Vliegende libellen fotograferen: een uitdaging!

Het vastleggen van vliegende libellen lijkt niet eenvoudig. Het zijn snelle en acrobatische vliegers en het lijkt bijna een onmogelijke opgave om zo’n potloodstreep in de lucht te kunnen vangen. Toch valt het best mee, als je er tijd voor maakt en over wat geduld beschikt. En je kunt al vrij snel hele redelijke resultaten boeken. In dit artikel deelt Hans Jansen zijn ervaringen en geeft hij een aantal tips.
Vliegende libellen, een uitdaging..!
Vliegende libellen, een uitdaging..! Fotograaf: Hans Jansen

Soorten en vlucht

Voor het fotograferen van vliegende libellen is het belangrijk te weten dat er een groot verschil is tussen de soorten. Sommige soorten zie je niet frequent langs vliegen en andere soorten juist heel vaak. Glazenmakers, glanslibellen en weidebeekjuffers zijn wel mijn favoriet voor vluchtfoto’s. De zuidelijke glazenmaker en de smaragdlibel blijven vaak ook nog even stil hangen in de vlucht. Dat is dan een extra kansrijk moment, vooral ook als ze in jouw richting komen vliegen.

Zuidelijke glazenmaker. Een ideale soort voor vluchtfoto’s. Fotograaf: Hans Jansen

Gedrag van de libellen

Mannetjes van libellen patrouilleren in een eigen territorium op zoek naar vrouwtjes om te kunnen paren. Het leven van een libel boven water is maar kort en binnen een paar weken moet de voortplanting (paring en ei-afzet) plaatsvinden. Dus mannetjes zijn heel actief bij het water. Om vliegende libellen goed voor je lens te krijgen is zo’n specifiek territorium van mannetjes een goede plek.

Gevlekte glanslibel op patrouille. Fotograaf: Hans Jansen

Sommige soorten vliegen vanaf vaste plekjes, van waaraf ze het territorium goed kunnen overzien. En vanaf een takje, stengel of een uitstekende plant proberen ze ook concurrenten te verdrijven. Jouw aanwezigheid verstoort ze in het geheel niet. Vrouwtjes van libellen patrouilleren niet en de kans om ze vliegend te pakken is veel lastiger.

Deze gevlekte glanslibel bleef even hangen. Fotograaf: Hans Jansen

Een goed plekje zoeken

Een handige truc is om vanuit “de landingsplaats” te denken. Als je hebt ontdekt welk plekje vaak wordt gebruikt, kun je van daaruit werken. Je zet dan je camera op statief en zet eerst je instellingen goed voor een mooie achtergrond. De fase vlak voor elke landing is dan een goed moment, omdat je al hebt scherp gesteld op het takje in de rand van je beeld. Het landingsgestel van de libel is dan nog niet uit en zo pak je een mooi vluchtmoment. Het takje snijd je dan eventueel later af en dan heb je een mooi vliegbeeld. Met een beetje geduld heb je al snel eerste leuke resultaten.

Zoeken naar een favoriet steeltje. Deze jonge Zuidelijke oeverlibel koos regelmatig voor dit stokje. Dan is het werk om de vliegroute te bepalen en je instellingen voor de achtergrond “op orde te brengen”. De scherpstelling op het takje is soms al voldoende. Fotograaf: Hans Jansen

Scherpstellen en objectief keuze

Tijdens het fotograferen van vliegende libellen stel ik scherp met de hand, omdat ik er met de autofocus te vaak naast zit of deze te laat is. Het moet wel kunnen, maar ik kies toch liever voor handmatig scherpstellen. Met de burst-modus vergroot je ook je kans dat er een scherpe opname tussen zit en soms maak ik korte series van 5-10 opnames. Een korte sluitertijd is natuurlijk ook van belang voor de scherpte. Hoe groter je telelens, hoe ingewikkelder het wordt om de libel goed in je beeld te kunnen vangen. Met bijvoorbeeld een 70-200 mm krijg je een iets groter beeldveld en heb je doorgaans al genoeg. Je kunt dan later een uitsnede maken. Zeker in het begin is dat het gemakkelijkst. Soms werk ik gewoon met mijn 150 mm, omdat die er voor het macrowerk al opzit. Het is voor jezelf ontdekken wat uiteindelijk je voorkeur heeft. Het zoeken naar een goede plek met goede achtergrond is eigenlijk het belangrijkste. En natuurlijk een beetje geduld en geluk.

Venglazenmaker in duikvlucht. Scherpstelling met de hand. Fotograaf: Hans Jansen

Vliegende libellen fotograferen

Het mooist wordt het als de stand van de vleugels (scherp of met iets beweging) er mooi karakteristiek uitkomt. Daar heb je echter geen invloed op. Soms heb je wel scherpe foto’s, maar dan is het vluchtbeeld niet boeiend. Deze gaat dan bij mij in de prullenbak. De stand van de poten is ook interessant als je er op let. De voorste poten (vangarmen) worden tijdens vlucht achter de ogen weggevouwen en de overige vier onder het lichaam getrokken. Bij een vliegende prooi springen dan alleen de voorste twee uit.

Let ook eens op de stand van de poten. Fotograaf: Hans Jansen

De landing

Zoals altijd, elke vlucht eindigt met een landing… Dat kan ook een mooi moment zijn door de fraaie stand van de vleugels. Op het allerlaatste moment strekken de poten zich uit. Dan heb je wel geen vlucht, maar wel een mooie actieve pose van de libel.

Heel veel succes met het fotograferen van vliegende libellen!

Landing van een weidebeekjuffer. Fotograaf: Hans Jansen
Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

10 reacties

  1. Is ook mijn hobby en uitdaging. Handmatig scherp stellen/burst is een optie bij steeds terugkerende libel op zelfde stengel/plek, maar mijn voorkeur is vrij in de lucht vliegend via Servo scherpstelling meestal kies ik dan de modus met 9 puntjes in het midden (1 punts focus is vaak lastig). Bijvoorkeur een de libel in de zon, dan “pakt” ie veel licht tegen een mogelijk egale (iets donkere) achtergrond van het water. Dan worden het in de zoeker vage fel blauwe of fel gele vlekjes die dan makkelijk scherp worden via Servo. Instellingen Canon 6D en 100-400 M Stand, diafragma max open, sluitertijden circa 1/3000 en Auto Iso. Cruciaal vind ik ook: een goed krukje o.i.d. ellebogen steunen op je knieën (variabelen beperken, anders ga je zelf “zwalken”)

  2. Na jaren van (hobby) fotograferen en vele mislukte (althans, ik was niet tevreden) pogingen Libelles-in-vlucht te vangen, is het kort geleden vrij aardig gelukt, al zeg ik zelf. Right time- right place zeg maar. Toeval ook, want ik ging helemaal niet voor de Libellen. Een smalle uitloper (1x3m.) van een meertje en een beetje zon. Uit de hand: Burst | f/4 | 1/3200 sec. | 200mm. | ISO400 (iets verhoogd vanwege schaduwen van omliggende bossages). Juist boven die uitloper van dat meertje bleven de Libelles steeds eventjes ‘hangen’, hierna vlogen ze een rondje, om vervolgens die route telkens weer te herhalen. Gedrag inschatten is van belang! Zo kreeg ik er een aantal recht in de lens door gewoon een half uurtje op dezelfde plek te blijven staan. Genieten! En nu met deze ervaring.. door naar hopelijk meerdere geslaagde pogingen! Camera: Sony RX10IV – Resultaten: https://instagram.com/nickholland_photography

    Succes iedereen en dank voor dit artikel!

  3. Leuk! Mooi! Vooral “Gevlekte glanslibel op patrouille” en “Venglazenmaker in duikvlucht”.
    Maar ik ben nu wel benieuwd naar EXIF… (sluitertijden/diafragma/ISO) want waar ikzelf steeds tegenaan loop is dat een scherpe vliegende libel begint bij 1/5000ste sec. sluitertijd, als ik de vleugeltippen ook scherp genoeg wil f11, liever nog f16 aangezien een deftige stack geen optie is, en bij één en ander hoort vervolgens een volle zomerzon en ISO3200. En met die drie in combinatie zit ik dus alsnog aan de grenzen van wat mijn d7200 body nog aan toonbaar resultaat kan presteren. Het lukt… net aan – https://waarneming.nl/media/photo/38255930.jpg https://waarneming.nl/media/photo/37538965.jpg – maar misschien doe ik wel iets helemaal verkeerd!

    1. Ik ga meestal aan de kant van een sloot zitten waar ik libellen hun rondjes zie draaien. Veel libellen blijven af en toe even stil hangen in de lucht (hoveren). Dan moet je je foto maken (met telelens). Dan kun je relatief lage sluitertijden gebruiken. I.i.g. onder de 1/1000s

    2. Dank je Egon, Mijn meeste foto’s bij deze zitten rond 1/1000. Ik kies voor relatief volle lensopening, omdat de scherptediepte niet zo speelt door de relatief grote afstand. Meestal kies ik niet voor hogere ISO dan 400.
      Dus je hebt echt geen opgeschroefde waardes nodig, als ze ook in de vlucht een beetje willen “hangen” .

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

10 reacties

  1. Is ook mijn hobby en uitdaging. Handmatig scherp stellen/burst is een optie bij steeds terugkerende libel op zelfde stengel/plek, maar mijn voorkeur is vrij in de lucht vliegend via Servo scherpstelling meestal kies ik dan de modus met 9 puntjes in het midden (1 punts focus is vaak lastig). Bijvoorkeur een de libel in de zon, dan “pakt” ie veel licht tegen een mogelijk egale (iets donkere) achtergrond van het water. Dan worden het in de zoeker vage fel blauwe of fel gele vlekjes die dan makkelijk scherp worden via Servo. Instellingen Canon 6D en 100-400 M Stand, diafragma max open, sluitertijden circa 1/3000 en Auto Iso. Cruciaal vind ik ook: een goed krukje o.i.d. ellebogen steunen op je knieën (variabelen beperken, anders ga je zelf “zwalken”)

  2. Na jaren van (hobby) fotograferen en vele mislukte (althans, ik was niet tevreden) pogingen Libelles-in-vlucht te vangen, is het kort geleden vrij aardig gelukt, al zeg ik zelf. Right time- right place zeg maar. Toeval ook, want ik ging helemaal niet voor de Libellen. Een smalle uitloper (1x3m.) van een meertje en een beetje zon. Uit de hand: Burst | f/4 | 1/3200 sec. | 200mm. | ISO400 (iets verhoogd vanwege schaduwen van omliggende bossages). Juist boven die uitloper van dat meertje bleven de Libelles steeds eventjes ‘hangen’, hierna vlogen ze een rondje, om vervolgens die route telkens weer te herhalen. Gedrag inschatten is van belang! Zo kreeg ik er een aantal recht in de lens door gewoon een half uurtje op dezelfde plek te blijven staan. Genieten! En nu met deze ervaring.. door naar hopelijk meerdere geslaagde pogingen! Camera: Sony RX10IV – Resultaten: https://instagram.com/nickholland_photography

    Succes iedereen en dank voor dit artikel!

  3. Leuk! Mooi! Vooral “Gevlekte glanslibel op patrouille” en “Venglazenmaker in duikvlucht”.
    Maar ik ben nu wel benieuwd naar EXIF… (sluitertijden/diafragma/ISO) want waar ikzelf steeds tegenaan loop is dat een scherpe vliegende libel begint bij 1/5000ste sec. sluitertijd, als ik de vleugeltippen ook scherp genoeg wil f11, liever nog f16 aangezien een deftige stack geen optie is, en bij één en ander hoort vervolgens een volle zomerzon en ISO3200. En met die drie in combinatie zit ik dus alsnog aan de grenzen van wat mijn d7200 body nog aan toonbaar resultaat kan presteren. Het lukt… net aan – https://waarneming.nl/media/photo/38255930.jpg https://waarneming.nl/media/photo/37538965.jpg – maar misschien doe ik wel iets helemaal verkeerd!

    1. Ik ga meestal aan de kant van een sloot zitten waar ik libellen hun rondjes zie draaien. Veel libellen blijven af en toe even stil hangen in de lucht (hoveren). Dan moet je je foto maken (met telelens). Dan kun je relatief lage sluitertijden gebruiken. I.i.g. onder de 1/1000s

    2. Dank je Egon, Mijn meeste foto’s bij deze zitten rond 1/1000. Ik kies voor relatief volle lensopening, omdat de scherptediepte niet zo speelt door de relatief grote afstand. Meestal kies ik niet voor hogere ISO dan 400.
      Dus je hebt echt geen opgeschroefde waardes nodig, als ze ook in de vlucht een beetje willen “hangen” .

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: