Menu

Onderdeel van Pixfactory

Groen schorpioenmos, een buitenkansje

Het groen schorpioenmos is een zeer zeldzaam mos dat slechts op enkele plaatsen in Nederland groeit. Ik heb het geluk dat dit mosje bijna in mijn achtertuin groeit, dus ik heb de stoute schoenen (of beter gezegd, laarzen) aangetrokken en contact met boswachter Jakob Hanenburg gezocht. Samen met hem en mijn collega Ron Poot ben ik op pad gegaan om dit mos te zoeken en te fotograferen. Een leuke kans die we dankbaar aangrepen.
Groen schorpioenmos
Een klein mos hoeft niet groot in beeld als je gebruik maakt van vorm en licht. Fotograaf: Christien van der Veen

Groen schorpioenmos groeit in basenrijke moerassen. Zo komt het voor in kalkrijke duinvalleien, trilvenen, kalkmoeras of plekken met veel kwel in blauwgraslanden. In noordoost Friesland ligt het natuurgebied De Mieden. Dit gebied wordt gevoed door kwelwater. Kwelwater wordt vanuit de diepe grondlaag omhoog geperst en neemt allemaal mineralen met zich mee. Dit water is erg zuiver en zorgt ervoor dat er veel bijzondere planten kunnen groeien, waaronder het groen schorpioenmos.

Mos heeft geen wortels en is daarom afhankelijk van de wereld om hem heen. Sporenkapsels vormt het zelden, de verspreiding gebeurt door kleine afgebroken takjes.

Schorpioenmos vertakt zich sterk, de afgebroken takjes kunnen nieuwe plantjes vormen. Fotograaf: Christien van der Veen

Hoe het mos aan zijn naam komt is niet moeilijk om te raden. Het heldergroene mos heeft haakvormige en gebogen bladeren, die aan het uiteinde doen denken aan staart van een van een schorpioen. Dit is dan ook waaraan je het mos herkent. Het groen schorpioenmos is een bladmos. Het bestaat uit een hoofdstengel met onregelmatige zijtakjes van maar een paar millimeter breed. Het groeit in plukjes bij elkaar, soms deels onder water. Alleen aan de top heeft het mos heeft de groene kleur. Onderaan verkleurt het roodbruin.

Op dit moment zijn er volgens de verspreidingsatlas slechts zeven gebieden in Nederland waarvan met zekerheid kan worden gezegd dat het groen schorpioenmos er groeit. Ook in Europa is groen schorpioenmos een zeldzaamheid. Dat komt door de bijzondere en unieke milieuomstandigheden.

Naast groen schorpioenmos bestaat er ook geel en rood schorpioenmos. Ook deze moerassoorten zijn erg zeldzaam in Nederland. Er zijn ook soorten die op schorpioenmossen lijken, zoals de algemenere sikkelmossen.

Met wat tegenlicht komen de vormen nog beter uit. Fotograaf: Ron Poot

Fototips

  • Groen schorpioenmos is een zeer zeldzame soort die op de rode lijst staat. Mocht je dit mos vinden ga dan met veel respect met het gebied waar het groeit om.
  • Voor de foto zijn er ook nog wel ‘look-a-likes’ zoals het algemenere vensikkelmos. Dit groeit in zure vennetjes en moerassen, dus ook nat maar zonder kalk.
  • Laarzen zijn geen overbodige luxe, gezien het gebied waar het mos groeit.
  • Een omkeerbaar statief is erg handig om vlak boven het water te kunnen fotograferen zonder dat je lens deels in het water hangt.
  • Probeer het mos van verschillende invalshoeken te fotograferen, met tegenlicht krijg je een gaaf effect in combinatie met het natte mos.
  • Betreed kwetsbare gebieden niet zonder toestemming.
  • De winter is de uitgesproken periode om mossen te zoeken, de landen zijn gemaaid waardoor de gewassen kort zijn en de mossen beter opvallen.
Een stengeltje uit het water gelicht. Fotograaf: Christien van der Veen
  • Ook de onderkant van het mos is fotogeniek, het is dan wel bruin, maar in tegenlicht lijkt het bijna goud.

Leefomgeving

Moerassen en graslanden met basenrijk grondwater.

Vindtijd

Jaarrond, maar het mooist in het winterseizoen.

Bescherming

Wettelijk beschermd volgens de Europese habitatrichtlijnen.

Kwetsbaarheid

Niet alleen de soort is kwetsbaar, maar ook de omringende vegetatie. Kijk uit waar je loopt en wees steeds voorzichtig met andere plantensoorten die daar groeien.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Door goed natuurbeheer is de soort op meerdere plaatsen weer teruggekomen.

Goed beheer is:

  • stagnerend regenwater afvoeren om het basenrijke kwelmilieu te optimaliseren;
  • het tegengaan van verdroging en vermesting;
  • maai- of graasbeheer om verbossing tegen te gaan.

    Studio opname van groen schorpioenmos. De bouw is zo goed te zien. Focus stack. Fotograaf: Ron Poot

Eén reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Eén reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: