Wat is timeblending?

Een timeblend… wat is dat?

Bij timeblending worden er meerdere foto’s van dezelfde scéne, gecombineerd tot één foto, waarbij de afzonderlijke foto’s gemaakt zijn over een verschillende tijdspanne. Deze techniek maakt het mogelijk om tijd vast te leggen op een manier die we niet met onze eigen ogen kunnen zien. Een voorbeeld hiervan is een startrail, waarbij de schijnbare beweging van de sterren door de nachtelijke hemel, kan worden vastgelegd in één foto. Doordat de aarde draait, lijken de sterren aan het begin van de nacht, op een andere plek te staan dan aan het einde van de nacht (m.u.v. de poolster op het noordelijkhalfrond welke altijd in het noorden staat). En deze beweging kan je vastleggen in een foto waarbij de sterren als spoor en niet als punt worden weergegeven.

Waarom zou je timeblending toepassen?

Er zijn zowel technische als creatieve overwegingen om de techniek van timeblending te gebruiken.

Technische overwegingen

Laten we eerst ingaan op de technische kant van het verhaal door nog eens te kijken naar het maken van een startrail. Je zou natuurlijk de sluiter lang (meerdere minuten) kunnen laten open staan zodat de sterrensporen ontstaan. Maar wanneer er veel omgevingslicht is (zoals in een stad) leidt dit tot problemen omdat sommige delen van de foto overbelicht raken. Daarnaast kan er veel ruis ontstaan omdat je met hogere ISO-waarden moet werken. Een oplossing is om meerdere foto’s te maken met een relatief korte belichting en die dan vervolgens in de nabewerking te combineren tot één afbeelding volgens de timeblend techniek. Bijkomend voordeel hiervan is dat ruis uitgemiddeld wordt bij het samenvoegen, wat resulteert in een ruis vrije eindfoto van hoge kwaliteit.

Deze toepassing beperkt zich niet alleen tot astrofotografie. Ook bij het maken van seascapes zou je deze techniek kunnen toepassen. Stel dat je net na zonsondergang de branding aan het fotograferen bent. Er is weinig omgevingslicht, waardoor de sluitertijden vanzelf lang worden. Toch wil je snellere sluitertijden gebruiken, zodat je de beweging van de golven kan bevriezen. Ter compensatie zou je dan de ISO moeten verhogen om de foto goed te belichten. Nadeel hiervan is dat dit leidt tot ongewenste ruis in je foto. Ook hier kan je weer timeblending toepassen.

Je maakt dan eerst een foto met lage ISO (dus minder ruis) en relatief langere sluitertijd. Vervolgens maak je een foto met hogere ISO (dus meer ruis) en snellere sluitertijden voor de golven. In de nabewerking combineer je beide foto’s, waarbij de foto met lage ISO gebruikt wordt voor alle niet bewegende delen van de foto en je lokaal delen uit de foto met hogere ISO toepast voor de bewegende onderdelen van de foto. Dit resulteert in een eindproduct met minder ruis dan wanneer je alleen de foto met hogere ISO zou gebruiken.

Creatieve overwegingen

De timeblendtechniek maakt het mogelijk om veranderingen weer te geven die zich in de loop der tijd voordoen. Door de timeblendtechniek op creatieve wijze toe te passen is het mogelijk om tot verrassende resultaten te komen. Een bekende toepassing bij stadsfotografie is een timeblend van zonsondergang naar het blauwe uur. Hierbij worden er één of meerdere beelden gemaakt tijdens zonsondergang, gecombineerd met één of meerdere beelden gemaakt tijdens het blauwe uur. De eindfoto bevat dan zowel de mooie gekleurde lucht die optreed rond zonsondergang, maar ook alle lichtjes van de stad die het blauwe uur zo aantrekkelijk maakt.

Deze techniek is ook toepasbaar bij het fotograferen van de Melkweg. Hierbij wordt er eerst een fotogemaakt van het landschap tijdens het blauwe uur, wanneer er nog voldoende detail zichtbaar is in de schaduwpartijen. Vervolgens wordt er dan op een later tijdstip een foto gemaakt wanneer het donker is en de Melkweg duidelijk zichtbaar is. In de nabewerking worden beide beelden dan gecombineerd tot één timeblendfoto.

Zelf heb ik deze techniek ook weleens gebruikt bij het fotograferen van onweersbuien. Dit soort buien kunnen behoorlijk imposant zijn. Wanneer je tijdens zo’n bui buiten staat, kan de totaal beleving grote indruk op je maken. Verschillende ontladingen kunnen elkaar snel opvolgen, je hoort zwaar gedonder en harde onweersklappen. Je voelt de wind en de regen en ruikt de ozon na heftige bliksems. Al deze overige sensorische input ontbreekt natuurlijk bij het terugzien van een foto. Het overweldigende gevoel van zo’n bui komt niet altijd over op een foto waarin er maar één bliksemschicht is vastgelegd.

Daarom kan je met behulp van de timeblendtechniek, verschillende foto’s met meerdere ontladingen combineren tot één beeld waarin al die ontladingen zichtbaar zijn. De foto bovenaan dit artikel is hier een voorbeeld van. Natuurlijk zal het op deze wijze combineren van foto’s niet bij iedereen in de smaak vallen. Maar mijn inziens drukt de timeblend van zo’n onweersstorm meer het gevoel uit van wat ik in het veld beleefde. En daarom heb ik er persoonlijk geen probleem mee om deze techniek zo nu en dan op deze wijze toe te passen.

Waar moet je op letten bij timeblending?

Zoals inmiddels duidelijk mag zijn, combineer je bij een timeblend dus meerdere foto’s van dezelfde scéne. Om alles tijdens de nabewerking goed te kunnen samenvoegen, is het belangrijk dat de compositie tussen het maken van de verschillende foto’s ongewijzigd blijft. Het werken vanaf statief strekt dan ook tot de aanbevelingen. Op de computer open je de verschillende foto’s als lagen in Photoshop. Met behulp van laagmaskers en overvloeimodi kan je dan de verschillende beelden combineren tot het gewenste eindresultaat en dit na smaak verder uitwerken.