Gewone eikvaren

Inleiding Bij varens denk je al snel aan die reuzengrote varenbladen, in talloze fijne slippen verdeeld. Zo niet de eikvaren, die voldoet niet aan dit beeld. De blaadjes zijn maar vrij klein en slechts enkelvoudig ingesneden. Wat de eikvaren wel heeft: hij is winterhard! Dat heeft als voordeel dat je hem het hele jaar kunt vinden en fotograferen.
Aan de onderzijde van een blad vind je de sporenhoopjes, keurig in rijen gerangschikt.
Aan de onderzijde van een blad vind je de sporenhoopjes, keurig in rijen gerangschikt. Fotograaf: Ron Poot

Het is een varentje van de zandgronden. In de duinen en in de bossen van de zandgronden is de eikvaren een algemene soort. Hij houdt van vochtige lucht en daardoor zoekt hij graag de beschutting van bomen. Alleen aan de kust, waar de luchtvochtigheid hoog is, waagt hij zich buiten het bos en vind je hem zomaar in het open veld. Bij voorkeur aan de schaduwrijke noordkant van een duin.

De eikvaren is maar enkele decimeters hoog en vaak op de bosbodem aan te treffen.
De eikvaren is maar enkele decimeters hoog en vaak op de bosbodem aan te treffen. Fotograaf: Ron Poot

Wat maakt de eikvaren tot een varen? Allereerst is het een sporenplant. Aan de onderzijde van vruchtbare bladen zie je ze al snel de sporen zitten. Het zijn ronde hoopjes. Als je met de loep kijkt, zie je dat elk hoopje uit enkele tientallen sporendoosjes bestaat. In die doosjes groeien de talrijke sporen die microscopisch klein zijn.

Een tweede kenmerk is het jonge blad. Die zijn bij varens altijd opgerold. Ook bij de eikvaren kun je die jonge ontrollende blaadjes goed zien.

De regelmatige patronen van blad en sporen nodigen uit tot creatieve fotografie.
De regelmatige patronen van blad en sporen nodigen uit tot creatieve fotografie. Fotograaf: Ron Poot

Fototips

  • De eikvaren groeit vaak in grote aantallen bijeen en blijft laag bij de grond. Het is daardoor een decoratief element in het boslandschap waar je bij het fotograferen dankbaar gebruik van kunt maken.
  • Als je even zoekt vind je wel vruchtbare bladeren met sporenhoopjes. Deze rijpen vanaf de zomer en blijven lang zichtbaar. Ze liggen in twee rijen en vormen een decoratief patroon aan de onderzijde van het blad.
  • Let op de kleurverschillen van sporenhoopjes. Jonge onrijpe hoopjes zijn wit, bij het rijpen verkleuren ze via geel naar bruin. Vaak vind je de diverse leeftijden wel bijeen in een groepje eikvarens.
  • De sporenhoopjes kun je nog mooier uitlichten bij tegenlicht. Kruip eens onder de varens met je camera en fotografeer tegen de lucht. Dan zie je ze als zwarte schijfjes door het blad schijnen. Erg mooi in combinatie met de nerven in het blad.
  • De ingesneden bladen van de eikvaren zijn eveneens decoratief van vorm. Met een macrolens en wat tegenlicht kun je al snel prachtige composities met deze vormen maken. Deze lenen zich erg goed voor zwartwit bewerking.
  • Houd je van mooie details? Ga dan eens aan de slag met ultra macrofotografie. De jonge sporenhoopjes of de rijpe sporendoosjes: het zijn allemaal kunststukjes van moeder natuur. Je kunt dit goed doen met een ultra macro-objectief en door gebruik te maken van focusstacking. Zie dit artikel
  • Als je vanaf laag standpunt in de vochtige bosgrond werkt: zorg voor bescherming voor je camera en jezelf. Wat plastic zakken bij de hand zijn al heel helpend.
    De groeiwijze van eikvarens vanuit vogelperspectief.
    De groeiwijze van eikvarens vanuit vogelperspectief. Fotograaf: Ron Poot

     

Leefomgeving

Bossen op zandgrond, duinen, houtwallen.

Vindtijd

Jaarrond. Sporenhoopjes in de herfstperiode goed te zien.

Bescherming

Niet wettelijk beschermd

Kwetsbaarheid

Algemeen, niet kwetsbaar

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Soms overstijgt de eikvaren zichzelf en verlaat hij de veilige aarde. Je kunt hem dan tegenkomen als epifyt op bomen, bijvoorbeeld knotwilgen. Of op een oude vochtige muur. Als de luchtvochtigheid maar hoog genoeg is.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: