Zo krijg je scherpe macrofoto’s

Statief of uit de hand?

Voor allebei valt wat te zeggen. Met een statief heb je meer rust en kun je perfect regelen wat je scherp wilt hebben. Het stilhouden van de camera is geen probleem en je kunt dus ook gebruik maken van langere sluitertijden.

Maar….zonder statief ben je veel flexibeler en kun je een insect makkelijker volgen als’ie aan de wandel gaat of wegvliegt.

Een monopod kan een tussenweg zijn tussen wel of geen statief.

Wat het beste is? Dat is afhankelijk van wat je gaat fotograferen en van je persoonlijke voorkeur. Gewoon uitproberen dus waar jij je het beste bij voelt.

Zonder statief

Manuele focus

De autofocus (AF) werkt vaak niet zo goed bij macrofotografie. Zelfs bij speciale macrolenzen is de AF traag. Daarbij komt, dat de AF meestal scherp stelt op datgene dat het meest dichtbij is. En dat is niet per se het punt waarop je scherp gesteld wilt hebben. Daarom kun je beter de manuele focus gebruiken (MF).

Dat doe je als volgt: zet de scherpstelring van je lens zo, dat je zo dichtbij mogelijk kan focussen (als je een maximale vergroting wilt). Nu beweeg je je camera (en je lichaam) heel voorzichtig naar je onderwerp toe, tot het d矣r scherp is waar jij wilt.

Als je camera de functie focus peaking heeft, kun je deze ook aanzetten en zo heel duidelijk zien waar het scherptevlak ligt.

Houding

Je houding is hierbij belangrijk. Houdt je camera met 2 handen vast. Met je linker hand ondersteun je de lens vanaf de onderkant. Met je rechter hand houdt je de camera vast, bedien je de knopjes en druk je af.

Je ellebogen druk je stevig tegen je zij aan. Je hoofd druk je tegen de zoeker. Op deze manier kun je je camera zo stabiel mogelijk houden.

Let op je ademhaling

Maak de foto aan het einde van je uitademing. Op dat moment is je lichaam zo stil mogelijk.

Steun zoeken

Kijk of je ergens tegenaan kunt leunen, bijvoorbeeld een boom of een muurtje. Op deze manier beweeg je zelf veel minder en je camera dus ook.

Als je de mogelijkheid hebt om te zitten of liggen, kun je met je ellebogen steunen op de grond of op tafel. Dat geeft nog meer stabiliteit.

Burst mode

Gebruik de burst mode van je camera, zodat je veel foto’s achter elkaar kunt maken. Daarmee verhoog je de kans op een scherpe foto.

Met statief of rijstzak

Live view

Scherpstellen gaat bij de huidige camera’s heel nauwkeurig met live view. Je kunt zo precies inzoomen waar je maar wilt. Dit kan met AF of met MF, al geef ik om bovengenoemde redenen de voorkeur aan manueel scherpstellen. Zet gewoon je camera op statief, bepaal ongeveer waar je de scherpte wilt hebben en doe de exacte scherpstelling met live view.

Spiegel opklappen

Als je met een spiegelreflex fotografeert, dan klapt de spiegel op om de foto te kunnen maken. Het opklappen van de spiegel veroorzaakt trillingen en op een macrofoto kan dat zichtbaar zijn als bewegingsonscherpte. In het menu van sommige camera’s kun je ervoor kiezen om de spiegel eerst op te laten klappen en dat daarna met een kleine vertraging de foto gemaakt wordt. Hiermee voorkom je bewegingsonscherpte.

Afstandsbediening/zelfontspanner

Nog een manier om bewegingsonscherpte te voorkomen, is door te werken met een afstandsbediening. Je hoeft dan de camera niet aan te raken om de foto te nemen. Heb je geen afstandsbediening of draadontspanner? Geen zorgen! Je kunt ook de zelfontspanner van de camera gebruiken en bij sommige camera’s kun je zelfs alles via een app op je mobiele telefoon besturen.

Image stabilizer

Als je vanaf statief werkt, zet dan altijd de image stabilizer op je lens of camera uit. Ook dat voorkomt bewegingsonscherpte.

Wat altijd helpt…

Snelle sluitertijd

Hoe sneller de sluitertijd, hoe minder last van bewegingsonscherpte. Om een goed belichte foto te krijgen, moet je dan misschien de ISO waarde omhoog zetten of de diafragma waarde verlagen. Maar als je aan de diafragmawaarde gaat zitten sleutelen, verandert ook je scherptediepte en dat wil niet altijd. Een hogere ISO waarde geeft weer meer ruis. Dilemma’s dilemma’s! Probeer eens uit met welke sluitertijd je nog scherpe foto’s kunt maken. En hoe hoog je je ISO kunt zetten zonder dat de ruis storend wordt in je foto.

Je kunt ook overwegen om kunstlicht te gebruiken, zoals een flitser of een ledlampje om je sluitertijd op te krikken.

Flitsen en continue licht

Door te flitsen, kun je je sluitertijd sneller maken. Dat scheelt bewegingsonscherpte. Het kan je ook helpen om een specifiek gedeelte van de foto uit te lichten of om een bepaalde sfeer neer te zetten.

Flitsen klinkt misschien heel intimiderend, maar dat valt echt mee. Wel is het een nogal uitgebreid onderwerp dat ik hier niet even snel kan behandelen. Gelukkig is er op de website veel informatie over te vinden. Bijvoorbeeld dit artikel van Paul van Hoof.

Of in deze artikelen over de belichtingsdriehoek en flitsen in de natuur van Johan van der Wielen.

Oefening baart kunst

Zelfs met al deze tips gaan je foto’s nooit allemaal lukken. Laat je daardoor niet ontmoedigen. Het hoort erbij en is in het digitale tijdperk ook helemaal niet erg. Wat niet scherp is, gooi je gewoon weg. Accepteer dat onscherpe foto’s erbij horen en geniet vooral van het fotograferen!