Begin makkelijk
Aangezien het al moeilijk genoeg is, moet je niet beginnen met vliegende koolmezen, maar ga naar een vijver of groter water waar meeuwen en ganzen zijn, vrij grote vogels die ook relatief makkelijk te fotograferen zijn. Dit zijn fijne oefenobjecten om lekker mee te oefenen en te experimenteren met meebewegen (pannen).
Oefen vooral met langsvliegende vogels, die blijven namelijk ongeveer op een gelijke afstand van je voorbij vliegen. Een vogel die naar je toe vliegt is véél moeilijker en zowel voor jou als voor de autofocus van je camera een geweldige (lees: vaak onmogelijke) uitdaging.
Pannen
De kans op scherpe foto’s wordt het grootst als je de autofocus van je camera zoveel mogelijk kans geeft om scherp te stellen. Je moet dus meebewegen met de vogels en wel precies op dezelfde snelheid als de vogels zelf. En als je de vogel dan precies op de aangegeven scherpstelpunten in beeld kunt houden, kan de camera scherpstellen en kun jij afdrukken. Dit meebewegen – ook wel ‘pannen’ genoemd – is iets waar je ervaring in moet opdoen. Door steeds weer te oefenen merk je dat het steeds beter gaat.
Fotografeer uit de hand
Het bovenstaande impliceert eigenlijk ook dat je vliegende vogels uit de hand moet fotograferen. Je moet namelijk snel direct kunnen anticiperen op de (grillige) vlucht van een vogel. Alleen als je vogels met een heel voorspelbare vlucht fotografeert kun je vanaf statief met schommelkop fotograferen. Een andere optie is het zogenaamde buikstatief. Hiermee ben wel redelijk flexibel en hoef je toch niet het hele gewicht steeds te dragen.
Hoe krijg je een vliegende vogel in 1x in je zoekerbeeld?
In het begin is het best lastig om de vogel die je wilt fotograferen in één keer in je zoekerbeeld te krijgen. Wat is de truc? Je kijkt over je lens naar de vogel en je blijft naar de vogel kijken terwijl je je camera tussen jou en de vogel plaatst en voilà: je hebt de vogel gelijk in beeld. Natuurlijk vergt dit wat oefening, maar het is dé manier. Een andere tip als je een zoomlens hebt: probeer met minder millimeter (bijvoorbeeld 300mm) de vogel in beeld te krijgen. Zoom daarna pas verder in.
De basisinstellingen
Vanzelfsprekend belicht je in de M-stand en focus je met de AF-ON knop. Kies voor een snelle sluitertijd: minimaal 1/1000. Maar bij snel vliegende vogels moet je al naar 1/1600 of 1/2000 gaan. Voor een scherpe zangvogel die voorbij vliegt heb je 1/3200 nodig!
Wees niet te bang voor een hoge ISO en maak een correcte belichting zodat je achteraf weinig hoeft te corrigeren. Een diafragma van 6.3 of 7.1 is in veel gevallen voldoende. Fotografeer altijd met continue autofocus (C-AF / AI-servo). In combinatie met de AF-ON knop betekent dit dat je deze knop voortdurend ingedrukt houdt!
Specifieke instellingen
De beeldstabilisatie moet je aanzetten, meestal hebben telelenzen een tweede optie, waarbij alleen de verticale bewegingen worden geneutraliseerd en de horizontale niet. Kies deze optie, want in de praktijk beweeg je horizontaal mee met de vogel en wil je dus niet dat de camera deze beweging corrigeert.
Let goed op je AF-begrenzer. In de praktijk vliegen vogels niet binnen de 10 meter, dus zet je AF-begrenzer op 10 meter tot oneindig (10m – ∞).
In het menu van je camera kun je de gevoeligheid van de AF-tracking of autofocus volgsysteem instellen. Dit bepaalt hoe snel de autofocus overspringt naar een ander onderwerp óf de focus van het huidige onderwerp vasthoudt. Als de gevoeligheid heel hoog staat, en je fotografeert een vogel die achter een lantaarnpaal langs vliegt, zal de AF gelijk naar de lantaarnpaal springen. Dit wil je niet, maar je wilt ook niet dat-ie te traag reageert zodat de focus niet op de vogel blijft. Je moet hiermee experimenteren en kijken wat voor jouw combinatie het best werkt.
Let op met extenders
Extenders of converters geven je meer ‘lengte’ maar het wordt voor je AF ook een stuk moeilijker. Bovendien kost het je 1 of 2 stops licht. Soms heb je het nodig vanwege de afstand, maar als het even niet nodig is, zie er dan van af.
7 reacties
Het fotograferen uit de hand vind ik ook een rare uitspraak. Een statief met een goede schommelkop of een monopod doet wonderen. Moet er niet aan denken dat ik de hele dag met mijn 150-600 uit de hand staat te fotograferen.
Dank voor je reactie John, als je heel snel wilt en moet reageren dan ben je het meest flexibel als je vanuit de hand fotografeert. Met een schommelkop lukt het prima om langsvliegende vogels te fotograferen, maar als ze over je heen vliegen ben je kansloos. Met een monopod ben je dan beter af omdat je je monopod kunt optillen, maar dat is dan weer een stuk lastiger dan wanneer je alleen je camera en lens hebt. Iedereen heeft zo z’n eigen voorkeur en ik ben de laatste om te zeggen dat het zo móet, maar als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.
Wat een prachtige zin! “Als je doet wat je altijd doet….”
Die ga ik gebruiken!!
Het belangrijkste bij vogelfotografie is mijns inziens dat je het gedrag en geluid van de vogels leert kennen. Meestal hoor je eerst vogels en daarna zie je ze. Of je ziet andere vogels in paniek raken en wegvliegen, dan weet je dat er hoogstwaarschijnlijk een roofvogel aan het werk is.
En nee, het is niet het moeilijkste onderdeel van natuurfotografie. Macrofotografie en insecten in de vlucht fotograferen is nog wel wat lastiger.
Bedankt voor je reactie Erik, je hebt helemaal gelijk: geluiden en gedrag van vogels kunnen interpreteren helpt je enorm. Dit artikel zoomt vooral in op de techniek van het fotograferen van vliegende vogels.
En over wat het moeilijkst is, daar zul je het nooit over eens worden, daar gaat het ook helemaal niet om, het is maar om aan te geven dat het echt een uitdaging is.