Melkwegfotografie het jaar rond

De Melkweg

De Melkweg is het sterrenstelsel waarin wij leven. Ons zonnestelsel is maar een minuscuul onderdeel van het geheel. Op de donkerste plekken op aarde is de Melkweg goed met het blote oog te zien. In Nederland kom je op een donkere plek niet veel verder dan een subtiele lichte band die je door de hemel ziet gaan, echter, ook dat is al erg leuk om te zien!

Het Melkwegseizoen

Het Melkwegseizoen begint aan het eind van de winter of het begin van het voorjaar. Waarom het dan begint is omdat dan de core van de Melkweg boven de horizon uitkomt. De core is het helderste gedeelte van de Melkweg en daardoor ook het meest spectaculair om te fotograferen. Helaas staat deze in Nederland altijd laag aan de horizon. Hoe meer je naar de evenaar gaat, hoe hoger de core van de Melkweg komt te staan. Daardoor is hij in het in zuiden ook beter te zien en beter te fotograferen.

Vanaf 6 februari komt de core in Nederland boven de horizon uit. Toch is het dan nog niet het beste moment om de Melkweg te fotograferen omdat deze dan nog bijna horizontaal opkomt. Hierdoor valt hij bijna helemaal weg in de lichtvervuiling. Daarbij komt nog dat vlak nadat de core zichtbaar is, het al licht begint te worden.

Ongeveer een maand later begint er al schot in de zaak te komen en zal de Melkweg al wat hoger aan de hemel staan. Tot ongeveer 20 mei heb je de gelegenheid om de Melkweg mooi diagonaal te fotograferen. Dit is dan ook een goed moment voor een panorama.

De zomer kent geen volledige nacht

Na 20 mei wordt het strikt genomen niet meer écht donker ’s nachts. In het noorden van Nederland een paar dagen eerder, in het zuiden een paar dagen later. Dit heeft de maken met de stand van de zon. Deze blijft dusdanig hoog onder de horizon dat het minder donker wordt ’s nachts. Vanaf dat moment blijft Nederland in de astronomische schemering. In deze tutorial over nachtfotografie staat een uitleg over de verschillende schemerperiodes.

Hier zul je in het begin van deze periode nog niet veel van merken, maar in de weken rondom de langste dag van het jaar wel. Met het blote oog zal je niet veel verschil merken, maar in je foto’s zal je duidelijk minder detail in de Melkweg zien en over het algemeen een wat lichtere foto hebben doordat er geen échte nacht meer is.

De periode zonder ‘echte’ nacht duurt tot eind juli. Als je in de tussentijd geen Melkwegfoto’s hebt gemaakt, zul je zien dat deze een behoorlijke transformatie heeft ondergaan. Waar de Melkweg aan het begin van het seizoen diagonaal in het zuidoosten opkomt, staat de Melkweg vanaf eind juli bijna verticaal omhoog in het zuiden.

In de maanden augustus en september migreert de Melkweg naar het zuidwesten en zakt ook de core weer langzaam weg onder de horizon.

22 oktober is de dag dat de core officieel niet meer zichtbaar is vanuit Nederland. Einde van het seizoen dus… Of toch niet? Welnee! Voor veel mensen is de core allesbepalend bij Melkwegfotografie. Daar kan ik me in vinden, het is immers het mooiste gedeelte, maar er is veel meer dan dat!

De Melkweg is er altijd

Je moet de Melkweg eigenlijk zien als een cirkel die om de aarde loopt. Er dus altijd (!) een Melkweg zichtbaar. De core mag dan niet meer zichtbaar zijn, maar ook de iets minder heldere delen boven en onder de core zijn ook leuk om te fotograferen.

Zo komt vanaf eind november sterrenbeeld Orion al wat meer in beeld. De Melkweg loopt langs Orion, uiteraard in veel minder heldere mate dan in het voorjaar en zomer, maar des te leuker en uitdagender om ze samen te fotograferen.

Rondom Orion heb je enkele mooie felle sterren, welke prominent naar voren komen op je foto’s. Ook zijn er veel nevels in dit gebied te vinden, denk bijvoorbeeld aan de bekende Orionnevel.

Winter

Midden in de winter, zo rond januari en februari, staat het gedeelte van de Melkweg met sterrenbeeld ‘zwaan’ in het noordwesten/noorden. Dit is een duidelijk minder helder gedeelte, maar geeft wel een mooie mogelijkheid om bepaalde composities te proberen die tijdens het seizoen niet goed werken. Vervolgens ga je al richting het voorjaar en begint het officiële Melkwegseizoen weer van voor af aan.

Samenvattend

Om een lang verhaal kort te maken: het fotograferen van de Melkweg kan dus eigenlijk altijd. Er zitten echter wel duidelijke verschillen in hoe goed je deze op de foto krijgt. De minder heldere gedeeltes zijn een stuk lastiger (lees: uitdagender) om vast te leggen. Het officiële seizoen is dus wel de meest geschikte periode om de Melkweg te fotograferen, zeker als je net begint of nog nooit met deze tak van fotografie bezig bent geweest. Ben je al meer ervaren? Ga dan ook eens op andere momenten in het jaar op pad en laat je verrassen!

Er zijn diverse apps om je te helpen bij het plannen, zoeken en maken van Melkweg foto’s, denk bijvoorbeeld aan TPE, Photopills, Stellarium en Skysafari, zie bijvoorbeeld dit artikel op Natuurfotografie.nl.

Veel plezier en clear skies gewenst!