Zonnedauw fotograferen

Dus hoe ga je van de foto linksboven, naar die van rechtsonder? Hoe stap je over van een beschrijvende foto van zonnedauw naar een creatieve foto van datzelfde plantje?

Zonnedauw is een “vleesetend plantje” dat je vindt in biotopen met zure gronden. Typisch in de omgeving van heide en vennen. Op verschillende plaatsen enkel te vinden op “niet toegankelijke” gebieden. Vraag indien nodig toelating aan de instantie die het terrein beheert. Zonnedauw kan heel dicht opeen staan maar ook met wat tussenruimte, het is soms moeilijk om een plantje te isoleren. Raak het best niet aan want de zure lijmige massa op het uiteinde van de tentakels kan op de huid als irriterend aanvoelen.

De zonnedauw is een kleine plant

Het gaat om een vrij kleine plant, hoogstens een tiental centimeter hoog, maar dat zijn dan wel de grootste exemplaren, meestal zul je ze vinden plat tegen de grond of tot 5-6-7 cm hoog. De bloeiwijze daarentegen staat meestal op een centrale steel dubbel zo hoog als het plantje zelf. Voor een goede foto selecteer je een hoog plantje.

Eerste grote stap: zet de camera op ooghoogte

Je zal al wel begrepen hebben dat je hier zonder statief moet werken, we gaan gewoon de camera op de grond zetten en dan komen we met de lens op ‘ooghoogte’.

De volgende stap: gebruik hulpmiddelen

Doe je dat met een gewone lens, dan zal het plantje nogal klein overkomen, je zult dan ook heel snel beroep doen op een macrolens of tenminste op hulpmiddelen om dichterbij te komen. Als hulpmiddelen verstaan we hier; tussenringen en voorzetlenzen. Voorzetlenzen heb je in alle maten, ik gebruik hiervoor een Raynox 4x voorzetlens (37mm schroefdraad). Die lens is gemonteerd op een klemsysteem dat past op de meeste lenzen.

Kijk naar de zon

Het beste effect krijg je met tegenlicht. Dan schijnt het licht door de kleine doorschijnende bolletjes aan het uiteinde van de tentakels. Het zijn ook deze bolletjes die zorgen voor het verrassend “bokeh” effect.

Staat er geen zon aan de hemel, dan kan je nog altijd werken met een alternatieve lichtbron zoals een LED-zaklamp.

Mogelijke combinaties

Je zal merken dat zelfs met een normale macrolens je nog niet altijd tot het gewenste resultaat komt. De macrolens gaan we dan op haar beurt voorzien van diezelfde hulpmiddelen als hierboven beschreven.

Creatieve lenzen

Naast de meer traditionele manier van werken zoals in de paragraaf hierboven kan je ook werken met de meer “creatieve” lenzen zoals onder andere de Lensbaby lenzen en Helios lenzen. Afhankelijk van de combinatie die je kiest zal het resultaat verschillend zijn. Hoe meer hulpmiddelen je combineert, hoe verrassender het effect. Gebruik je hierbij ook kantelbare objectieven (zoals de Lensbaby ‘Sweet 30, 50, 80’ optieken, de Sol22 of Sol44 lens) dan ga je in plaats van ronde bollen meer ellipsen krijgen.

‘Bokeh’ bollen

Ronde ‘bokeh” bollen krijg je alleen als de diafragmabladen in de lens een mooie cirkel vormen. Een lens met veel diafragmabladen zal minder snel hoekige bokeh vertonen bij kleinere openingen. Bij de meeste lenzen krijg je enkel echt ronde vormen bij de grootste opening, met andere woorden: het kleinste diafragmagetal.

Lensbaby optieken daarentegen kunnen bij vrijwel alle diafragma’s cirkelvormige bollen vormen. Wanneer je met een grote vergroting bijvoorbeeld scherp stelt op de tentakels dichtbij dan zie je achterin bollen verschijnen en omgekeerd.

Mijn meest gebruikte combinatie is de volgende: Fujifilm X-Pro3 + Laowa 65mm f2.8 (2x) macro lens regelmatig aangevuld met de Raynox 4x close-up lens.

Scherp of onscherp?

Of je nu de ganse plant kiest om in beeld te brengen of enkel een blad, denk eraan dat je moet kiezen: ga je voor scherp of onscherp. Onscherp kan best meevallen als je sterk overdrijft, je hebt dan meestal hier en daar toch nog een scherp element.

Ook “focus stacking” is hier te gebruiken om de bladen allemaal zoveel mogelijk scherp te krijgen samen met een onscherpe achtergrond.

Maak het nog wat spannender

Als je wat rondkijkt, zal je zeker zonnedauw plantjes vinden waar insecten in verstrikt zijn geraakt. Het zijn vaak motjes, vliegjes, muggen en juffertjes. Insecten worden aangetrokken door die bolletjes op de tentakels en eenmaal ze ermee in aanraking komen, geraken ze niet meer weg. Alle pogingen ten spijt geraken ze alleen nog maar verder verstrikt in het web van de zonnedauw.

Sprookjesbos

Je kan ook zo ver gaan dat zelfs het plantje niet meer te herkennen is, hieronder een voorbeeld van zo’n effect met een Helios lens.

Oefenen

Ben je niet zeker van je stuk, oefen dan thuis met de gewenste combinatie bijvoorbeeld op een kastanjebolster die je hebt besproeid met water.

Tot besluit

Wil je zonnedauw plantjes fotograferen, zorg dan eerst dat je toegang hebt tot het gebied. Experimenteer desnoods eerst thuis met foto’s op zeer korte afstand van de lens (1 tot 5cm) met de verschillende combinaties die je in huis hebt. Wees niet te snel ontgoocheld als het van de eerste keer niet lukt, ook hier is doorzetten de boodschap.

Meer informatie over leefomgeving, kwetsbaarheid, vindtijd en bescherming vind je nog in het artikel van Roeselien Raimond over de Ronde zonnedauw.

Nog wat extra foto’s: