Menu

Onderdeel van Pixfactory

Zwarte heidelibel

Het is zonder twijfel de stoerste onder de heidelibellen. Waar andere soorten uit het Sympetrum geslacht zich tooien met frivole kleuren als geel, oranje en rood, is er voor deze kleinste heidelibel maar één kleur die er echt toe doet: zwart. En nou niet gaan zeuren dat zwart geen kleur is, want dan heb je blijkbaar nog nooit een Zwarte Heidelibel in het echt gezien!
Zwarter dan zwart: de zwarte heidelibel. Fotograaf: Chris Ruijter

De zwarte heidelibel is de kleinste ‘echte’ libel die in Nederland voorkomt, enkel wedijverend met de bandheidelibel en de venwitsnuitlibel. Het is een lid uit de familie der Korenbouten, waartoe ook onder andere de viervlek, de vuurlibel en de witsnuiten behoren. Het is een heidelibel die goed te herkennen en te onderscheiden is.

Herkenbaar als een motorclub hebben alle leden een zwarte band met drie gele vlekken op het borststuk. Daarnaast hebben ze natuurlijk, net als bij een echte motorbende, nog veel meer zwart. Daarbij vinden de mannen het nodig om zich met meer zwart te kleden dan de vrouwen. Het devies: hoe langer je bij de club zit, hoe meer zwart je draagt. Maagdelijk, onschuldig en geel kruipen ze uit hun vorige leven om, als ze uitgekleurd zijn, bijna compleet zwart door het leven te gaan. Zwarte laarzen, zwart jack, zwarte zonnebril.

De soort overwintert als ei en groeit in één seizoen uit naar volgroeide larve. Ze kruipen omhoog langs een stengeltje en vervellen. Ze komen helder geel uit hun huidje tevoorschijn en kleuren langzaam uit. Jonge mannetjes lijken qua tekening en kleur erg op vrouwtjes en ze zijn in dit stadium lastiger uit elkaar te houden.

Dubbel zo veel pret met dubbele libellen! Fotograaf: Chris Ruijter

Fototips

Een uitdaging bij de zwarte heidelibel is uiteraard het zwart. Dit kan nog wel eens lastig zijn om vast te leggen, vooral om de details erin te behouden Je kunt dan beter iets onderbelichten zodat deze wat beter bewaard blijven. Schiet (tevens) in RAW, zodat je in de nabewerking nog wat beter de donkere partijen op kunt halen. Deze heidelibel is minder van de uitstekende (letterlijk) zitplaatsen dan andere heidelibellen en bij kouder en bewolkter weer zul je ze ook wat vaker aantreffen in de vegetatie. Dan kan het maken van foto’s wat lastiger zijn. Maak geen onverwachte of schokkerige bewegingen wanneer je nadert. Het kan zelfs de moeite lonen om hierbij je fototoestel al voor je te houden. Zo zal de libel je minder herkennen als wat je bent: een roofdier.

Door zijn kleine maatje is hij uitermate geschikt voor een silhouet-met-zon opname. Fotograaf: Ruurd Visser

Het beste, of meest eenvoudige moment om deze soort te fotograferen, is natuurlijk de vroege ochtend. Eenvoudig, mits je tegen vroeg opstaan kunt. Na een warme dag en een koude nacht zitten ze stil en zijn ze nog koud. De dauw op het dier zorgt voor mooie schitteringen en door met tegenlicht te werken kun je met bokeh-cirkels je beeld beïnvloeden. Speel met je diafragma-instelling en de richting van de zon door je lens (niet vol in de zon kijken of richten!) zodat je kunt bekijken welke richting je op wilt met je beeld. Door het lokaal massaal voorkomen van deze soort is hij bij uitstek geschikt om te zoeken naar meerdere individuen in één beeld. Zo kun je mooi spelen met de compositie; spiegeling, herhaling, het is allemaal mogelijk.

Ook al zijn ze klein, het is niet perse noodzakelijk je macrolens erbij te pakken. Blijf eens wat verder weg of pak eens een lens met een grotere hoek voor een ander beeld. Kijk daarbij goed naar de achtergrond en omgeving en schiet er op los! Het moment is voorbij voordat je het weet.

Leefomgeving

Het is een algemene soort bij voedselarme vennen en plassen. Deze vind je met name op de hoge(re) zandgronden en in hoogveengebieden. Toch komen ze ook veelvuldig in laagveengebieden voor. Zo lang de wateren maar ondiep, zuur en voedselarm zijn. De randen langs het water zijn deels modderig en de zon heeft er vaak vrij spel.
Lokaal kan de zwarte heidelibel massaal voorkomen. In Nationaal Park Weerribben-Wieden zijn plekken waar ze als muggen voor je opvliegen wanneer je daar wandelt.

Vindtijd

Vanaf ongeveer eind mei tot eind oktober kun je de zwarte heidelibel aantreffen. Van medio juli tot medio oktober zijn de aantallen het grootst en heb je de meeste kans ze tegen het zwarte lijfje te lopen.

Bescherming

Niet wettelijk beschermd.

Kwetsbaarheid

Algemeen en niet kwetsbaar.

En dan nog dit!

De zwarte Heidelibel is een wat angstig uitgevallen libel. Als je ze vroeg in de ochtend benadert, kan het veelvuldig voorkomen dat ze zich laten vallen van stok of stengel. Ze laten gewoon los en verdwijnen in de vegetatie. Vaak onvindbaar. Als dit gebeurt, laat ze vooral liggen waar ze liggen, eenmaal opgewarmd vliegen ze gewoon weer op.

2 reacties

  1. Een hele mooie libel die wat mij betreft makkelijk kan wedijveren met de kleurrijke types, juist vanwege zijn gedekte voorkomen. Heb ze zaterdag ook voor het eerst mogen aanschouwen en was aangenaam verrast. Ik had meer een “dappere strijdertje” idee erbij maar lid van een motorclub is ook een mooie associatie.
    Groet, Sjors

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

2 reacties

  1. Een hele mooie libel die wat mij betreft makkelijk kan wedijveren met de kleurrijke types, juist vanwege zijn gedekte voorkomen. Heb ze zaterdag ook voor het eerst mogen aanschouwen en was aangenaam verrast. Ik had meer een “dappere strijdertje” idee erbij maar lid van een motorclub is ook een mooie associatie.
    Groet, Sjors

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: