Wanneer de dag zijn einde nadert, verschijnen er kleine groepjes spreeuwen. Geleidelijk klonteren deze samen tot een indrukwekkende kolkende massa. Is er dan ook nog een slechtvalk in de buurt, dan krijg je soms de meest bijzondere vormen te zien in de lucht. Soms meer dan honderdduizend spreeuwen die compact op elkaar vliegen, maar dan toch zonder te botsen. Het is een waar wonder.
Hijweege fotografeerde de spreeuwen in Friesland en dat vaak op eenzelfde manier: met een kort teleobjectief en een korte sluitertijd. Zo kun je iedere spreeuw in de foto tellen. Ook voor de afwerking koos Hijweege steeds voor eenzelfde aanpak: in zwart-wit, maar dan gelig afgewerkt. De spreeuwendans wordt zo een beetje uit zijn context gehaald en krijgt een tijdloos karakter.
Ode aan de spreeuwendans
Hijweege bundelde zijn spreeuwenfoto’s in een 96 pagina’s tellend boek. Door de uniformiteit en de vormgeving staalt het boek een grote rust uit. Het is een verstilde ode aan de spreeuwendans. Wordt het daardoor ook niet een beetje saai? De spreeuwen voorkomen dat zelf. Geen spreeuwenwolk is hetzelfde, geen seconde is zelfs hetzelfde. Hijweege zorgt zelf ook voor variatie, bijvoorbeeld met foto’s die juist met een langere sluitertijd gemaakt zijn. De bewegingen van de spreeuwen zelf worden daardoor mooi zichtbaar.
De vormgeving is rustig met één foto per pagina, soms een grote foto over twee pagina’s. Behoudens een paginanummer bevatten de fotopagina’s geen tekst. Wel heeft iedere foto een titel, maar die vind je pas achterin het boek. De paginanummers zijn in dit boek niet functioneel en hadden wat mij betreft ook door de fototitels vervangen kunnen worden. Het boek bevat twee tekst secties. In de eerste plaatst kusthistorica Maatje van de Heuvel het werk van Hijweege in de rijke traditie van de Nederlandse landschapsschilderkunst. Koos Dijksterhuis, natuurjournalist, verschaft dan weer informatie over het fenomeen van de spreeuwenwolken. Het boek eindigt met een zeer uitgebreide biografie, waarin ook alle exposities zijn opgenomen. Ik had in plaats daarvan dan liever nog wat extra spreeuwenfoto’s gezien.
Fototentoonstelling
De spreeuwendans. Wie deze wonderschone opvoering van moeder natuur nog nooit gezien heeft, moet daar komende winterperiode zeker eens een poging voor ondernemen. Voor iedereen die fan is van het natuurwonder is dit boek uiteraard een must have. Overigens is er in het Natuurmuseum Fryslân ook een fototentoonstelling van dit project te bewonderen. Daar hangen de foto’s op een formaat van 1,5 meter, indrukwekkend!
Specificaties
Pagina’s: 96
Formaat: 233 x 273 mm
ISBN: 9789462625037
Uitgeverij: Waanders
Prijs: € 28,95
In Natuurfotografie Magazine nummer 69 (nummer 1 van 2024) lees je meer over het project ‘Spreeuwendans’.
5 reacties
Dit is spreeuwenfotografie die bij mij in de prullenbak verdwijnt. Rob heeft groot gelijk en het werk van Søren Solkær is fantastisch, dank je voor de tip. Maar daar is het anders dan in Nederland. Bij ons heb je te maken met de boeren en die hebben niets met spreeuwen. Dat ze emelten en engerlingen uit hun weiland verwijderen, daar hebben ze geen weet van maar ze haten ze omdat ze het fruit en de kersen opvreten. Die zijn er in het najaar niet maar dan is die schijt weer hun grootste ergernis. Bovenstaand boek heeft niets van doen met dit alles en is alleen maar gebaseerd op heel veel vogeltjes in de lucht, de gemakkelijkste manier van spreeuwenfotografie. Vooral veel nabewerking die de werkelijkheid teniet doet. En gefotografeerd op De plek voor spreeuwenfotografie maar het laat ook niets zien van de weersomstandigheden die juist heel veel invloed hebben op het doen en laten van de slaaptrek van de spreeuw. Hoe reageren op ze op regen, op bewolkt- of op helder weer en wat is de rol van de roofvogels daarin? Niets van dat alles maar ‘gelige’ foto’s die we als kunst moeten zien. Er zit geen verhaal in deze fotografie en alles is gebaseerd op een zienswijze die alleen mensen verwonderd die dit fenoneem nog nooit gezien hebben. Je doet met alles in je fotografie hetzelfde ’trucje’ maar in niets zit een diepte. Een beetje het natuurfotografie.nl. principe, de werkelijkheid verkoopt blijkbaar niet.
Groet Kees
Hallo Kees,
dit boek beoogt geen volledig portret te zijn van de spreeuw, maar louter een (kunstzinnige) ode aan de spreeuwendans. De fotograaf heeft er bewust voor gekozen dit onder gelijke weersomstandigheden te doen, zonder ruimtelijke context. Daardoor wordt het dus misschien wat meer van hetzelfde, maar dat is dus zeker aan de maker. Kan het spannender? Absoluut. Is het 100% natuurfotografie? Nee, maar dat is het doel ook niet. Het is de visie van de kunstenaar en daar hou je van, of juist niet.
Heel mooi en knap gemaakt boek! Zeker een aanrader om te kopen
Dit boek zag ik in de boekhandel en als groot liefhebber van zwermende spreeuwen heb ik het doorgebladerd. Het viel me enorm tegen. Weinig variatie en veel te weinig voelde ik de enorme dynamiek en het overweldigende karakter van dit fenomeen. Als je echt een bijzonder boek over dit fenomeen wilt kopen moet je eens kijken naar het werk van Søren Solkær!
Goeie tip Rob. Al zie ik ook wel overeenkomsten, zoals de gelige afwerking.