Wat is een balhoofd?

“Wat voor statiefkop wilt u?” vraagt de verkoper. “Een balhoofd?” "Een wat? Neem je me in de maling? “Nee hoor, zo worden die statiefkoppen genoemd.” Wat is nu een balhoofd en wat zijn de voor- en nadelen? Laten we samen eens kijken.
In Noorwegen staat een statief met trots balhoofd. Hoort daar niet een camera op te staan?
In Noorwegen staat een statief met trots balhoofd. Hoort daar niet een camera op te staan? Fotograaf: Johan van der Wielen

Hoe werkt een balhoofd

Je hebt diverse statiefkoppen zoals drie-weg-koppen, schommelkop, videokop en .. jawel.. het balhoofd. De basis is een bal die naar alle kanten kan draaien. Meestal zit de bal vast aan de koppeling met de camera maar er zijn ook balhoofden waarbij de bal vastzit aan het onderstel. Het effect blijft hetzelfde.

Vaak heb je een paar knoppen aan de zijkant. Eén (meestal de grootste) is om de bal los te zetten zodat je de compositie kan veranderen. Daarnaast hebben de meeste balhoofden een zogenaamde frictieknop waarmee je in kan stellen dat de bal niet té los komt te zitten zodat je camera niet meteen omlaag valt. Een eventueel derde knop zorgt voor ‘panning’, dan komt de bal niet los maar kan de hele kop draaien ten opzicht van het statief. Dit gebruik je voor het maken van panorama’s.

Een balhoofd kan in alle standen worden gezet, niet alleen links en rechts maar ook schuin. De grote knop rechts is bij deze kop, de knop waarmee je het balhoofd kunt herpositioneren. De kleine knop aan de achterkant is de panning knop.
Een balhoofd kan in alle standen worden gezet, niet alleen links en rechts maar ook schuin. De grote knop rechts is bij deze kop, de knop waarmee je het balhoofd kunt herpositioneren. De kleine knop aan de achterkant is de panning knop. Fotograaf: Johan van der Wielen

Voor- en nadelen

Het fijne van een balhoofd is de snelheid, flexibiliteit en grootte. Zelfs een enorm balhoofd is nog relatief klein waardoor het statief als geheel niet zo lomp wordt. Verder kun je heel snel je compositie aanpassen en met een paar handelingen je camera verzetten.

Nadeel is dat voor verticale opnames je de camera naast het balhoofd komt te hangen. Dat zorgt voor mogelijk instabiliteit omdat het gewicht niet meer recht boven de kop zit.
Nadeel is dat voor verticale opnames je de camera naast het balhoofd komt te hangen. Dat zorgt voor mogelijk instabiliteit omdat het gewicht niet meer recht boven de kop zit. Fotograaf: Johan van der Wielen
Een veel gebruikte oplossing om ook bij verticale opnames je camera toch recht boven de kop en statief te houden is het werken met een L-bracket. Daarmee heb je niet alleen aan de onderkant van de camera een statiefplaat, maar ook aan de zijkant.
Een veel gebruikte oplossing om ook bij verticale opnames je camera toch recht boven de kop en statief te houden is het werken met een L-bracket. Daarmee heb je niet alleen aan de onderkant van de camera een statiefplaat, maar ook aan de zijkant. Fotograaf: Johan van der Wielen

Een ander nadeel is dat je niet héél precies je camera in kunt stellen. Als je de bal loszet zijn meteen alle vrijheidsgraden los. Dus een klein beetje omhoog of een klein stukje draaien is lastig omdat je in één keer alle kanten uit kan draaien. Door de frictie hoger te zetten en met wat oefenen wil dit prima. Maar voor de echte macro fotografen die hun camera heel precies in willen stellen en iedere vrijheidsgraad apart in willen stellen (kantelen, links/rechts en boven/beneden) is bijvoorbeeld een drie-weg-kop een betere optie.

Hier zie de camera naast de bal hangen, voor zware combinaties niet het meest handige hoewel het voor laag-bij-de-grond-macro in combinatie met een statiefgondel wel heel handig is!
Hier zie je de camera naast de bal hangen, voor zware combinaties niet het meest handige hoewel het voor laag-bij-de-grond-macro in combinatie met een statiefgondel wel heel handig is! Fotograaf: Johan van der Wielen

Een tweede nadeel is dat bij de panorama panning, niet zozeer je kop alswel het hele statief waterpas moet staan. Gelukkig hebben tegenwoordig de meeste balhoofden niet alleen een panning in de basis maar ook bovenop de bal in de koppeling met de camera.

Zo… nu weet je alles over het balhoofd!

Wil je meer weten over een geared head? Lees dan dit artikel.

Johan

8 reacties

  1. Inmiddels zie ik door de bomen het bos niet meer. Ik gebruik heel vaak een monopod van Sirui met aan de onderzijde 3 uitklapbare pootjes. De monopod kan dus zelfstandig staan, is van Carbon dus lekker licht. Daarop heb ik een balhoofd, ook van Sirui, en die is zwaarder als de monopod.
    Door fysieke omstandigheden heb ik tenminste een monopod gewoon nodig.
    Een tripod zou ook kunnen, maar dat betekent weer meer gewicht. Een tripod heb ik wel, maar dat is een alu. Het eerder genoemd balhoofd gebruik ik zowel op de monopod als op de tripod. Het oorspronkelijke balhoofd wat bij de tripod hoort is ronduit waardeloos te noemen want een beetje gewicht van een flinke telelens kan het niet aan. Rijp voor de vuilnisbak dus.
    Een carbon tripod is natuurlijk lichter dan een alu, maar dan komt er een budgettair probleem om de hoek kijken.
    Ik maak graag panorama’s en dan is een draaiend element met graden afstelling erg handig. Dat betekent voor mij weer zotte kosten. Mijn huidige balhoofd heeft enkel de optie om in zijn geheel te draaien en dan vraag ik me af of dat wel goed werkt als je een nodal slide gebruikt.
    Daarover vertelt bovenstaand artikel helaas niets. Ik vind het jammer dat daar niet wat dieper op ingegaan is. Misschien kan de schrijver mij daarin toch nog adviseren?

    1. Beste meneer Willemsen, u doet uzelf en uw budget én de wereld een groot plezier door op Marktplaats naar goed materiaal te zoeken. Op moment dat ik dit type staat er een Novoflex panoramaplaat 2e hands op…. kwaliteitsspul dus, onverwoestbare precisie, 1/3 van winkelprijs, lijkt me redelijk. Die balhoofdjes á la Sirui ken ik, worden aangeprezen voor 15 kg oid en zakken bij 2 kg al door de hoeven – vandaar mijn andere vraag hier.

  2. Weet je wat jij (Egon) ook eens zou kunnen uitleggen:
    Waarom toch altijd negatieve opmerkingen onder een verder neutrale uitleg zelfs ZONDER merk-promotie.
    Ik zie in deze uitleg nergens iets over gewicht o.i.d. ….. dus niet relevant in dit bericht.

  3. Weet je wat je mij eens moet uitleggen… mits je er zelf iets van snapt en het wil uitleggen natuurlijk: hoe kan het toch zijn dat statiefdingen vrij constant (want het is niet één merk dat de boel bedonderd, noch één model, nog tijd of mode) voor veel meer kilo’s worden aanbevolen dan het in werkelijkheid aan kan? Heb ik iets nooit begrepen??

      1. Nee hoor, zo wil ik de wereld niet zien.
        En, er bestaan ook degelijker merken en heb ik een heel rijtje statiefdingen waarvan ik dus kan getuigen dat ze wél perfect doen wat beloofd werd. Nee niet duur, 2e hands gitzo tientjeswerk op Marktplaats.

    1. Weet je wat jij (Egon) ook eens zou kunnen uitleggen:
      Waarom toch altijd negatieve opmerkingen onder een verder neutrale uitleg zelfs ZONDER merk-promotie.
      Ik zie in deze uitleg nergens iets over gewicht o.i.d. ….. dus niet relevant in dit bericht.

      1. Beste Ibor, nergens negativiteit van mijn kant naar Johan hier zover ik kan teruglezen… maar werkelijk goed statiefmateriaal vinden zonder bij gitzo uit te komen is echt een dingetje vanwaar mijn vraag: hoe komt het dat verreweg de meeste statiefdingen niet doen wat er beloofd wordt!? Toch een prima vraag, niets mis mee? Bij flitsers is er net zo iets: het gechoogel met richtgetallen – alleen weet/snap ik hoe dát werkt en kan ik dat uitleggen. Misschien is er m.b.t. flauwekulkilo’s te torsen gewicht bij statieven net zoiets aan de hand, iets wat ik niet weet/snap…. Sjongejonge je kan hier ook niets zeggen zonder op tenen te trappen!

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

8 reacties

  1. Inmiddels zie ik door de bomen het bos niet meer. Ik gebruik heel vaak een monopod van Sirui met aan de onderzijde 3 uitklapbare pootjes. De monopod kan dus zelfstandig staan, is van Carbon dus lekker licht. Daarop heb ik een balhoofd, ook van Sirui, en die is zwaarder als de monopod.
    Door fysieke omstandigheden heb ik tenminste een monopod gewoon nodig.
    Een tripod zou ook kunnen, maar dat betekent weer meer gewicht. Een tripod heb ik wel, maar dat is een alu. Het eerder genoemd balhoofd gebruik ik zowel op de monopod als op de tripod. Het oorspronkelijke balhoofd wat bij de tripod hoort is ronduit waardeloos te noemen want een beetje gewicht van een flinke telelens kan het niet aan. Rijp voor de vuilnisbak dus.
    Een carbon tripod is natuurlijk lichter dan een alu, maar dan komt er een budgettair probleem om de hoek kijken.
    Ik maak graag panorama’s en dan is een draaiend element met graden afstelling erg handig. Dat betekent voor mij weer zotte kosten. Mijn huidige balhoofd heeft enkel de optie om in zijn geheel te draaien en dan vraag ik me af of dat wel goed werkt als je een nodal slide gebruikt.
    Daarover vertelt bovenstaand artikel helaas niets. Ik vind het jammer dat daar niet wat dieper op ingegaan is. Misschien kan de schrijver mij daarin toch nog adviseren?

    1. Beste meneer Willemsen, u doet uzelf en uw budget én de wereld een groot plezier door op Marktplaats naar goed materiaal te zoeken. Op moment dat ik dit type staat er een Novoflex panoramaplaat 2e hands op…. kwaliteitsspul dus, onverwoestbare precisie, 1/3 van winkelprijs, lijkt me redelijk. Die balhoofdjes á la Sirui ken ik, worden aangeprezen voor 15 kg oid en zakken bij 2 kg al door de hoeven – vandaar mijn andere vraag hier.

  2. Weet je wat jij (Egon) ook eens zou kunnen uitleggen:
    Waarom toch altijd negatieve opmerkingen onder een verder neutrale uitleg zelfs ZONDER merk-promotie.
    Ik zie in deze uitleg nergens iets over gewicht o.i.d. ….. dus niet relevant in dit bericht.

  3. Weet je wat je mij eens moet uitleggen… mits je er zelf iets van snapt en het wil uitleggen natuurlijk: hoe kan het toch zijn dat statiefdingen vrij constant (want het is niet één merk dat de boel bedonderd, noch één model, nog tijd of mode) voor veel meer kilo’s worden aanbevolen dan het in werkelijkheid aan kan? Heb ik iets nooit begrepen??

      1. Nee hoor, zo wil ik de wereld niet zien.
        En, er bestaan ook degelijker merken en heb ik een heel rijtje statiefdingen waarvan ik dus kan getuigen dat ze wél perfect doen wat beloofd werd. Nee niet duur, 2e hands gitzo tientjeswerk op Marktplaats.

    1. Weet je wat jij (Egon) ook eens zou kunnen uitleggen:
      Waarom toch altijd negatieve opmerkingen onder een verder neutrale uitleg zelfs ZONDER merk-promotie.
      Ik zie in deze uitleg nergens iets over gewicht o.i.d. ….. dus niet relevant in dit bericht.

      1. Beste Ibor, nergens negativiteit van mijn kant naar Johan hier zover ik kan teruglezen… maar werkelijk goed statiefmateriaal vinden zonder bij gitzo uit te komen is echt een dingetje vanwaar mijn vraag: hoe komt het dat verreweg de meeste statiefdingen niet doen wat er beloofd wordt!? Toch een prima vraag, niets mis mee? Bij flitsers is er net zo iets: het gechoogel met richtgetallen – alleen weet/snap ik hoe dát werkt en kan ik dat uitleggen. Misschien is er m.b.t. flauwekulkilo’s te torsen gewicht bij statieven net zoiets aan de hand, iets wat ik niet weet/snap…. Sjongejonge je kan hier ook niets zeggen zonder op tenen te trappen!

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: