Adembenemende blauwborst

Ik heb in de loop der jaren weliswaar al talloze foto’s kunnen maken van deze soort, maar een foto die nog op mijn wensenlijstje stond was die van een ‘blauwborst met ademwolkjes’.

Dat klinkt misschien gemakkelijker dan het is, maar voor het maken van een foto als deze zijn veel variabelen van belang, en die heb je lang niet allemaal zelf in de hand. Of beter gezegd: je hebt er eigenlijk geen één in de hand, behalve zorgen dat je weet hoe je camera werkt zodat je het op het ‘moment suprême’ niet verprutst.

Maar, zoals ik zal laten zien, met een beetje goede voorbereiding kwam ik een heel eind.

Op zoek naar de geschikte vogel

Als eerste ben ik op zoek gegaan naar een vogel die een beetje ‘meewerkt’. Daarmee bedoel ik dat de vogel niet al te schuw is en zich dus goed laat benaderen. Er bestaan – zoals bij de meeste vogelsoorten – grote verschillen tussen individuen. De ene blauwborst laat je rustig dichtbij komen, de andere smeert ‘m al zodra hij doorheeft wat je bedoelingen zijn. Het was dus een beetje ‘trial and error’ tot ik er tegen eentje aanliep die redelijk meegaand was. Let wel: ik had tegen die tijd al bijna tien territoria gevonden van blauwborsten die mijn plan maar niks vonden en ik had de moed al bijna laten zakken. Maar, ook hier geldt: de aanhouder wint.

Een korte gedragsstudie

Nadat ik aldus een prettig mannetje had gevonden ben ik gaan observeren wat zijn favoriete zangposten waren. Toen ik die eenmaal kende, kon ik mezelf daar strategisch in de buurt positioneren. Op die manier kwam de vogel namelijk naar mij toe, in plaats van dat ik richting de vogel bewoog. Dat maakte dat de vogel veel meer op zijn gemak was en – eenmaal geland – telkens rustig een tijdje ging zitten zingen alvorens door te gaan naar de volgende zangpost. Wat een topbeest!

Bij wijze van proef

Nadat ik de beste plekjes had uitgevogeld, begon ik met het maken van (test)foto’s. Op die manier leerde ik de fotokansen bij elke zangpost goed kennen. Moest ik bij de ene struik iets van onderen fotograferen voor een mooie achtergrond, bij een andere leverde juist iets meer van boven het beste resultaat op. En de ene plek had bijvoorbeeld een vrij lichte achtergrond en leende zich daarom mooi voor bewolkt weer, de andere een donkere en deed het daarom juist goed bij zon (ik kon dan lekker onderbelichten en kreeg daardoor een bijna zwarte achtergrond). Na een tijdje experimenteren wist ik wel zo ongeveer bij elke zangpost en bij elk weertype waar de beste kansen lagen. En, nog belangrijker, wist ik ook welke plek het beste zou zijn voor de wolkjes, wanneer de kans zich voor zou doen. Maar ja, wat was precies dat ideale moment?

Het recept

Uit ervaring wist ik: voor ademwolkjes had ik koude ochtenden nodig. Simpel gesteld: als je zelf ‘ademwolkjes’ kunt produceren wanneer je je hoofd ’s-ochtends even uit het raam steekt, dan kan een zingende vogel dat ook. Om de wolkjes echter niet direct te laten verwaaien, moest er tevens weinig wind zijn. Maar ook weer niet zo weinig dat er grondmist zou ontstaan, want dan zag ik nog niks natuurlijk. Tenslotte had ik zon nodig, want ik wilde mijn onderwerp tegen de zon in fotograferen, liefst tegen een donkere achtergrond. Op die manier worden de dampjes namelijk het beste zichtbaar.

Wachten, vaak voor niks op pad en eindelijk toeslaan

Het behoeft weinig toelichting dat de hierboven beschreven combinatie van omstandigheden niet zo vaak voorkomt. Ik hield het weerbericht dus goed in de gaten, en wanneer de omstandigheden gunstig leken, toog ik naar ‘mijn’ blauwborst- we waren inmiddels vrienden geworden.

Maar vrijwel elke keer bleek dan toch weer één van de variabelen niet helemaal (of vaker nog: helemaal niet) te kloppen met de voorspelling. De zon bleef nét achter de wolken, het waaide toch iets harder dan voorspeld, er zat te weinig vocht in de lucht of de vogel was simpelweg net even boodschappen doen of drukdoende een concurrent z’n gebied uit te pesten en had daarom even geen tijd voor mij. Zul je altijd zien. Balen. Maar ik liet de moed natuurlijk niet zakken, en uiteindelijk – op een prachtige morgen in april – lukte wat ik al die tijd in gedachten had. Yes! De vogel zong er geruime tijd lustig op los, vanaf de struik waarop ik gehoopt had en ik kreeg de kans om de foto’s te maken waar ik naartoe had gewerkt.

Ik kon deze foto uiteindelijk dus pas maken toen alles tegelijkertijd op zijn plek viel. Dat had ik zelf niet in de hand natuurlijk. Maar door voldoende voorwerk kon ik daarentegen wél direct toeslaan toen dat moment zich dan eindelijk wél voordeed!

En dat voorwerk, dát had ik dan weer wél in de hand.

Gebruikte apparatuur:

Nikon Z 9 met AF-S NIKKOR 500mm f/4G ED VR plus 1,4x extender @ 700mm | 1/1250s | f6,3 | ISO500 | monopod

Hans Overduin