Creatieve bosfotografie (deel 2)

Heb je creatieve bosfotografie deel 1 nog niet gelezen, klik dan hier om naar het artikel te gaan.

ICM

Bewust je camera tijdens de opname bewegen, dat is alles wat het vrij vertaald is. Maar zo simpel ligt het echter niet. Hoe beweeg je dan je camera? En wat moeten diafragma, iso en sluitertijd dan zijn? Zelf heb ik een vrij eenvoudige stelregel; de sluitertijd is lang genoeg om een gewenste beweging te kunnen maken. Diafragma, iso en grijsfilters zet ik allemaal in om die gekozen sluitertijd te realiseren. Iedere keuze heeft echter een andere uitwerking op de foto.

Zo kies ik vaak hele lage ISO-waardes die onder de basis ISO liggen. Soms in combinatie met hoge f-waardes (klein diafragma) wanneer er geen grijsfilter voorhanden is. Hopelijk is je sensor schoon want nu komen de stofjes allemaal als hinderlijke spots op de foto in beeld. Op een foto met veel detail zijn ze soms een nachtmerrie om weg te poetsen. Daarom is een grijsfilter dus zo handig. Dan hoef je het diafragma niet zo te knijpen.

Verder is het bij ICM lastig om tips te geven over een specifieke beweging. Alles kan werken.

Tip: doe gerust gekke dingen in het veld, zolang je er ook iets van opsteekt. Op den duur leer je wat werkt en wat niet. En dat zal per lens, scène en lichtval verschillen.

Dubbele belichting

Meervoudige belichting is een beter gekozen term omdat er meer dan 2 opnames over elkaar geplaatst kunnen worden. Net als bij ICM zijn de mogelijkheden hier weer onbeperkt. Het kan heel mooi uitpakken wanneer je grotere vormen, zoals boomstammen, half over elkaar laat vallen. Bij 3 á 4 belichtingen ontstaat dan een abstract geheel van vormen, waarbij de natuur nog steeds herkenbaar is.

Ga je voor meer belichtingen dan worden de overlappende vormen fijner van structuur in de eindfoto. Wanneer goed uitgevoerd kunnen bestaande structuren daarmee overdreven worden. Richting de 10 belichtingen en met telkens slechts minuscule lens verplaatsingen, ontstaat er een op pointillisme lijkend effect. Dat past bijvoorbeeld goed bij de bast van een boom.

Illusie van dubbele belichting

Wist je dat je met ICM ook de illusie van een dubbele belichting kan ‘faken’. Natuurlijk zijn de mogelijkheden erg beperkt, toch kan er ook nu iets bijzonders ontstaan. Kies een lange sluitertijd die je de tijd geeft tussen twee composities te switchen. Tussendoor moet er snel van de ene compositie naar de andere geswitcht worden. Dus is het zaak dat beide belichtingen langer belicht worden dan de actie van A naar B. Een goed startpunt is een sluitertijd van 8 seconden waarbij je iedere compositie 3,5 seconden belicht. In de tussenliggende seconde verplaats je de lens naar compositie B.

In feite liggen er nu 3 belichtingen over elkaar.

• 3,5 seconden Compositie A
• De beweging van A naar B
• 3,5 seconden Compositie B

Tip: kies voor sterke vormen in je composities. Dat geeft vaker een bevredigend resultaat.

Al lopend fotograferen

Gedoemd te mislukken maar soms levert het een verrassend beeld op wanneer je al lopend fotografeert. Deze aanpak valt onder ICM, maar in plaats van statisch op een plek de camera te bewegen voeg je een voorwaartse beweging van de camera toe. Afhankelijk van de sluitertijd is dat een klein pasje of zelfs tot enkele stappen toe. Bekijk wat op dat moment het beste voor je werkt. Zelf ‘ontdekte’ ik deze techniek toen ik tijdens een wandeling door het bos per ongeluk de draadontspanner indrukte. De camera zat nog op het statief wat ik in mijn handen hield. Zo zie je dat ongelukjes tot weer nieuwe werkwijzen kunnen leiden.

Tip: je hebt meer controle over de uiteindelijke foto door de camera bewust te richten op een boom of paadje in het bos.

Kaleidografie

Deze term is inmiddels ingeburgerd bij de creatieve fotografen. De term is ontstaan als reactie op een artikel met meervoudige belichtingen van Hans Schot. Op 6 mei 2019 schreef Marie in een commentaar dat de foto’s van Hans haar deden denken aan het effect in een caleidoscoop. Ze vroeg zich af of je deze vorm van fotografie Kaleidografie zou kunnen noemen. Hans stemde in en daarmee werd de term verankerd in de creatieve bosfotografie.

In editie 42 van Natuurfotografie Magazine staat hoe je zulke beelden samen kan stellen. In het kort uitgelegd; draai met je camera 360 graden om een as terwijl je om de zoveel graden een foto maakt in de stand meervoudige belichting. Dat kan recht voor je uit maar vaak zie je foto’s die vanaf statief recht omhoog zijn gemaakt. De gradenaanduiding op je balhoofd is dan een fijn hulpmiddel voor een strakke compositie. Een mooi uitgangspunt is 360 graden gedeeld door 6. De camera kan je dan positioneren bij iedere statiefpoot en precies daar tussenin, exact 6 posities.

Tip: kaleidografie kan al snel op een kunstje lijken. Met een extra creatieve toevoeging is dat niet het geval.

Orton effect

Dit effect is genoemd naar de fotograaf die dit genre populair maakte, fotograaf Michael Orton. Gebruik makend van dubbele belichting combineert hij een foto die licht uit focus is met een scherp beeld van hetzelfde onderwerp. De onderwerpen worden beide keren even groot in beeld gehouden. Om dat te kunnen doen is een zoomlens noodzakelijk om deze correctie te maken.

Tip: gebruik een statief om de composities van beide belichtingen gelijk te houden.

Dit is deel twee van een tweedelige serie over creatieve bosfotografie. Heb je deel 1 nog niet gelezen, klik dan hier.