tal van hulpmiddelen. Denk daarbij aan tussenringen en voorzetlenzen, maar ook een teleconverter, macrobalg of omkeerring kun je gebruiken om meer vergroting te bereiken. Hou er rekening mee dat meer vergroting ook hogere eisen stelt aan je statief. Verder is het aan te raden wanneer je een spiegelreflexcamera gebruikt om vooraf je spiegel op te klappen en voor iedere camera geldt dat het gebruik van een (draadloze) afstandsbediening de kans op bewegingsonscherpte enorm verkleint.

Gentiaanblauwtjes zetten hun opvallende witte eitjes uitsluitend af op de klokjesgentiaan. Fotograaf: Filip van Boven

Ook wanneer je niet de apparatuur hebt om heel sterk te vergroten kun je interessante foto’s van vlindereitjes maken. Het moment dat de eitjes worden afgezet vormt natuurlijk een uitgelezen kans om in één foto zowel de vlinder, het eitje als de voedselplant te tonen.

onbeweeglijk
Deze pop van een hoornaarvlinder – nu verlaten – werd pas zichtbaar toen de pop meer dan twee jaar had doorgebracht binnen in een populier. Fotograaf: Jaap Schelvis

Vlinderpoppen fotograferen

Vlinderpoppen in de vrije natuur vinden en fotograferen valt niet mee, je hebt er veel geduld voor nodig, soortenkennis, en soms een dosis geluk. De onbeweeglijke, kwetsbare pop is dikwijls buitengewoon goed gecamoufleerd, of ligt veilig verstopt in de strooisellaag. Aan de andere kant, het mag dan heel wat speurwerk vergen, als je eenmaal een pop hebt gevonden kun je wel alle tijd nemen voor een fotosessie om deze mooi of creatief vast te leggen, want wegvliegen of kruipen kan hij niet.

Vrijwel onvindbaar overleeft het oranjetipje de winter.
Vrijwel onvindbaar overleeft het oranjetipje de winter. Fotograaf: Henk Dikkema

Om de pop van een dagvlinder of (macro-)nachtvlinder te fotograferen heb je genoeg aan de vergroting van 1:1 van een macrolens.

De pop van een oranjetipje overwintert, maar is dan heel moeilijk te vinden. Meenemen van de pop naar een studio biedt fotografische kansen. Fotograaf: Johannes Klapwijk

Het is begrijpelijk dat vlinders als onderwerp populair zijn. Als beginnend (macro-) fotograaf kun je er al snel mooie, kleurrijke resultaten mee behalen. Een uurtje posten bij een vlinderstruik op een zomerse dag kan veel voldoening geven. Een andere invalshoek is om van algemene soorten alle ontwikkelingssstadia van ei tot vlinder vast te leggen.

Wil je verder lezen over macrofotografie?
Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

2 reacties

  1. Hallo Jaap.

    Je bent mij voor, gisteren ook een vlinder paar gefotografeerd, welke urenlang met elkaar verbonden waren. Dus een uitstekende kans voor macro opnamens.
    Groet Gerrit.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

2 reacties

  1. Hallo Jaap.

    Je bent mij voor, gisteren ook een vlinder paar gefotografeerd, welke urenlang met elkaar verbonden waren. Dus een uitstekende kans voor macro opnamens.
    Groet Gerrit.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: