Maretak

Vogellijm is de andere Nederlandse naam voor deze bijzondere plant. Zij groeit als parasiet op fruitbomen, populieren en meidoorns. Vooral in het zuiden van Limburg zijn in de winter de ronde groene ballen opvallend die soms met tientallen in de bomen zitten. De witte, licht giftige, glasachtige bessen zijn rijp met kerstmis. Wanneer ze niet gegeten worden blijven ze soms tot ver in mei op de plant zitten. Ze laten zich makkelijk uitsmeren op boomschors en kiemen daarop. De twee bessen die kiemden groeiden tot mijn verrassing uit tot een mannetjesplant en de andere tot vrouw. Maretak blijft het hele jaar groen. De zaden worden verspreid door vogels en die hebben het er best moeilijk mee. Want het vruchtvlees is zo kleverig, dat hun snavels er vol mee zitten. Dan rest maar één oplossing: die lijm afsmeren aan een tak. En daar is de maretakvrouw op uit, want dankzij de vogels kan zij haar zaden verspreiden naar andere bomen. De vogel die daar volgens de literatuur een specialisme van heeft gemaakt is de grote lijster. Bij mij in de tuin hier in het westen van het land moet ik de eerste nog zien.

Wat me wel is opgevallen, is dat de plant behalve voor de grote lijster ook aantrekkelijk is voor andere vogels. Behalve de kramsvogel is dat bij mij de zwartkop. Jaarlijks eten ze in november en december van de overgebleven druiven in de tuin, maar op een keer zag ik ze bezig in de appelboom waar ze probeerden de bessen van de maretak te eten. Deze kleine vogelsoort heeft meer moeite met de kleverige bessen. Na hun maaltijd vond ik steevast de over de takken uitgesmeerde resten van de bes. Kleine besetende vogelsoorten lijken mij belangrijke vectoren.

In het voorjaar vliegen er veel hommels in de tuin. Nooit zag ik er een op de maretakmannetjesbloemen zitten. Wel komen er zo nu en dan vliegen en een enkele wants op af. De literatuur is niet duidelijk over de bestuivers die gezocht moeten worden in een van deze twee groepen. Er kleven nog veel raadsels aan deze prachtige planten.

Tegenwoordig zijn alle maretaksoorten in hun eigen familie, de Vogellijmachtigen, Viscaceae ondergebracht.