Menu

Onderdeel van Pixfactory

Filmen met je fotocamera (1) De basis, instellingen en techniek

Of je nu fotografeert met je mobiele telefoon, met je systeemcamera of met je spiegelreflex, in vrijwel alle gevallen heb je de mogelijkheid om ook te filmen. Toch zie je veel meer foto’s op internet langskomen dan filmpjes. Kennelijk gebruiken de meeste mensen hun camera vooral om te fotograferen en weinig om mee te filmen. Toch is de kwaliteit die je met deze camera’s kunt leveren erg goed. Zo goed dat zelfs bioscoopproducties als ‘Wad’ er deels mee geschoten zijn. Waarom wordt deze functie dan toch zo weinig gebruikt? In dit artikel zal ik proberen uit te leggen hoe je het meeste uit de filmfunctie van je camera kunt halen (met name een systeemcamera of digitale spiegelreflex) en in het volgende deel welke hulpmiddelen er prettig bij zijn.
filmen
Zeehonden filmen met een DSLR op het strand van Helgoland. Fotograaf: Jaap Schelvis

De techniek

Veel van de techniek van het filmen is ongeveer hetzelfde als bij het fotograferen. Dat maakt filmen met je camera ook relatief makkelijk, aangezien je veel van je kennis al bezit. Toch zijn er een paar dingen extra of net wat anders.

Ten eerste heb je nu te maken met hoeveel beeldjes per seconde je wilt filmen (de framerate). In Europa worden films (op computer of televisie) eigenlijk altijd afgespeeld met 25 beeldjes per seconde (fps). In Amerika is dit 30 fps. Dit is dus de eerste keuze die gemaakt moet worden. Aangezien we hier in Nederland zitten, is het dus logisch om voor PAL (25 fps) te kiezen. Alternatief is om deze framerate te verdubbelen (dus opnemen met 50 fps). Je hebt dan de mogelijkheid om later je beeldmateriaal op halve snelheid (dus met 25 fps) af te spelen, waardoor je een mooi slow motion effect krijgt. Nadeel hiervan is uiteraard wel dat je bestandsgrootte ook verdubbelt.

Belichting

De belichting van een film is grotendeels vergelijkbaar met die van het maken van een foto. Je hebt nog steeds te maken met dezelfde belichtingsdriehoek; de gebruikelijke sluitertijd, diafragma en iso-waarde. Bij filmen wordt er vaak gebruik gemaakt van nog een vierde ‘hoek’, want er wordt veel meer gebruikt gemaakt van grijsfilters dan dat bij fotografie het geval is.

De effecten van de belichtingsdriehoek zie je terug in de scherptediepte, bewegingsonscherpte of ruis.

Het is in ieder geval belangrijk om automatische functies zoveel mogelijk uit te zetten. Dus camera in M-modus en geen automatische ISO-instelling. Als je dit niet doet, zal de camera de belichting steeds aanpassen, waardoor je steeds schokjes in de belichting ziet. De natuurlijke veranderingen in het licht gaan altijd vrij geleidelijk, terwijl wij de belichting altijd schoksgewijs aanpassen. Kies dus ook aan het begin van je shot je belichting en laat hem zoveel mogelijk op die instelling staan voor het gehele shot. Bij een volgend shot kun je natuurlijk een andere belichting gebruiken, die verschillen kun je achteraf op de computer wel weer bijwerken.

In tegenstelling tot fotografie, wordt bij filmen de sluitertijd veel vaker vastgezet. De beelden moeten namelijk niet te scherp zijn, omdat dit een soort ‘staccato’ of schokkerig beeld oplevert. Een beetje bewegingsonscherpte is dus niet erg, dat laat de beelden mooi in elkaar overvloeien. Een goede vuistregel is om de sluitertijd in te stellen op 1 / ‘2 x gekozen framerate’. Als je er dus voor kiest om je film af te spelen op 25 fps (wat in Nederland gebruikelijk is), kun je het beste filmen met 1/50s. Dit houdt dus in dat je veel minder met de sluitertijd kunt spelen, dan we gewoon zijn tijdens het fotograferen.

Humpbacks in Antarctic Light from Arjen Drost on Vimeo.

A short video impression about Humpback Whales in gorgeous Antarctic light

Voor wat betreft de andere twee factoren waarmee we normaal de belichting instellen, is er eigenlijk niet heel veel anders dan dat we gewend zijn bij fotograferen. Het diafragma kun je gewoon, zoals normaal, gebruiken om de scherptediepte te bepalen en dan heb je de iso-waarde waarmee je de belichting ‘kloppend’ kunt maken, terwijl je natuurlijk probeert de ruis zoveel mogelijk te vermijden.

Omdat 1/50s natuurlijk een veel langere sluitertijd is dan waar we meestal mee fotograferen, heb je ineens veel meer licht. Om ook op een zonnige dag toch nog een kleine scherptediepte te kunnen gebruiken, wordt er bij het filmen vaak gebruik gemaakt van grijsfilters. Deze filters houden een deel van het licht tegen, waardoor je ook met veel licht nog tot de gewenste sluitertijd-diafragma-combinatie kunt komen. Het gebruik hiervan is bij filmen zo gewoon, dat veel echte filmcamera’s grijsfilters ingebouwd hebben.

Scherpstelling

Traditioneel gezien wordt er bij filmen vaak gebruik gemaakt van handmatige scherpstelling. Iets wat wel te begrijpen valt, aangezien veel AF-systemen er nog steeds moeite mee hebben om tijdens het filmen een bewegend onderwerp scherp te houden, zeker als dit onderwerp zich ook nog door het beeld heen beweegt. Het dual pixel AF-systeem van de nieuwere Canon-camera’s is hier een positieve uitzondering op, dat hier wel in slaagt. Voor andere camera’s blijft handmatig scherpstellen nog steeds de beste optie.
Om goed te kunnen zien wat wel en wat niet scherp is, hebben veel echte filmcamera’s een overlay als hulpmiddel: focus peaking. Dit is een extra ‘laag’ die je over het beeld heen kunt zetten, waarbij de delen die scherp zijn omgeven worden door een rood randje. Op deze manier kun je dus makkelijk volgen wat wel en wat niet scherp is. Nadeel is alleen dat de meeste van onze fotocamera’s deze laag niet hebben, dit is echter op te lossen door gebruik te maken van een externe monitor, die deze optie wel biedt. Hier kom ik op terug in het tweede deel van deze tutorial.

filmen
Met behulp van de focus peaking van deze Sony A7 kun je precies zien waar deze cactus scherp is. Fotograaf: Jaap Schelvis

Overige instellingen

Voor de meeste andere instellingen geldt dat er eigenlijk weinig verschil is tussen fotograferen en filmen. Bij de witbalans geldt weer dat een automatische witbalans niet aan te raden is, omdat deze steeds weer schoksgewijs zal veranderen tijdens het filmen als de kleurtemperatuur van het licht verandert. Bovendien is dit ook erg lastig bij het aan elkaar plakken van verschillende shots bij het maken van de uiteindelijke film op de computer. Dan is het verreweg het makkelijkst als de kleurtemperatuur van de beelden steeds dezelfde is.

The Realm of the Polar Bear from Arjen Drost on Vimeo.

A short impression from our trip with Oceanwide Expeditions and Naturetrek around Spitsbergen in June/July 2018.

Filmed with Canon C100mkII and various lenses
Music from Artlist.io

Iets anders waar je bij filmen naar moet kijken is in welke resolutie je wilt filmen. Voor gebruik op internet is full HD (1920 x 1080 pixels) vaak meer dan genoeg. Een grotere resolutie levert alleen maar grotere bestanden op, die meer schijfruimte in beslag nemen op de server en langzamer laden. Toch kan het voordelig zijn om wel in 4K (3840 × 2160) te filmen. Dit zal wel inhouden dat je geheugenkaartjes een stuk sneller vol zullen raken, maar je hebt dan nog wel de nodige ruimte om wat in te kunnen zoomen of bij te snijden, als het beeld daarom vraagt. Welke keuze je hierin maakt, is dus vooral afhankelijk van de beschikbare hoeveelheid ruimte op je geheugenkaartje en de snelheid van je computer aan de ene kant, en het gemak tijdens het bewerken aan de andere kant.

filmen
In de loop der tijd zijn er al heel wat resoluties ontwikkeld en er komen er nog steeds (hogere) bij. Hier in blauw de 16:9 HD resoluties waarvan UHD-1 ongeveer overeenkomt met 4K. Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vector_Video_Standards4.svg

Welke lens je gebruikt om te filmen is natuurlijk afhankelijk van wat je wilt laten zien. Waar je alleen voorzichtig mee moet zijn is om tijdens het filmen in- of uit te zoomen. Dit lijkt vaak een goed idee in het veld, maar levert over het algemeen een erg onrustig beeld op. Het is eerder aan te raden om dan eerst een wijd shot te nemen, om vervolgens als de camera uit staat in te zoomen en dan een close up te maken en deze op de computer vervolgens achter elkaar te monteren.

Al met al zijn er dus nog wel een paar instellingen die je even om moet zetten als je van fotograferen je fotocamera klaar wilt maken om te filmen. Zomaar even switchen tussen fotograferen en filmen met dezelfde camera is dus lastig. Aan de andere kant, zou ik ook zeker aanraden om van te voren te beslissen welke van de twee je wilt gaan doen, anders eindig je vaak net met van beiden niks.


Masters of the Stream from Arjen Drost on Vimeo.

A video impression of birdlife around the streams Ruhr and Kall in Germany with White-throated Dippers and Grey Wagtails.

In het tweede deel van deze tutorial zal ik meer ingaan op de verschillende hulpmiddelen die nuttig of zelfs onmisbaar zijn wanneer je wilt gaan filmen met je fotocamera.

6 reacties

    1. Hoi Justin

      Deel twee gaat inderdaad o.a. over hulpmiddelen, waaronder microfoons. Dit deel staat intussen ook online.

      Zelf gebruik ik Røde microfoons. Deze werken prima en zijn relatief goedkoop. Ik gebruik er twee, volgens mij heten ze de Video Mic Pro (deze zit op m’n camera en gebruik ik om het geluid op te nemen wat direct bij de film hoort) en de Stereo Video Mic. Die laatste gebruik ik vaak met een losse recorder om het achtergrondgeluid op te nemen (deze die je op de eerste foto bij dit artikel).

      Succes ermee!

      Groeten, Arjen

  1. Beste Arjan,

    Je artikel gelezen, als uitvoerende filmer met de fotocamera spraken je aanbevelingen mij zeker aan. Daar doe ik graag mijn voordeel mee
    Ik deed een poging via de link deel twee te bereiken van je aanbevelingen, die bleek achter niet actief. Melding “niet vindbaar” mogelijk ( nog) niet vindbaar omdat het 2e deel in de volgende nieuwsbrief staat of een bug. Graag je reactie.

    Met vriendelijke groet, Hans Westrik

  2. Het framerate-verhaal klopt niet. Ook in Europa draaien computer-. tablet- en smartphoneschermen op 60Hz. Alleen de TV blijft nog op 50 hangen, maar hoe vaak spelen we daar nog video’s op af? Ik zou dus altijd adviseren om op 30/60 fps te filmen.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

6 reacties

    1. Hoi Justin

      Deel twee gaat inderdaad o.a. over hulpmiddelen, waaronder microfoons. Dit deel staat intussen ook online.

      Zelf gebruik ik Røde microfoons. Deze werken prima en zijn relatief goedkoop. Ik gebruik er twee, volgens mij heten ze de Video Mic Pro (deze zit op m’n camera en gebruik ik om het geluid op te nemen wat direct bij de film hoort) en de Stereo Video Mic. Die laatste gebruik ik vaak met een losse recorder om het achtergrondgeluid op te nemen (deze die je op de eerste foto bij dit artikel).

      Succes ermee!

      Groeten, Arjen

  1. Beste Arjan,

    Je artikel gelezen, als uitvoerende filmer met de fotocamera spraken je aanbevelingen mij zeker aan. Daar doe ik graag mijn voordeel mee
    Ik deed een poging via de link deel twee te bereiken van je aanbevelingen, die bleek achter niet actief. Melding “niet vindbaar” mogelijk ( nog) niet vindbaar omdat het 2e deel in de volgende nieuwsbrief staat of een bug. Graag je reactie.

    Met vriendelijke groet, Hans Westrik

  2. Het framerate-verhaal klopt niet. Ook in Europa draaien computer-. tablet- en smartphoneschermen op 60Hz. Alleen de TV blijft nog op 50 hangen, maar hoe vaak spelen we daar nog video’s op af? Ik zou dus altijd adviseren om op 30/60 fps te filmen.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: