IJskristallen

Een nachtvorst is voldoende om de wereld om te toveren in een prachtig ijspaleis. De keren dat het hele landschap wit is van de rijp, zijn zeldzaam. Wat vorst aan de grond komt veel vaker voor. En dat is voor de macrofotograaf vaak al voldoende om zich uit te leven op bevroren details en ijskristallen.
IJsbloemen op een ruit na een koude winternacht. Fotograaf: Ron Poot

IJskristallen kom je in veel verschillende vormen en gedaanten tegen. Het meest algemeen kennen we ze in de vorm van wolken of sneeuw. In de winter kunnen ook andere verschijningsvormen optreden zoals rijp en ijsbloemen, die zich lenen voor fotografie.

De basisvorm van een ijskristal is zeshoekig. Hoe ijskristallen er precies uit zien heeft veel te maken met de omstandigheden, waarbij luchttemperatuur en luchtvochtigheid een hoofdrol spelen. De vorming van de kristallen begint altijd op een deeltje stof, een vuiltje op de ruit, een oneffenheid, een zandkorrel. Vanaf dit punt groeit het kristal verder uit door aanvriezen van waterdamp.
Een van de eerste fotografen van ijskristallen (sneeuw) is Wilson Bentley, daardoor ook wel “Snowflake Man” genoemd. Hij publiceerde tweeduizend verschillende foto’s van ijskristallen. Dit YouTube filmpje geeft een impressie:

Een van de mooiste ijsverschijnselen is rijp. Na een koude heldere nacht in de winter kan dit ontstaan op de takken van bomen, struiken en grassprieten. Rijp is een witte aanslag van ijskristallen, die ontstaat door bevriezing van waterdamp. De ijskristallen kunnen allerlei vormen aannemen, als naalden of schubben of veervormig. Bij mist kan de rijp heel uitgebreid zijn en vormen de ijskristallen een dikke laag op takken.

IJsbloemen zijn kristallen die zich vormen op glas en andere gladde oppervlakten. De meest wonderlijke vormen kunnen ijsbloemen aannemen. Van fijne kristallijne structuren tot mooi vertakte bomen en bladeren. Die ijsbloemen staan op de rode lijst sinds de huizen voorzien zijn van dubbelglas, wel kun je ze nog tegenkomen op autoruiten of schuurramen.

Fototips

Rijp vormt ijskristallen op een struik in de tuin. Met macrolens en tussenringen.
Rijp vormt ijskristallen op een struik in de tuin. Met macrolens en tussenringen. Fotograaf: Ron Poot

Een echte ochtend vol rijp is een buitenkansje voor elke fotograaf. Voor landschapsfotografie moet je er op tijd bij zijn om het sneeuwwitte landschap mooi te fotograferen. Vaak valt de rijp in de loop van de dag er al af door dooi of opstekende wind.

Een nachtvorst aan de grond komt vaker voor, geen spectaculair landschap, maar zeker goed voor fraaie details. Vooral na een heldere nacht zonder wind is de kans op vorst aan de grond groot. Ga op zoek in open terrein, zoals stuifzanden, heidevelden, duinen en dergelijke. Daar is de uitstraling het grootst en daarmee de kans op ijsvorming.

De witte ijskristallen vormen een mooi contrast met allerlei voorwerpen in de natuur, een takje, een blaadje, een paddenstoel. Ga daar eens naar op zoek. Het is verrassend hoeveel kleur er is in de natuur in de vorm van paddenstoelen of sporenkapsels van mossen. Maak daar gebruik van.

IJskristallen in detail fotograferen vraagt om een flinke vergroting. Een macrolens 1:1 en tussenringen helpen daar bij of de MP-E 65 supermacrolens van Canon. Punt is wel, dat je scherptediepte zeer beperkt is. Een oplossing kan zijn om een stack te maken, een reeks opnamen met iets verschil in focus, die je later op de computer samenvoegt tot één.

Wees op tijd in de ochtend als de ijskristallen nog vers zijn. De lichtomstandigheden zijn dan nog niet best en het gebruik van een statief is dan ook nodig. Flitsen kan ook, maar wees hiermee voorzichtig, daar dit in het ijs wel erg harde contrasten geeft. Scherm de flitser af of flits indirect.

 

Bescherming

Niet van toepassing.

Kwetsbaarheid

Niet van toepassing.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

2 reacties

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

2 reacties

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: