Kenmerkend voor een macro-objectief is een hoge vergrotingsfactor. De vergrotingsfactor van een lens – ook wel ‘afbeeldingsmaatstaf’ genoemd – geeft aan hoe groot het onderwerp door de lens op de sensor (of het filmvlak, bij een analoge camera) wordt geprojecteerd.
Een echt macro-objectief heeft een vergrotingsfactor van 1:1. Dat wil zeggen dat een onderwerp van 20 millimeter dat je van dichtbij fotografeert ook 20 millimeter op de sensor in beslag neemt. Als je weet dat de sensor in een full-framecamera 24 op 36 millimeter meet, kan je met een macro-objectief dus een voorwerp van 24 op 36 millimeter zo fotograferen dat het de hele sensor vult.
Er bestaan ook macro-objectieven met nog hogere vergrotingsfactor, bijvoorbeeld 2:1. Dat betekent dat het onderwerp twee keer zo groot wordt afgebeeld. Met de legendarische Canon MP-E65mm f/2.8 1-5x kan je een onderwerp zelfs tot 5x vergroten, zodat je de allerkleinste details ziet.
Macro of close-up?
Soms worden ook objectieven met lagere vergrotingsfactor als ‘macro-objectief’ bestempeld. Met een vergrotingsfactor 1:2 vult een voorwerp van 24 op 36 nog de helft van de sensor. Je kan dan ook nog heel wat details zien, maar zuiver technisch gezien is het geen echt macro-objectief. Een correctere benaming zou ‘close-up objectief’ zijn.
Veel macrolenzen zijn zo ontworpen dat het scherpstelveld perfect vlak blijft en niet afbuigt in de beeldhoeken, wat gebruikelijk is bij andere lenzen. Bij een macrolens met vlak scherpstelveld blijft het beeld van rand tot rand scherp.
Welke brandpuntsafstand?
Naast de maximale vergrotingsfactor is vooral de brandpuntsafstand van het objectief belangrijk. De brandpuntsafstand bepaalt hoe ver je van je onderwerp af moet staan om het beeldvullend in beeld te krijgen – dit heet de ‘werkafstand’.
Een kortere brandpuntsafstand betekent dat je dichter bij je onderwerp moet komen. Met een langere brandpuntsafstand kan je verder van je onderwerp blijven. Wil je insecten fotograferen, dan is een langere brandpuntsafstand aangewezen; met een korte brandpuntsafstand moet je zo dichtbij komen dat je hen zal verstoren.
Hoe langer de brandpuntsafstand, hoe kleiner ook de scherptediepte zal zijn. Bij macro-fotografie zal je er sowieso niet in slagen om een onderwerp van voor tot achter in focus te hebben, omdat de scherptediepte zo klein is. Daarom werken macrofotografen vaak met focus stacking.
