Onbeweeglijke vlinders fotograferen?

Levenscyclus

Wat alle vlinders gemeen hebben is dat ze gedurende hun leven een volledige gedaanteverwisseling ondergaan. Iedere vlinder begint als een eitje waaruit een rupsje kruipt. Dat verpopt zich na verloop van tijd, en uit deze pop verschijnt een vlinder, die weer eitjes legt zodat de cyclus zich herhaalt. Bij sommige soorten duurt een cyclus precies een jaar, andere hebben er meerdere jaren voor nodig, of kennen juist meerdere generaties in een jaar. Het fotograferen van volwassen vlinders hebben we al eerder behandeld en ook de rupsen zijn al eens aan bod geweest. Het eitje en de pop vormen een ware uitdaging voor de macrofotograaf. Fotografeerbare vlinderpoppen zijn bijzonder moeilijk om te vinden in het veld. Dat geldt ook voor de eitjes die dan bovendien door het zeer kleine formaat hoge eisen stellen aan je apparatuur en opnametechniek.

Vlindereitjes fotograferen

Vlindereieren zijn altijd erg klein, maar vaak wel fotogeniek. Ze variëren in kleur en vorm, en bij sommige soorten zijn er op de eitjes zelf weer patronen zichtbaar. De meeste vlinders zetten hun eitjes af op planten, vaak natuurlijk de voedselplant van de rups. Kennis over de voedselplant van vlindersoorten is dus cruciaal bij het vinden en fotograferen van vlindereitjes. Zo overwinteren sleedoornpages als eitje, dat je kunt vinden tot in het vroege voorjaar, uiteraard op sleedoorn. De eitjes hebben een prachtige raatstructuur en worden meestal afgezet op de grens van jong en oud hout in de oksel van een tak. In deze making of lees je hoe bovenstaande opname tot stand is gekomen.

Apparatuur en techniek

Met een macrolens die 1:1 vergroting oplevert kun je een enkel vlindereitje vrijwel niet in beeld brengen. Vlindereitjes zijn meestal maar één of hooguit enkele millimeters groot. Om voldoende vergroting te bereiken zijn er tal van hulpmiddelen. Denk daarbij aan tussenringen en voorzetlenzen, maar ook een teleconverter, macrobalg of omkeerring kun je gebruiken om meer vergroting te bereiken. Hou er rekening mee dat meer vergroting ook hogere eisen stelt aan je statief. Verder is het aan te raden wanneer je een spiegelreflexcamera gebruikt om vooraf je spiegel op te klappen en voor iedere camera geldt dat het gebruik van een (draadloze) afstandsbediening de kans op bewegingsonscherpte enorm verkleint.

Ook wanneer je niet de apparatuur hebt om heel sterk te vergroten kun je interessante foto’s van vlindereitjes maken. Het moment dat de eitjes worden afgezet vormt natuurlijk een uitgelezen kans om in één foto zowel de vlinder, het eitje als de voedselplant te tonen.

Vlinderpoppen fotograferen

Vlinderpoppen in de vrije natuur vinden en fotograferen valt niet mee, je hebt er veel geduld voor nodig, soortenkennis, en soms een dosis geluk. De onbeweeglijke, kwetsbare pop is dikwijls buitengewoon goed gecamoufleerd, of ligt veilig verstopt in de strooisellaag. Aan de andere kant, het mag dan heel wat speurwerk vergen, als je eenmaal een pop hebt gevonden kun je wel alle tijd nemen voor een fotosessie om deze mooi of creatief vast te leggen, want wegvliegen of kruipen kan hij niet.

Om de pop van een dagvlinder of (macro-)nachtvlinder te fotograferen heb je genoeg aan de vergroting van 1:1 van een macrolens.

Het is begrijpelijk dat vlinders als onderwerp populair zijn. Als beginnend (macro-) fotograaf kun je er al snel mooie, kleurrijke resultaten mee behalen. Een uurtje posten bij een vlinderstruik op een zomerse dag kan veel voldoening geven. Een andere invalshoek is om van algemene soorten alle ontwikkelingssstadia van ei tot vlinder vast te leggen.