Menu

Onderdeel van Pixfactory

Vliegen

Strontvliegen, zweefvliegen, dansvliegen, boorvliegen, bromvliegen, pissebedvliegen, afvalvliegen, blaaskopvliegen, rouwvliegen en ga zo maar door. Het barst in Nederland van de verschillende soorten vliegen!. Samen met de muggen behoren de vliegen tot de Tweevleugelen (Diptera), waarvan ondertussen meer dan 5.100 soorten in ons land zijn vastgesteld. In deze soortenwiki leg ik uit hoe je een vlieg kunt onderscheiden van andere vliegende insecten zoals bijen en wespen en behandel ik een paar vliegengroepen. Met als afsluiter, de akkerdisteldansvlieg.
een akkerdisteldansvlieg wacht geduldig op een voorbijvliegende prooi
Een akkerdisteldansvlieg wacht geduldig op een voorbijvliegende prooi. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Hoe herken ik een vlieg?

fruitvliegen behoren tot de kleinste vliegen
Fruitvliegen behoren tot de kleinste vliegen. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Alle vliegen hebben een paar kenmerken waarmee je ze goed kunt onderscheiden van bijvoorbeeld bijen en wespen. Ten eerste hebben vliegen maar één paar vleugels, terwijl bijen en wespen twee paar vleugels hebben. Lang geleden hadden vliegen ook twee paar vleugels, maar gaandeweg is het achterste paar vleugels getransformeerd tot een klein knotsvormig uitstulpinkje, dat een halter wordt genoemd. Een tweede kenmerk zijn de twee antennes op het voorhoofd van de vlieg. Deze zijn kort en bestaan altijd uit een verdikt begin waar een sprietje uit komt. Bijen en wespen hebben lange antennen zonder verdikking aan het begin. Daarnaast hebben vliegen geen angel, maar sommige soorten kunnen wel steken! Iedereen die wel eens door een daas geprikt is, is eigenlijk door een vlieg geprikt. Ook stalvliegen staan bekend om hun flinke steeksnuit. Tot slot hebben vliegen relatief grote ogen (facetogen) die zijn opgebouwd uit tientallen tot duizenden vrijwel identieke lichtdetectoren (facetten).

De onderzijde van een grote dansvlieg, waarbij de facetogen goed te zien zijn
De onderzijde van een grote dansvlieg, waarbij de facetogen goed te zien zijn. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Zweefvliegen

Zweefvliegen heb je in alle soorten en maten, maar de meest opvallende zweefvliegsoorten zijn degenen die op bijen en wespen lijken. De grootste Nederlandse vlieg, de stadsreus, wordt ook wel hoornaarzweefvlieg genoemd vanwege zijn gelijkenis met de hoornaar. Ook zijn er zweefvliegen die verrassend veel op een bij kunnen lijken, zoals de blinde bij. Het doel van deze gelijkenis is om potentiële roofdieren af te schrikken. Als je als predator een keertje bent gestoken door een wesp, dan laat je het wel uit je hoofd om de volgende keer nog zo’n exemplaar te vangen! Er zijn zelfs zweefvliegen die zo ver gaan met het nadoen van een wesp dat ze zelfs lange antennen ontwikkeld hebben, zoals de grote fopwesp. Dit is een van de weinige soorten vliegen die wèl lange antennen lijkt te hebben, maar als je goed kijkt zie je dat de antennen maar uit een paar delen bestaat. Bij wespen bestaat de antenne uit veel meer delen. Zweefvliegen danken hun naam aan het feit dat ze stil in de lucht kunnen blijven zweven door razendsnel met hun vleugels te slaan. Ze voeden zich met stuifmeel en nectar.

de grote fopwesp, een vlieg met wèl lange antennen!
De grote fopwesp, een vlieg met wèl lange antennen! Fotograaf: Luc Hoogenstein

Wolzwevers

Wolzwevers doen wel wat aan hommels denken door hun behaarde lijf. Net als zweefvliegen zijn ook wolzwevers uitstekend in staat om stil in de lucht te blijven hangen. Ze zijn daar zelfs zo goed in dat ze vaak niet eens de moeite nemen om op een bloem te landen. Met hun extreem lange snuit hangen ze soms als een kolibrie voor een bloem om het nectar op te likken. Een van de bekendste wolzwevers is de grote wolzwever, die een voorkeur heeft voor paarsgekleurde bloemen. In het voorjaar zie je hem vaak voor de bloemen van tuinjudaspenning hangen.

Een grote wolzwever voor de bloem van een tuinjudaspenning
Een grote wolzwever voor de bloem van een tuinjudaspenning. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Dansvliegen

Niet alle vliegen houden van nectar en stuifmeel. Er zitten ook jagers tussen, zoals de dansvliegen. Ze jagen gericht op andere kleine insecten en ongewervelden die ze met hun steeksnuit doden en leegzuigen. Sommige soorten hebben een lange, opvallende steeksnuit, zoals de akkerdisteldansvlieg.  Dansvliegen hebben hun naam aan het feit dat de mannetjes vaak in zwermen zigzaggend rondvliegen, waardoor het lijkt alsof de dansen. En eigenlijk is het ook een dans, een soort paringsdans. De mannetjes hebben een dode vlieg bij zich als cadeautje voor het vrouwtje, waarna de paring volgt. Vaak wordt hangend gepaard. Het vrouwtje houdt zich dan vast aan een stengel of tak en verorbert de prooi, terwijl het mannetje eronder hangt.

Fototips

  • Timing is alles. Het beste is de (vroege) ochtend, als de vliegen nog niet volledig opgewarmd zijn.
  • Als bloembezoekers vind je de meeste vliegen op bloemen. Maar kijk ook eens op boomstammen, bladeren en takken. Vaak rusten vliegen daar.
  • Benader vliegen rustig. De meeste vliegen hebben het te druk met voedsel zoeken en zijn niet geneigd om snel weg te vliegen, maar als je te abrupt beweegt vliegen ze alsnog weg.
  • Gebruik een macrolens of (beter nog) een telezoomlens om te voorkomen dat je al te dicht op het dier moet kruipen voor een goede foto.
  • Vliegen kun je het hele jaar door fotograferen, maar de meeste soorten vind je in het voorjaar en in de zomer.

Leefomgeving

Vliegen vind je overal in elk soort leefgebied, maar de akkerdisteldansvlieg vind je vooral langs bosranden, slootranden met hoge begroeiing, op bloemen en in tuinen

Vindtijd

vliegen zijn het hele jaar door te vinden. De akkerdisteldansvlieg vliegt van mei tot in augustus.

Meer weten?

Bescherming

Niet beschermd, geen enkele vliegensoort staat op de Rode Lijst

Kwetsbaarheid

Niet kwetsbaar

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Niet alle dieren met “vlieg” in de naam zijn ook daadwerkelijk een vlieg. Zo is de eendagsvlieg helemaal geen vlieg maar een haft. En vliegenvangers, zoals de bonte vliegenvanger en grauwe vliegenvanger, doen hun naam ook niet helemaal eer aan. Ze jagen op alles wat vliegt, dus ook dagvlinders, nachtvlinders, langpootmuggen, steekmuggen en andere vliegende insecten zijn de pineut.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: